Το 1974 σχεδόν 200,000 Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες εγκατέλειπαν τις πατρογονικές τους εστίες και βρέθηκαν να περιπλανιόνται, ψάχνοντας στέγη, φαγητό και εργασία.
Ο παππούς μου, με την σύζυγο του και τα πέντε παιδιά του, έφυγε από την Αμμόχωστο μη γνωρίζοντας πως θα ξανάβλεπε το σπίτι του 40 τόσα χρόνια μετά, σαν επισκέπτης.
Υπό τις δυσμενείς συνθήκες της προσφυγιάς, οι απελπισμένοι συμπολίτες μας που έχασαν τον κόσμο κάτω από τα πόδια τους, έπρεπε να βρουν τον τρόπο να ξαναδημιουργήσουν την ζωή τους για να φροντίσουν όσο καλύτερα μπορούσαν τους εξουθενωμένους ηλικιωμένους γονείς τους και τα τρομοκρατημένα παιδάκια τους.
Σήμερα, 47 τόσα χρόνια μετά, η πολυπόθητη λύση παραμένει τόσο μακριά όσο ποτέ και η κοινωνική αδικία που επέφερε η εισβολή δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ πραγματικά. Έρευνα της μονάδας οικονομικών ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου που έγινε με στόχο την επιμέτρηση του κόστους της τουρκικής εισβολής παρουσιάζει το πραγματικό κόστος της εισβολής για τους πρόσφυγες.
Σύμφωνα με την έρευνα, η αξία των απωλειών των προσφύγων με αξίες του 2009 ανερχόταν σε περίπου 140 δισεκατομμύρια ευρώ, με την αξία των ιδιωτικών περιουσιών στα κατεχόμενα εδάφη να ανέρχεται στα 113 δισεκατομμύρια ευρώ και το κόστος της απώλειας χρήσης στα 27 δισεκατομμύρια ευρώ. Το τί έλαβαν από βοήθεια από το κράτος δε, υπολογίστηκε στα περίπου 6 δισεκατομμύρια.
Από την άλλη, η αξία της γης στις ελεύθερες περιοχές αυξήθηκε πάνω από 40 φορές, βάσει τιμών του 1974, με μεγάλο μέρος της αύξησης να οφείλεται στην μεγάλη ζήτηση γης από πρόσφυγες, επιτρέποντας στους μη πρόσφυγες να επωφεληθούν από την τεράστια αύξηση των τιμών.
Είναι ξεκάθαρο πως το κόστος μη λύσης είναι φοβερά ψηλό για τους πρόσφυγες. Οι πρόσφυγες έχουν το ηθικό δικαίωμα να είναι σίγουροι πως, όταν οι πολιτικοί μας διαπραγματεύονται, έχουν συνεχώς στο μυαλό τους ακριβώς αυτό το μεγάλο κόστος.
Οι πολιτικοί μας οφείλουν να αντιμετωπίζουν το Κυπριακό πρόβλημα υπό το πρίσμα των ζημιών μιας τεράστιας μερίδας του πληθυσμού και να θέτουν ως προτεραιότητα την αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτή πρέπει να είναι και η βασικότερη παράμετρος για την νοοτροπία με την οποία θα πρέπει να αξιολογούνται οι προσπάθειες για λύση, παράλληλα πάντα με την διασφάλιση πως όποιο μοντέλο λύσης αξιολογείται θα είναι λειτουργικό και δεν θα επιτρέψει την επανάληψη της ιστορίας.
Είναι επίκαιρο το θέμα της υποχρέωσης του κράτους να διασφαλίσει τη δίκαιη αποκατάσταση των προσφύγων για την απώλεια των περιουσιών τους, είτε με ή χωρίς λύση. Οι πρόσφυγες, ισότιμοι πολίτες του κράτους, αφέθηκαν να πληρώσουν τον λογαριασμό της εισβολής, ενώ κάποιοι επωφελήθηκαν. Θα έπρεπε ήδη να αξιολογούνται σχέδια αποζημίωσης τους από πηγές όπως για παράδειγμα ειδική φορολογία σε σχέση με την ακίνητη περιουσία, αυτή την ακίνητη περιουσία που η αξία της πολλαπλασιάστηκε ως συνέπεια της προσφυγιάς. Και μελλοντικά, γιατί όχι, χρησιμοποιώντας και έσοδα από το φυσικό αέριο, εάν και όταν αυτό καταστεί γεγονός.
Πιο σημαντικό από όλα, θα πρέπει να είναι η επίδειξη πολιτικής συνέπειας για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος κατά τρόπο που να αποκαθιστά την κοινωνική δικαιοσύνη, πρωταρχικά για τους πρόσφυγες.
Νικόλας Παπαδάκης
Υποψήφιος Βουλευτής Αμμοχώστου
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών