Στην πορεία των ερευνών των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων για τις πυρκαγιές, για το Κυπριακό, τα ενεργειακά θέματα, καθώς και άλλα εσωτερικά αλλά και διεθνή ζητήματα αναφέρθηκε σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ.
Στις δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Εκπρόσωπος ανέφερε ότι «ολοκληρώθηκε η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες της μονάδας ATF που είναι μια εξειδικευμένη ομάδα η οποία ειδικεύεται στη διερεύνηση πυρκαγιών που υπάγεται απευθείας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και πραγματοποίησε αντίστοιχες αποστολές σε 44 χώρες, ακριβώς για να προσφέρει τις τεχνοκρατικές της γνώσεις, την εμπειρογνωμοσύνη της.
Έχει γίνει μια λεπτομερής παρουσίαση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπου ενημερώθηκε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για τη μεθοδολογία που έχουν ακολουθήσει και έχει καταρτιστεί ένα λεπτομερές χρονοδιάγραμμα με στοιχεία που έχουν λάβει από όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, αλλά και από προσωπικές συνεντεύξεις που έχουν πραγματοποιήσει, και επιπλέον στοιχεία που οι ίδιοι ζήτησαν κατά την παραμονή τους στη χώρα μας, ενώ έχουν αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες της τεχνολογίας μέσα από τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους, μέσα από προσομοιώσεις αλλά και από επιτόπιες επισκέψεις που πραγματοποιούσαν καθημερινά.
Αυτό που προκύπτει μέσα από τη σημερινή παρουσίαση είναι ότι έχουν εντοπίσει το ακριβές σημείο έναρξης της φωτιάς και τα αίτια της και εντός των επόμενων δύο εβδομάδων αναμένεται να ετοιμάσουν και να παραδώσουν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την επίσημη λεπτομερή τους έκθεση. Έκθεση, η οποία θα αποτελέσει τη βάση της αξιολόγησης της Κυβέρνησης για τη λήψη των επόμενων ενεργειών».
Ερωτηθείς είπε ότι «αυτό το οποίο έχει εντοπιστεί μέσα από τις πολύ επιστημονικές μεθόδους που ακολούθησαν αλλά και τη λεπτομερή παρουσίαση που είχαν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προκύπτει ότι ήταν μία εστία, ένα το σημείο όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά».
Πρόσθεσε ότι «μέσα από τα ευρήματά τους, μέσα από τις πρώτες τους έρευνες, σε συνεργασία πάντοτε μαζί με τις αντίστοιχες Υπηρεσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, έχουν καταλήξει στα ακριβή αίτια», σημειώνοντας ότι «στη βάση αυτών των ευρημάτων θα μπορεί να γίνει μια ενδελεχής αξιολόγηση όλων όσων έγιναν εκείνη τη μέρα, όλων όσων έχουμε στη διάθεσή μας ως Δημοκρατία και λαμβάνοντας υπόψη και τις συνθήκες αλλά και τις προκλήσεις που σίγουρα λόγω των κλιματικών συνθηκών, θα πρέπει ως και Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και Κυπριακή Δημοκρατία να αξιολογήσουμε στο έπακρο».
Ερωτηθείς αν η έκθεση θα δοθεί στη δημοσιότητα, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «αυτή είναι η πρόθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας, βεβαίως, αφού εξεταστεί αν δεν περιέχονται προσωπικά δεδομένα. Αλλά βεβαίως, όπως έγινε και στις προηγούμενες εκθέσεις, θα δοθεί στη δημοσιότητα».
Σε ερώτηση αν η Κυβέρνηση έχει αποταθεί στην ΕΕ για αποζημιώσεις σχετικά με τις καταστροφές από τις πυρκαγιές, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «έχει ξεκινήσει η διαδικασία από την πρώτη στιγμή, έχει οριστεί η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα κα Ραουνά ως συντονιστής των συναρμόδιων Υπουργείων για να μπορέσουν να συλλεγούν οι απαραίτητες πληροφορίες, έχουν γίνει μέχρι σήμερα πέραν των τριών συντονιστικών συναντήσεων σε επίπεδο Υπουργών αλλά και υπηρεσιακών, έχουν οριστεί από κάθε αρμόδιο Υπουργείο και Υπηρεσία τα άτομα επαφής, για να μπορέσει να γίνει αυτή η διαδικασία το συντομότερο δυνατόν και με τη μεγαλύτερη επάρκεια που χρειάζεται η συγκέντρωση αυτών των στοιχείων και βρισκόμαστε βεβαίως σε επαφή με την αρμόδια Διεύθυνση. Η ίδια η κα Ραουνά, από την πρώτη στιγμή είχε επικοινωνήσει και με το Γραφείο της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ακριβώς για να παρασχεθούν οι απαραίτητες πληροφορίες και να είμαστε σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να μπορέσουμε να αιτηθούμε».
