Αν και ολα πηγαίνουν καλά,κάποιες πρώτες εξετάσεις χρειάζονται για να επιβεβαιωθεί η πλήρης υγεία του νεογέννητου μωρού μας.
Στο πρώτο και το πέμπτο λεπτό μετά το πρώτο του κλάμα (στη πρώτη του ανασούλα), έχει ήδη περάσει την πρώτη του εξέταση. Και παίρνει βαθμό, όπως στο σχολείο, από το ένα ως το δέκα. Πρόκειται για μια βαθμολογία που δίνεται βάσει ενός συνόλου αξιολογήσεων της φυσικής κατάστασης του νεογνού, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον έχει επηρεαστεί από το στρες του τοκετού. Όποιος κι αν είναι ο βαθμός που παίρνει το παιδί στην κλίμακα Άπγκαρ (Apgarscore από το όνομα της αμερικανίδας αναισθησιολόγου Βιρτζίνια Άπγκαρ που την κατάρτισε το 1952) δεν είναι οριστικός, δεν είναι μια τελεσίδικη απόφαση που θα προσδιορίσει την ανάπτυξή του. Εξάλλου δεν είναι και ο μοναδικός έλεγχος στον οποίο υποβάλλεται το μωρό τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννησή του.
Το δέρμα καθαρίζεται για να αφαιρεθεί το σμήγμα(λίπος), που φαίνεται στις πτυχές της μασχάλης και των γεννητικών οργάνων) και το οποίο το προστάτευε όσο βρισκόταν στη μήτρα.
Αμέσως μετά το πλύσιμο το μωρό ζυγίζεται. Το κανονικό βάρος κυμαίνεται από 2,5 έως 4 κιλά, από τα οποία το μωρό μπορεί να χάσει το 10% την πρώτη εβδομάδα και ταυτόχρονα μετριέται το ύψος του και εξετάζονται όλα τα μέρη του σώματος και όλες οι λειτουργίες των οργάνων(καρδιακός παλμός, αναπνοή, χρώμα του δέρματος, το κλάμα). Πολύ σημαντικός είναι ο έλεγχος των νευρολογικών αντανακλαστικών ώστε να διαπιστωθεί η ωρίμανση του νευρικού συστήματος. Η αξιολόγηση γίνεται με βάση τις αντιδράσεις του μωρού στα ερεθίσματα που δέχεται στην πλάτη και στις πατούσες.
Ελέγχεται όλο το σώμα του μωρού με εξαιρετική προσοχή για σημάδια στο δέρμα, κηλίδες, αιμαγγειώματα, σπίλους.
Εξετάζεται το αντανακλαστικό της αναζήτησης της θηλής, του σφιξίματος του χεριού και το αντανακλαστικό Μόρο, δηλαδή το σκίρτημα που κάνει ενστικτωδώς το παιδί όταν νιώθει απειλημένο. Ο γιατρός τρίβει απαλά με τα δάχτυλα την πατούσα, η οποία είναι ιδιαίτερα δεκτική στα ερεθίσματα, για να δει τα αντανακλαστικά του μωρού όσον αφορά τον μυϊκό τόνο και το αντανακλαστικό της σύλληψης. Με απλή ψηλάφηση ελέγχεται το δεξιό υπογάστριο (ήπαρ) και το αριστερό υπογάστριο (σπλήνας). Απολινώνεται ο ομφάλιος λώρος και γίνεται η πρώτη καρδιολογική εξέταση του μικρού με το στηθοσκόπιο για τυχόν καρδιακά φυσήματα. Επίσης επισκοπούνται τα εξωτερικά γεννητικά όργανα του παιδιού ώστε να καθοριστεί το φύλο του, αρσενικό ή θηλυκό,όπως επίσης για οποιεσδήποτε ανωμαλίες η ορμονικές επιδράσεις.
