Του Φοίβου Νικολαΐδη
Μόλις λίγα χρόνια πριν, ακούγαμε διαδοχικά για την εξυγίανση του ΡΙΚ, για την ανασυγκρότηση του, για τον εξορθολογισμό του, μέχρι που φθάσαμε σήμερα στη ‘νέα πορεία’, που θα χαραχθεί και τελειωμό φαίνεται, να μην έχει αυτή η πονεμένη ιστορία, του Ιδρύματος…
Ο λόγος είναι προφανής. Γι’ αυτούς που ορίζουν τους κανόνες του παιγνιδιού, ο εκσυγχρονισμός φαίνεται να έχει ένα πολύ διαφορετικό περιεχόμενο, σε σύγκριση με την ουσιαστική έννοια της λέξης.
Από την Ανεξαρτησία του ’60, αδιάλειπτα μέχρι σήμερα, η όλη λειτουργία, του ΡΙΚ, -από αυτούς που κρατούν το απάνω χέρι- συνδέεται περισσότερο με την αντίληψη, του τι είναι δυνατόν να πάρουν και όχι, του τι οφείλουν, να προσφέρουν στη δημόσια ζωή του τόπου.
Το πολιτικό προσωπικό συμπεριφέρεται σαν μέλισσες, που παίρνουν μόνο το νέκταρ (προβολή/δημοσιότητα) από το ΡΙΚ. Έτσι, πρώτιστο μέλημα είναι η εκάστοτε σκοπιμότητα, η ιδιοτέλεια, το κομματικό συμφέρον και τελευταία η κοινωνία ως σύνολο.
Σίγουρα, ο εκσυγχρονισμός είναι αναγκαίος. Άλλο όμως, να ζητάς μεταρρυθμίσεις για το γενικότερο όφελος του τόπου κι άλλο να ζητάς αλλαγές μεμονωμένα, χωρίς τις απαραίτητες προεκτάσεις. Γιατί, τελικά, το κίνητρο είναι αυτό που δίνει χαρακτήρα στις πράξεις και στα λόγια μας.
Τα συρτάρια του ΡΙΚ είναι γεμάτα από σχέδια και μελέτες σκοπιμότητας που έγιναν κατά καιρούς από ντόπιους και ξένους ειδικούς για τον πολυθρυλούμενο εκσυγχρονισμό του. Ελλείψει όμως πολιτικής βούλησης, της πολιτείας, ούτε μία από αυτές δεν υλοποιήθηκε ολοκληρωτικά χωρίς παρεμβάσεις και διορθώσεις σκοπιμοτήτων, όπου στο τέλος, εξαφανίζονταν τα σημαντικά στοιχεία και έμενε κυρίαρχη μόνο η σκοπιμότητα!
Υπάρχει εξ’ άλλου, σωρεία μελετών, εκθέσεων, αλλά και ψηφισμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΟΗΕ, της ΟΥΝΕΣΚΟ και άλλων διεθνών οργανισμών για τη λειτουργία και το ρόλο των ΜΜΕ σε μια ευνομούμενη δημοκρατία, αν θέλουμε να ακολουθήσουμε κι ας μην προσπαθούμε, να ανακαλύψουμε το ραδιοτηλεοπτικό τροχό στην Κύπρο…
Ξαφνικά, τώρα, επανέρχεται το θέμα με τις εμπορικές δραστηριότητες –διαφημίσεις- του ΡΙΚ, ταυτόχρονα με την ποιότητα των προγραμμάτων του, προκαλώντας σύγχυση (σκόπιμη;), αφού το ένα θέμα δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με το άλλο.
Ανεξάρτητα εάν για τη χρηματοδότηση υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, οι περισσότερες δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης (EBU- European Broadcasting Union), έχουν το δικαίωμα, να εξασφαλίζουν εισοδήματα από διαφημίσεις, χορηγίες ή άλλες εμπορικές δραστηριότητες, ακολουθώντας το μοντέλο της μεικτής χρηματοδότησης.
Οποιαδήποτε δε σύγκριση μεταξύ ΡΙΚ και BBC, –όσο αστεία κι αν φαίνεται – δεν μπορεί, να γίνεται, γιατί απλούστατα, μεταξύ πολλών άλλων διαφορών, λειτουργούν σε δυο εντελώς διαφορετικά νομικά και θεσμικά πλαίσια.
Οι ζηλωτές για την ποιότητα των προγραμμάτων του ΡΙΚ, καλά κάνουν, να μπουν στην ιστοσελίδα του BBC και να δουν ότι οι άξονες λειτουργίας, του BBC συγκροτούνται πάνω στο τρίπτυχο, Ενημέρωση, Πολιτισμός και Ψυχαγωγία και ως εκ τούτου, δεν ανήκει οργανωτικά στο Υπουργείο Εσωτερικών (μόνο σε αστυνομικά κράτη), αλλά στο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού. Στ’ αλήθεια τώρα, τι είδους πολιτισμό μπορεί, να παράξει ένα υπουργείο εσωτερικών; Εμείς εδώ, φαίνεται, να συγχύζουμε τις οικιστικές ζώνες με τις τηλεοπτικές ζώνες…
Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο είναι ήδη ξεπερασμένο από το χρόνο και τις ραγδαίες αλλαγές, που συντελούνται τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ΜΜΕ.
Η Κύπρος είναι ίσως η μοναδική χώρα στην Ε.Ε. που θεσμοθέτησε από το 1985 τι είναι είδηση!
Και μετά συζητάμε για αντικειμενική ενημέρωση…
Το μόνιμο αίτημα των τελευταίων δεκαετιών, του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας για μια καλή -υποφερτή έστω- ανεξάρτητη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση, -ένα ΡΙΚ για τους πολίτες και όχι για τους πολιτικούς- με θεσμοθετημένους πόρους, όπου να προβλέπονται οι τρεις βασικές αρχές, ανεξαρτησία, ευθυνοδοσία και διαφάνεια, επανέρχεται τώρα πιο επιτακτικά.
Οτιδήποτε άλλο είναι διάτρητο, που εξυπηρετεί την αναχρονιστική νοοτροπία, της σκοπιμότητας και σίγουρα όχι το καλώς νοούμενο συμφέρον της κοινωνίας.
Και κάτι τελευταίο. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος θα πρέπει να επικεντρώνεται στο εάν το ΡΙΚ επιτελεί το ρόλο και την αποστολή του. Εάν επιτυγχάνει τους στρατηγικούς του στόχους και όχι σε θέματα δευτερευούσης σημασίας, για τα οποία υπάρχουν άλλα θεσμικά όργανα ελέγχου.
Φοίβος Νικολαΐδης
Πρώην Μέλος Δ.Σ. ΡΙΚ