Ερωτηθείς για την τηλεδιάσκεψη που θα έχει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με Ευρωπαίους ηγέτες σε σχέση με την Ουκρανία, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όπως είχε ανακοινωθεί, συμμετείχε χθες το απόγευμα στις 4μμ, στην τηλεδιάσκεψη που συνδιοργάνωσαν ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Πρόεδρος της Γαλλίας με τον Καγκελάριο της Γερμανίας, της Συμμαχίας των Προθύμων, ούτως ώστε να υπάρξει απαραίτητος συντονισμός ενόψει της σημερινής συνάντησης του Προέδρου Τραμπ με τον Πρόεδρο Ζελένσκι, στην οποία, όπως είχε ανακοινωθεί, θα παρευρίσκεται και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Πρόεδρος Μακρόν, ο Καγκελάριος της Γερμανίας, ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, η Πρωθυπουργός της Ιταλίας, ενώ αναμένεται να συμμετάσχει και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ».
Πρόσθεσε ότι στην τηλεδιάσκεψη χθες «ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει επαναλάβει και επιβεβαιώσει τη σταθερή στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ουκρανία. Ιδιαίτερα η Κύπρος, μια χώρα που βιώνει τα τελευταία 51 χρόνια τις συνέπειες της παράνομης εισβολής και κατοχής. Σταθερά στηρίζει την Ουκρανία με απόλυτο σεβασμό στον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας, της εδαφικής ανεξαρτησίας όλων των κρατών. Και αυτό που στηρίζουμε είναι την επίτευξη μιας βιώσιμης λύσης, σύμφωνα πάντοτε με το διεθνές δίκαιο και με την επιθυμία της Ουκρανίας. Αναμένουμε σήμερα τη σημερινή συνάντηση του Προέδρου Τραμπ με τον Πρόεδρο Ζελένσκι, όπως ολόκληρη η υφήλιος, και ελπίζουμε αυτή η προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής να έχει ένα θετικό αποτέλεσμα, πάντοτε σύμφωνα με την επιθυμία της Ουκρανίας».
Κληθείς να σχολιάσει αναφορές του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «έχουμε ακούσει κατά σειράν τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής να τοποθετείται. Έχουμε απαντήσει πολλές φορές με τρόπο πολύ συγκεκριμένο. Θα απαντήσουμε για ακόμη μια φορά. Αυτό που θέτουμε ως στόχο είναι ασφαλώς να μπορέσουν με τον ταχύτερο δυνατό τρόπο να υλοποιηθούν εκείνες οι δράσεις, εκείνες οι ενέργειες που αποτελούν διαχρονικές στρεβλώσεις και κενά. Είναι αυτό το οποίο αυτή η Κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε το συντομότερο δυνατόν, να μπει τέλος σε αυτή την ενεργειακή ακινησία. Από ό,τι έχω ακούσει ο ίδιος ο κ. Χατζηγιάννης κάνει παραδεκτό το γεγονός ότι υπάρχουν διαχρονικές στρεβλώσεις. Συγκεκριμένα να απαντήσουν ότι όσον αφορά την αποθήκευση ενέργειας προωθείται με ταχείς διαδικασίες η υλοποίηση συστήματος αποθήκευσης, ενσωμάτωσης στο δίκτυο. Μέχρι τον Ιούνιο του 2026 προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί, αυτός ο στόχος που έχει τεθεί, το εν λόγω σύστημα, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση αποθήκευσης σε δύο ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς της ΑΗΚ. Την ίδια στιγμή, η Κυβέρνηση έχει ανάψει το πράσινο φως για αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στην Δεκέλεια και αντικατάσταση των παλαιών μονάδων παραγωγής. Το έργο βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη. Μετά από μια πολυετή μεταβατική περίοδο και σας θυμίζω πόσα χρόνια συζητάμε στη χώρα μας αυτό το ζήτημα, η παρούσα Κυβέρνηση προχωρεί με την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. Το άνοιγμα της αγοράς προγραμματίζεται 15 Σεπτεμβρίου με ημερομηνία έναρξης των εμπορικών συναλλαγών την 1η