Παγκόσμια Ημέρα Διεθνούς Δικαιοσύνης
Με πρωτοβουλία του «Συμμαχίας για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο», γιορτάζεται με κάθε χρόνο στις 17 Ιουλίου, η Παγκόσμια Ημέρα Διεθνούς Δικαιοσύνης για να κάνει γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα το αναδυόμενο σύστημα της τακτικής διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, που επιλαμβάνεται υποθέσεων για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου κ.ά.).
Στις 17η Ιουλίου 1998 υιοθετήθηκε η Σύμβαση της Ρώμης, με την οποία συνεστήθη το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με έδρα τη Χάγη και τέθηκε σε ισχύ από το 2002. Μέχρι τότε, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας επιλαμβάνονταν τα λεγόμενα ad hoc δικαστήρια (δικαστήρια εκ των υστέρων, συνιστώμενα για να δικάσουν μία υπόθεση), όπως της Νυρεμβέργης και του Τόκιο για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, της Χάγης για τον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας και της Τανζανίας για τη γενοκτονία στη Ρουάντα).
Από το 2002, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας υπάγονται στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει δικαιοδοσία μόνο στα κράτη που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Ρώμης και αυτή την περίοδο είναι 106 από τα 192 που συγκροτούν τον ΟΗΕ. Χώρες με μεγάλη επιρροή στη διεθνή πολιτική σκηνή, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Ισραήλ και η Τουρκία, δεν είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, δυσχεραίνοντας την απονομή της διεθνούς δικαιοσύνης και αποτελώντας τροχοπέδη στην επιβολή της.
Δήλωση της Ύπατης Εκπροσώπου κας Federica Mogherini, εξ ονόματος της ΕΕ, με την ευκαιρία της ημέρας της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης
Επ’ ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας ποινικής δικαιοσύνης, η Ευρωπαϊκή Ένωση επαναβεβαιώνει τη μακρόχρονη υποστήριξή της προς το διεθνές σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, και ιδίως την ακλόνητη δέσμευσή της στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), στο πλαίσιο της ευρύτερης δέσμευσης της ΕΕ για μια διεθνή έννομη τάξη βασιζόμενη σε κανόνες.
Πέρυσι εορτάσαμε την 20ή επέτειο του Καταστατικού της Ρώμης του ΔΠΔ και δεσμευτήκαμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής για να στηρίξουμε τον αγώνα κατά της ατιμωρησίας και να φροντίσουμε να αποδοθεί δικαιοσύνη, βασικό στοιχείο για την επίτευξη σταθερής ειρήνης και ασφάλειας, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και τη συμφιλίωση μεταξύ των κοινοτήτων που πλήττονται από συγκρούσεις. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν το έργο τους με στόχο την οικουμενική κύρωση και εφαρμογή του Καταστατικού της Ρώμης. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμευθεί να τηρούν και να υπερασπίζονται τις αρχές και τις αξίες του Καταστατικού της Ρώμης και να προφυλάσσουν την ακεραιότητά του, καθώς οι διαρκείς προκλήσεις για τη διεθνή ποινική δικαιοσύνη συνιστούν σοβαρό εμπόδιο για την πλήρη αποτελεσματικότητά του.
Οι διεθνείς μηχανισμοί απονομής δικαιοσύνης είναι απαραίτητοι για να διασφαλιστεί η διερεύνηση των σοβαρότερων εγκλημάτων που απασχολούν συνολικά τη διεθνή κοινότητα, η παραπομπή των δραστών στη δικαιοσύνη και η δέουσα χορήγηση βοήθειας και αποκατάσταση των θυμάτων για όσα υπέστησαν. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τις φρικαλεότητες του παρελθόντος αλλά να τις διατηρούμε στη συλλογική μνήμη μας και να είμαστε διαρκώς αποφασισμένοι να προλαμβάνουμε μελλοντικές συγκρούσεις και γενοκτονίες. Για τον λόγο αυτόν η ΕΕ συνεισφέρει κάθε χρόνο, από το 2014, πάνω από 38 εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, υποστηρίζοντας το ΔΠΔ και τις πρωτοβουλίες και τους μηχανισμούς μεταβατικής δικαιοσύνης για πολλές χώρες, όπως οι διεθνείς μηχανισμοί στη Συρία και τη Μιανμάρ.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ΕΕ συμβάλλει σε ευρύτερες μεταρρυθμίσεις του τομέα της δικαιοσύνης μέσω προγραμμάτων για τη συμπλήρωση και την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, και θα συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για τη στήριξη του προσωπικού ανθρωπιστικών οργανώσεων, των δικηγόρων, των εισαγγελέων και όλων όσοι συνεισφέρουν στο διεθνές σύστημα δικαιοσύνης εργαζόμενοι ακατάπαυστα για την απονομή δικαιοσύνης και την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.