Για σοβαρό πλήγμα από το ρωσικό εμπάργκο στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων κάνουν λόγο αγρότες και εξαγωγείς, οι οποίοι παρακολουθούν με κομμένη τις εξελίξεις, καθώς η ρωσική αγορά απορροφά εξαιρετικά σημαντικές ποσότητες ελληνικών προϊόντων.
Μάλιστα, προειδοποιούν ότι οι ανταγωνιστές από χώρες εκτός ΕΕ ήδη προσπαθούν να ωφεληθούν από την κατάσταση και εναποθέτουν τις ελπίδες τους στις διαπραγματεύσεις σε διπλωματικό επίπεδο μεταξύ Αθήνας-Μόσχας.
Όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι των παραγωγών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ήδη «πάγωσαν», εξαιτίας του διατάγματος Πούτιν, οι φορτώσεις νωπών φρούτων από την Ημαθία και την Πέλλα, με προορισμό τη Ρωσία, με αποτέλεσμα χιλιάδες τόνοι ροδάκινων να μένουν στα ψυγεία των συνεταιρισμών, οι τιμές πώλησης να ακολουθούν πορεία ελεύθερης πτώσης και οι παραγωγοί να είναι σε απόγνωση.
Το διάταγμα του Ρώσου Προέδρου προβλέπει την «απαγόρευση ή περιορισμό για έναν χρόνο» των εισαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων από χώρες που επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία, εξαιτίας των γεγονότων στην Κριμαία.
Αν και η σημερινή σύσκεψη για το θέμα στο υπουργείο Εξωτερικών έληξε με μηνύματα συγκρατημένης αισιοδοξίας, ότι τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα θα πέσουν στα «μαλακά», οι ανησυχίες στον αγροτικό κόσμο εντείνονται.
Πάντως το γεγονός ότι δεν υπάρχει οργανωμένη εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ συνολικά και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά μόνο διμερείς συμφωνίες με τα κράτη-μέλη, αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας για την Ελλάδα, εάν τελεσφορήσουν οι σχετικές διαπραγματεύσεις.
Παραγωγικοί φορείς και αγρότες ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να εφησυχάσει στιγμή, καθώς εάν το ρωσικό εμπάργκο ισχύσει, η επίπτωση στο ελληνικό ΑΕΠ θα είναι καταστροφική.
Εντωμεταξύ, εν αναμονή των εξελίξεων, στη Μόσχα βρίσκονται ήδη αντιπροσωπείες παραγωγών χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να συζητήσουν με τη ρωσική κυβέρνηση την αναπλήρωση των ποσοτήτων φρούτων, που δεν θα εισάγονται πια από τα κράτη-μέλη της Ένωσης, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς.
Όπως αναφέρουν εξαγωγείς και παραγωγοί, αν τελικά το εμπάργκο ισχύσει, οι Βρυξέλλες θα πρέπει οπωσδήποτε να καταβάλλουν αποζημιώσεις στους πληγέντες.
«Ήδη, η εξαγωγή φρούτων προς τη Ρωσία ουσιαστικά σταμάτησε. Κανένας εισαγωγέας ή εξαγωγέας δεν φορτώνει, γιατί δεν γνωρίζουν ποια θα είναι η εξέλιξη. Οι Ρώσοι δεν ακυρώνουν τις συμφωνίες, απλά δεν φορτώνουν, γιατί αν το εμπάργκο ισχύσει, θα χρειαστεί τα φορτηγά να επιστρέψουν.»
» Μόνο στην Ημαθία, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 8000-9000 τόνοι ροδάκινων στα ψυγεία των μεγάλων συνεταιριστικών ομάδων, μεγάλο μέρος των οποίων -πάνω από 50%- έχουν ως προορισμό τη Ρωσία» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας Χρήστος Γιαννακάκης.
Όπως λέει, ενδεχόμενο εμπάργκο θα δώσει στους παραγωγούς τη χαριστική βολή, σε μια χρονιά που εξελίχθηκε ούτως ή άλλως καταστροφικά, εξαιτίας του χαλαζιού, των έντονων βροχοπτώσεων, της υπερπαραγωγής ροδάκινων σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και της υποτίμησης του ρουβλίου και της ουκρανικής γρίβνας.
