Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Ιωνάς Νικολάου, συζήτησε θέματα αναφορικά με τη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συζήτησης, ο κ. Νικολάου ανέφερε:
«Στο πλαίσιο της συζήτησης, όσον αφορά τη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος, υποβλήθηκε ερώτηση αναφορικά με την εφαρμογή του προγράμματος παραπομπής ατόμων, που έχουν καταδικαστεί και είναι χρήστες ναρκωτικών, σε πρόγραμμα θεραπείας και απεξάρτησης που λειτουργεί στην Αγία Σκέπη. Θα ήθελα να επαναλάβω ότι η διαχείριση του προγράμματος γίνεται από την ίδια την Αγία Σκέπη, η οποία πραγματοποιεί τέσσερις περίπου αξιολογήσεις για το κάθε άτομο, προτού αυτό αποσταλεί στην Αγία Σκέπη, τα άτομα αυτά αξιολογούνται με βάση τη σειρά υποβολής του αιτήματός τους και με πρωτοβουλία του Γενικού Εισαγγελέα παραχωρείται αναστολή έκτισης της ποινής για να μπορεί κάποιος να ακολουθήσει αυτό το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα εντάσσεται στα πλαίσια της πολύ πρόσφατης νομοθεσίας που έχει ψηφιστεί και αφορά τη μεταχείριση των χρηστών ναρκωτικών – αδικοπραγούντων, στους οποίους περιλαμβάνονται και εκείνοι που έχουν καταδικαστεί και εκτίουν ποινή φυλάκισης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που ακόμη και την ελάχιστη επιτυχία να έχει, θα πρέπει να ξέρουμε ότι είναι κέρδος για το ίδιο το κράτος και την ίδια την κοινωνία. Όπως λέγεται και από τους ειδικούς: ακόμη και έναν χρήστη ναρκωτικών να καταφέρεις να σώσεις, έχει τεράστια σημασία».
Αναφερόμενος σε συγκεκριμένο περιστατικό, ο κ. Υπουργός είπε ότι εάν κάποιος καταχράστηκε αυτής της δυνατότητας δεν είναι θέμα καταλογισμού ευθύνης, και παρά το γεγονός ότι δεν εντάσσεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, σημασία έχει ότι εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα το οποίο μπορεί να βοηθήσει έστω και έναν από όσους παραπέμπονται.
Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσον πρόκειται για απόδραση ατόμου – κρατουμένου που βρισκόταν στην Αγία Σκέπη, ο κ. Νικολάου απάντησε: «Δεν πρόκειται για απόδραση, το συγκεκριμένο άτομο κρίθηκε από την Αγία Σκέπη ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει το πρόγραμμα διότι δεν το ακολουθούσε, όμως, λόγω της αναστολής έκτισης ποινής δεν θεωρείτο άτομο που τελούσε υπό κράτηση στις Φυλακές και γι’ αυτό δεν θεωρείται απόδραση. Σε αυτό το πρόγραμμα συμμετείχαν μέχρι στιγμής 16 άτομα, δύο εξ αυτών έχουν οικειοθελώς διακόψει το πρόγραμμα, γιατί δεν μπορούσαν να το συνεχίσουν, τέσσερα άλλα κρίθηκαν από πλευράς των θεραπευτών της Αγίας Σκέπης ότι δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το πρόγραμμα και δέκα άλλα συνεχίζουν να το ακολουθούν. Το πρόγραμμα έχει διάρκεια ενός έτους και εφαρμόστηκε πρόσφατα ενώ ακόμη δεν έχει συμπληρωθεί ο χρόνος εφαρμογής του».
Σε ερώτηση κατά πόσον θα καλυφθεί αυτό το κενό που υπάρχει, ο κ. Υπουργός ανέφερε ότι σίγουρα θα συζητήσει ο ίδιος το θέμα με τον Γενικό Εισαγγελέα εάν υπάρχει τρόπος ή δυνατότητα να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, παρά το γεγονός ότι δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επισημαίνοντας ότι δυστυχώς θα υπάρχουν και περιπτώσεις όπου κάποιοι θα καταχραστούν τις διαδικασίες.
«Από τη στιγμή που αναστέλλεται η έκτιση ποινής για κάποιο πρόσωπο να θεωρούμε ότι βρίσκεται εκτός φυλακής. Σύμφωνα με την εφαρμογή του προγράμματος και με βάση τη σχετική νομοθεσία, σε περίπτωση που κάποιος συμπληρώσει ένα πρόγραμμα θεραπείας απεξάρτησης, ρυθμίζεται η αποφυλάκισή του. Η αποφυλάκιση είναι το κίνητρο για να συμμετάσχει κάποιος σε ένα πρόγραμμα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά, αλλιώς θα επιστρέψει στις φυλακές. Όμως, για τη συγκεκριμένη περίπτωση στην οποία αναφερόμαστε, το άτομο αυτό είχε αναστολή έκτισης της ποινής του», διευκρίνισε.