Τότε ελέγχεται η συμμετρία από τις κόρες των ματιών, εάν τα βλέφαρα ανοίγουν και κλείνουν σωστά, έλεγχος της κόρης για συγγενή καταρράκτη. Ωστόσο ο έλεγχος των ματιών είναι πρώιμος, η ανάπτυξη της αμφοτερόφθαλμης όρασης θα ολοκληρωθεί σε μερικούς μήνες και τότε οι απαντήσεις θα είναι πιο αξιόπιστες.
Ένα κεφάλι με σωστές αναλογίες(περίπου το ένα τρίτο του σώματος), έχει περίμετρο 35 έως 40 εκατοστά.
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έλεγχο γιατί επιβεβαιώνει ότι το παιδί έχει αναπτυχθεί σωστά και ότι τα οστά του μεγαλώνουν κανονικά. Επίσης ελέγχεται η πρόσθια και η οπίσθια πηγή του κρανίου (μέγεθος, σχήμα, σφυγμός).
Ένας άλλος καθοριστικός έλεγχος είναι εκείνος που αφορά την κατάσταση των ποδιών και ιδίως των ισχίων. Από τις πρώτες δοκιμασίες που κάνει ο παιδίατρος είναι ο χειρισμός Ortolani ο οποίος ανιχνεύει με απλό τρόπο την πιθανότητα συγγενούς εξαρθρήματος του ισχίου. Δηλαδή λυγίζουν και γυρίζουν προς τα έξω τα ποδαράκια του μωρού, για να κάνουν μια πρώτη εκτίμηση για πιθανό εξάρθρημα του ισχίου. Στην περίπτωση που υπάρχει υποψία εξαρθρήματος του ισχίου το νεογέννητο πρέπει να κάνει υπερηχογράφημα στο ισχίο κατά την παραμονή του στο μαιευτήριο και επανάληψη 4-6 εβδομάδες αργότερα.
Μια άλλη ειδική εξέταση είναι ο ακουολογικός έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί άν το μωρό ακούει καλά.
Εκπέμπεται ένα ηχητικό ερέθισμα συγκεκριμένου τόνου και μετριέται ηλεκτρονικά η ανταπόκριση της μεμβράνης του κοχλία στη δόνηση αυτή.Η εξέταση αυτή γίνεται περίπου τη δέκατη μέρα της ζωής σε ειδικό κέντρο. Για να γίνει επιβεβαίωση αν υπάρχει υποψία προβλήματος, η εξέταση επαναλαμβάνεται ένα μήνα μετά .
Λείπουν μόνο μερικές εξετάσεις αίματος. Γίνεται αιμοληψία από τον ομφάλιο λώρο, για να προσδιοριστεί η ομάδα αίματος και να προστατευτεί η μητέρα, σε μια μελλοντική εγκυμοσύνη, από κινδύνους ασυμβατότητας με τον παράγοντα Rh, αλλά και για να εντοπιστεί τυχόν παρουσία αιμολυτικής νόσου στο νεογνό (εξέταση Microcoombs).
Πρίν το τρίτο 24 ωρογίνεται άλλη μια εξέταση αίματος, το οποίο αυτή τη φορά λαμβάνεται από τη φτέρνα, για τη διάγνωση ενδεχόμενου συγγενούς υποθυρεοειδισμού και φαινυλκετονουρίας. Επίσης μπορεί να γίνει έλεγχος και για άλλα νοσήματα όπωςμεταβολικές παθήσεις, έλλειψη ενζύμου G6PD και άλλα.
Ακόμη και μετά από τους ελέγχους αυτούς το μωρό δεν αφήνεται στην τύχη του. Μέχρι να φύγει από την κλινική , γίνονται καθημερινά τακτικοί και σχολαστικοί έλεγχοι, ώστε ο παιδίατρος να σας το παραδώσει όσο το δυνατόν πιο υγιές.
Drmed Νίκος Μακρίδης MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Διδάκτωρ πανεπιστημίου Βιέννης-Αυστρίας
http://drmakrides.blogspot.com.cy
drmakrides@cablenet.com.cy