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα νωπά ροδάκινα: το 60% της παραγωγής συμπυκνωμένου χυμού της Ημαθίας κατευθύνεται στη Ρωσία, ενώ τον Οκτώβριο ξεκινά και η συγκομιδή ακτινιδίων, το 53% των οποίων κατευθύνθηκε το 2012 στη ρωσική αγορά.
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Πέλλα, όπου έχουν επίσης ακυρωθεί πολλές φορτώσεις για Ρωσία και οι τιμές έχουν «πέσει στα τάρταρα, με το νεκταρίνι να έχει υποχωρήσει στα 0,08 ευρώ/κιλό και τον χυμό στο 0,06, όταν το κόστος παραγωγής είναι 0,18 ευρώ» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Οργάνωσης Παραγωγών Πέλλας “Μέγας Αλέξανδρος”, Στράτος Αυγουστής.
Το ρωσικό εμπάργκο αποτελεί, όπως λέει, άμεση απειλή και για την ίδια την ύπαρξη των ομάδων παραγωγών στην περιοχή: «Οι ομάδες παραγωγών στον νομό μας, προκειμένου να διατηρήσουν τη μορφή τους ως τέτοιες, πρέπει να καλύπτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, δηλαδή να έχουν τουλάχιστον 300 μέλη και τζίρο 3 εκατ. ευρώ. Αλλά άντε να κάνεις τζίρο 3 εκατ. με τιμές 0,06 και 0,08 ευρώ το κιλό. Όπως πάνε τα πράγματα, καμία ομάδα δεν πρόκειται να επιβιώσει στην Πέλλα» υποστηρίζει.
Καταστροφική θα είναι ενδεχόμενη ισχύς του εμπάργκο και για τις εξαγωγές κομπόστας και χυμού ροδάκινου, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδας, Κώστας Αποστόλου.
«Μετά και τη σύσκεψη στο υπουργείο, ελπίζουμε ότι δεν θα βγούμε πολύ χαμένοι κι ότι τα μεταποιημένα φρούτα θα βγουν ‘απ’ έξω’ (σε ό,τι αφορά την απαγόρευση). Γίνεται καλή δουλειά από το υπουργείο προς αυτή την κατεύθυνση. Μέχρι όμως να υπάρξουν οριστικές αποφάσεις, δεν μπορούμε να ηρεμήσουμε. Εάν τα προϊόντα μας συμπεριληφθούν σε αυτά που θα επηρεαστούν από το εμπάργκο, πρέπει να υπάρξουν αποζημιώσεις από την ΕΕ» επισημαίνει.
Σήμερα, η ρωσική αγορά απορροφά περίπου 6000-7000 τόνους ελληνικής κονσέρβας ροδάκινου και 15.000-20000 τόνους χυμού ροδάκινου, συνολικής αξίας περίπου 40 εκατ. ευρώ.
Δεν είναι, όμως, μόνο η άμεση απώλεια των εσόδων από τις εξαγωγές, που προβληματίζει τους μεταποιητές νωπών φρούτων, αλλά και το ενδεχόμενο της οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς, από εξαγωγείς άλλων χωρών.
«Γνωρίζουμε ότι σήμερα και αύριο θα βρίσκονται στη Ρωσία αντιπροσωπείες από Αργεντινή, Χιλή και Τουρκία, οι οποίες θα επιδιώξουν να αναπληρώσουν με δικές τους εξαγωγές τα ευρωπαϊκά προϊόντα στα οποία θα επιβληθεί εμπάργκο» αποκαλύπτει ο κ. Αποστόλου.
Σήμερα, περίπου το 50% των εξαγωγών νωπών φρούτων από την Ημαθία, την Πέλλα και την Πιερία κατευθύνεται στη Ρωσία και δεν μπορούμε να αλλάξουμε από τη μία στιγμή στην άλλη εξαγωγικό προορισμό για να αναπληρώσουμε την απώλεια αυτή, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ημαθίας, Νίκος Ουσουλτζόγλου, προειδοποιώντας ότι αν το εμπάργκο ισχύσει, η ζημιά για τους παραγωγούς και την οικονομία θα είναι μεγάλη, οπότε η ΕΕ θα πρέπει οπωσδήποτε να καταβάλει αποζημιώσεις.