Ερωτηθείς αναφορικά με το θέμα των αδειών ασθενείας των δεσμοφυλάκων, ο κ. Υπουργός είπε: «Το πρόβλημα με τις άδειες ασθενείας των δεσμοφυλάκων ήταν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν και αντιμετωπίζονται στον χώρο των Φυλακών. Από την πρώτη στιγμή συναντήσαμε την κλαδική επιτροπή των δεσμοφυλάκων αλλά και τους ίδιους τους δεσμοφύλακες σε ολομέλεια και συζητήσαμε το θέμα αυτό. Γι’ αυτό το πρόβλημα πολλοί από τους δεσμοφύλακες εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, γιατί πολλοί συνάδελφοί τους έπαιρναν άδειες ασθενείας για μακρά χρονική περίοδο για λόγους, οι οποίοι περισσότερο δεν είχαν να κάνουν με ασθένεια που αντιμετώπιζαν, υπό τη μορφή της θεραπείας σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αλλά είχαν να κάνουν με κάτι που διαρκούσε καιρό, όπως για ψυχολογικά προβλήματα, που ουσιαστικά δημιουργούσαν πρόβλημα στην λειτουργία των φυλακών και την αξιοποίηση του προσωπικού. Υπήρχαν κάποιοι οι οποίοι επιβαρύνονταν με πρόσθετη εργασία γιατί κάποιοι συνάδελφοί τους κατέφευγαν σε αυτή την πρακτική εξασφάλισης πιστοποιητικού ασθενείας. Αυτά τα πιστοποιητικά εκδίδονταν από ιατρούς και στη συνέχεια από ιατροσυμβούλια. Η νέα Διεύθυνση των Φυλακών, μετά και από συναντήσεις με τους δεσμοφύλακες, προχώρησε σε συστηματική προσπάθεια για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, με αρκετά καλά αποτελέσματα, αλλά δυστυχώς κάποιους να παραμένουν σε συνέχιση αυτής της πρακτικής, εκμεταλλευόμενοι τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα ιατροσυμβούλια.
Κατάφερε η Διεύθυνση των Φυλακών να αυξήσει το ενδιαφέρον των δεσμοφυλάκων και κάποιοι διέκοψαν αυτή την πρακτική, καθώς επίσης και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας πολλές υποθέσεις να παραπεμφθούν για επανεξέταση στα ιατροσυμβούλια, κάνοντας υποδείξεις για απαράδεκτα συμπεράσματα που εκδίδονταν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Όμως, το πρόβλημα παραμένει και χρειάζεται περαιτέρω ρύθμιση».
Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε, αποφασίστηκε σε συνεννόηση με τον Υπουργό Υγείας όπως διαφοροποιηθεί ο τρόπος λειτουργίας του ιατροσυμβουλίου και σε αυτό να συμμετέχει και λειτουργός του Τμήματος Φυλακών, ούτως ώστε να μπορεί να γίνεται σωστή ενημέρωση και παρακολούθηση των συμπερασμάτων που εκδίδονται από τα ιατροσυμβούλια.
Ο κ. Νικολάου έφερε ως παράδειγμα την περίπτωση όπου το ιατροσυμβούλιο διαπιστώνει πως κάποιος έχει μια συγκεκριμένη χρόνια ψυχολογική πάθηση, και παράλληλα να καταλήγει και στο συμπέρασμα ότι ο συγκεκριμένος δεν πρέπει να εργάζεται στην κλειστή φυλακή, αλλά μόνο στην ανοικτή, και σε συγκεκριμένες ώρες, ασκώντας μάλιστα συγκεκριμένα καθήκοντα.
«Υπάρχει περίπτωση όπου μας είπαν ότι δεσμοφύλακας δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με κρατούμενους, και τότε δεν ξέρεις που να τον τοποθετήσεις», επεσήμανε, τονίζοντας ότι αυτά είναι τα ζητήματα που προκύπτουν από τον τρόπο που λειτουργούν τα ιατροσυμβούλια και γι’ αυτό τον λόγο γίνεται επεξεργασία ρύθμισης για αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.
«Εάν δεν μπορεί κάποιος δεσμοφύλακας να ασκεί τα καθήκοντα του δεσμοφύλακα, θα πρέπει το ιατροσυμβούλιο να πει ρητά ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του, και τότε η ρύθμιση να είναι άλλη, εφόσον δεν θα υπάρχει λόγος να εργάζεται στο συγκεκριμένο Τμήμα», κατέληξε.