Του Ανδρέα Ν. Μασούρα*
Όλο και περισσότερο έδαφος κερδίζει πλέον η πράσινη στροφή στην οικονομία αφού το μέχρι τώρα παραδοσιακό μοντέλο ανάπτυξης αποδείχτηκε αποτυχημένο αλλά – το πιο σημαντικό – είναι το γεγονός ότι αποδείχτηκε αντικοινωνικό και απάνθρωπο.
Κάποιοι, όταν έρχονται για πρώτη φορά αντιμέτωποι με την έννοια της «πράσινης οικονομίας» ή της «πράσινης ανάπτυξης», θεωρούν ότι πρόκειται για κάτι το μη υλοποιήσιμο αφού – κατά την γνώμη τους – αντικρούεται με την όποια αναπτυξιακή δραστηριότητα. Αντιθέτως, αυτό που θα πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι το γεγονός ότι η πραγματική ανάπτυξη (πραγματική με την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης) βρίσκεται ακριβώς στον πυρήνα της πράσινης οικονομίας.
Ένας θεωρητικός αλλά και πρακτικός διαχωρισμός της πράσινης οικονομίας από το παραδοσιακό μοντέλο μπορεί να γίνει μέσα από την έννοια του «οικονομισμού», εννοώντας την κυρίαρχη ιδεολογία αλλά και πρακτική που στηρίζεται στην άτακτη παραγωγή του πλούτου ακολουθώντας απλά την αλυσίδα: παραγωγή – εργασία – κατανάλωση. Βέβαια, αυτό το μοντέλο χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες στα πλαίσια μιας παγκοσμιοποιημένης και καταναλωτικής κοινωνίας η οποία όμως σήμερα έφτασε στα όρια της. Αυτό το μοντέλο λοιπόν του «οικονομισμού», όχι μόνο απέτυχε αλλά αδυνατεί να επανατοποθετηθεί και να εφαρμόσει λύσεις πραγματικής ανάκαμψης.
Η πράσινη οικονομία με την σειρά της προτείνει ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο (ανθρωποκεντρική προσέγγιση) και όχι με επίκεντρο την οικονομική ελίτ των τραπεζών. Σε κοινωνικό επίπεδο, αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με την αναδιανομή του πλούτου από πάνω προς την βάση της κοινωνίας, αναδιανομή των συνθηκών εργασίας, ανασυγκρότηση των πιστωτικών ιδρυμάτων στην βάση αναγκών της κοινωνίας και των πολιτών της.
Σε οικονομικό επίπεδο, με κίνητρα στους νέους για ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, βιώσιμη οργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστροφή στην τοπική παραγωγή και διάθεση προϊόντων, εναλλακτικοί τρόποι συναλλαγών και σχεδιασμός για βιώσιμο και εναλλακτικό τουρισμό.
Τέλος, υπάρχει και ένας τρίτος πυλώνας αρκετά σημαντικός τον οποίο πολλοί δεν τον «αγγίζουν» όσο θα έπρεπε και είναι αυτός του πολιτισμού. Μέσα από τον πολιτισμό μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δραστηριότητα συνδυάζοντας μια τέτοια προοπτική με την ποιοτική αναβάθμιση του συστήματος παιδείας.
*Αντιπρόεδρος Κινήματος Οικολόγων