«Το τι θα συμβεί τελικά με τα ελληνικά προϊόντα θα το μάθουμε όταν η ρωσική πλευρά εξειδικεύσει τα μέτρα ανά χώρα. Αυτό αναμένουμε να γίνει μέχρι σήμερα το βράδυ ή αύριο το πρωί. Μέχρι τότε δεν μπορούμε να ησυχάσουμε, ασχέτως των όσων ειπώθηκαν στη σύσκεψη στο υπουργείο» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT – HELLAS, Γεώργιος Πολυχρονάκης, που επίσης συμμετείχε στη σύσκεψη.
Βιομήχανοι
Την πεποίθηση ότι η Ελλάδα δεν θα έχει τελικά τις επιπτώσεις, που αρχικά φοβόταν ότι θα επιφέρει το εμπάργκο στα αγροδιατροφικά προϊόντα, εξέφρασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Β. Ελλάδος (ΣΒΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, καθώς οι διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τη ρωσική πλευρά «βρίσκονται σε καλό δρόμο» και μάλλον θα βρεθεί λύση.
«Εάν ωστόσο δεν πετύχουμε κάποια θετική εξέλιξη στο κομμάτι του αγροδιατροφικού τομέα, η απώλεια για το ΑΕΠ θα είναι πολλαπλάσια από την αξία των ελληνικών εξαγωγών του κλάδου, γιατί στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν πολλές εταιρείες-δορυφόροι: εταιρείες μεταφορών και συσκευασίας, διαλογητήρια, ενέργεια/καύσιμα κτλ» εξηγεί ο κ. Σαββάκης.
Εξαγωγείς
Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει μεσοπρόθεσμα γραμμές άμυνας απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις, π.χ. επιδιώκοντας να μην έχει μονομερή ή πολύ ισχυρή εξάρτηση από μία αγορά-πελάτη σε συγκεκριμένα προϊόντα, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), δρ Κυριάκος Λουφάκης.
«Η εξάρτησή μας από τη ρωσική αγορά σε αυτό τον κλάδο είναι πολύ μεγάλη και πρέπει να βρούμε τρόπο να τη μειώσουμε και να επαναπροσανατολίσουμε τις εξαγωγές μας και σε άλλες αγορές, π.χ., σε αγορές ανεπτυγμένες, που υπογράφουν συμβόλαια ήδη από τον χειμώνα, ώστε να ξέρουμε και εγκαίρως τι μας γίνεται» διευκρινίζει ο δρ Λουφάκης και προσθέτει:
«Για να γίνει αυτό πράξη, απαιτείται διαφορετική δομή, κόπος και ρευστότητα. Και βέβαια απαιτείται η συμπαράσταση του ελληνικού κράτους, όχι μόνο σε οικονομικούς όρους, αλλά και με ευρύτερη στήριξη για να μην υπάρχει η μονομερής προσήλωση στην αγορά της Ρωσίας, πχ, με την έγκαιρη υπογραφή διακρατικών συμφωνιών για εξαγωγές σε νέες δυναμικές αγορές».
Το πρώτο στάδιο άμυνας, όμως, είναι -όπως προσθέτει- η «δυνατή» διαπραγμάτευση με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι εξαγωγές ελληνικών νωπών οπωροκηπευτικών στη Ρωσία έφτασαν πέρυσι σε αξία τα 108 εκατ. ευρώ (12,8% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών του κλάδου στον κόσμο) και σε όγκο τους 140.000 τόνους.
Εξ αυτών, 122.000 τόνοι «έφυγαν» απευθείας από Ελλάδα, ενώ περίπου 20.000 τόνοι προήλθαν από προωθήσεις από τη Λιθουανία, τη Μολδαβία και άλλες χώρες. Επίσης, κατά το τελευταίο έτος, το 41% των συνολικών εξαγωγών νωπού ροδάκινου κατευθύνθηκε στην αγορά της Ρωσίας.