Οκτωβρίου του 2025, ενώ την ίδια στιγμή, όπως έχει αναφερθεί, στις εμβληματικές δράσεις της Κυβέρνησης, έχουν ανακοινωθεί και προωθούνται νέα σχέδια που προωθούν την αξιοποίηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας για τους καταναλωτές. Είναι ουσιαστικά το δεύτερο στάδιο, το επόμενο στάδιο, το συμπληρωματικό στάδιο των σχεδίων προώθησης της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές και για τις μικρές επιχειρήσεις που αφενός θα επιτρέψουν την πρόσβαση σε φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια στους καταναλωτές και αφετέρου την αποσυμφόρηση του ηλεκτρικού δικτύου, ενώ είναι γνωστό ότι μετά από χρόνια και για το έργο στο Βασιλικό, το μεγαλύτερο σε αξία ιδιοκτησίας έργο, βρίσκεται πλέον στην κατοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ έχει αναληφθεί από διεθνή σύμβουλο η τεχνική υποστήριξη για ολοκλήρωση. Εκείνο το οποίο θέλουμε να πούμε είναι ότι ιδιαίτερα ο τομέας της ενέργειας, ένας τομέας στον οποίον η χώρα μας, ως ενεργειακά απομονωμένη, ως νησί, αποτελεί μια διαχρονική πρόκληση. Αυτή η Κυβέρνηση έχει θέσει πολύ ορατούς, συγκεκριμένους στόχους και οι προσπάθειες που καταβάλλονται είναι καθημερινές για να μπορέσουμε να διανύσουμε μια απόσταση δεκαετιών. Και αντιλαμβάνεστε εύκολα ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Όμως υπάρχει προγραμματισμός βήμα προς βήμα να υλοποιηθεί και να μπορέσουν οι καταναλωτές, κυρίως οι Κύπριοι καταναλωτές, αυτό να το αισθανθούν στους λογαριασμούς του ρεύματος».
Σε ερώτηση αν θα διοριστεί νέος Ειδικός Αντιπρόσωπος του ΓΓ των ΗΕ για την Κύπρο πριν από την κοινή συνάντηση των δύο ηγετών με τον ΓΓ των ΗΕ, στη Νέα Υόρκη, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «αυτό είναι ζήτημα ασφαλώς που αφορά τα Ηνωμένα Έθνη. Όμως αυτός είναι ο στόχος, εξ όσων έχουμε ενημερωθεί, που έχει τεθεί, να μπορέσει το συντομότερο δυνατόν, δηλαδή να διοριστεί αντικαταστάτης του κ. Στιούαρτ. Από την πρώτη στιγμή, ως φιλοξενούσα χώρα, έχουμε συγκατατεθεί στο πρόσωπο το οποίο έχει προταθεί και ασφαλώς αναμένουμε τις διαδικασίες που έχουν ήδη τροχοδρομηθεί από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών και τις επίσημες ανακοινώσεις».
Σε ερώτηση αν ανησυχούν την Κυβέρνηση οι αντιδράσεις Τατάρ και η αναφορά του περί τυραννικής ενέργειας, ιδιαίτερα μετά την εξέλιξη που αφορά τον Βρετανό βουλευτή, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «δεν μπορεί σε καμία των περιπτώσεων η υπεράσπιση, η προάσπιση του διεθνούς δικαίου, της διεθνούς νομιμότητας να θεωρηθεί από κανένα ως τυραννική ενέργεια. Είναι ακριβώς το αντίθετο. Είναι η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, είναι η αποκατάσταση του δικαίου και είναι η υπεράσπιση της διεθνούς νομιμότητας και του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό πράττει η Κυπριακή Δημοκρατία μέσα από τα διπλωματικά διαβήματα στα οποία προχωρήσαμε από την πρώτη στιγμή αυτής της παράνομης και απαράδεκτης ενέργειας από πλευράς του Βρετανού βουλευτή. Πέραν τούτου, ενόψει της κοινής συνάντησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του κ. Ταταρ τον Σεπτέμβρη, στην παρουσία του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ασφαλώς και ο συγκεκριμένος χρονισμός λαμβάνεται υπόψη. Είναι γνωστό ότι ενόσω οδεύουμε προς τον Οκτώβριο, όπου θα είναι η διαδικασία ανάδειξης νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη, η ρητορική του κ. Τατάρ θα εντείνεται ακόμη περισσότερο. Παρόλα αυτά, εμείς προσερχόμαστε και σε αυτή τη συνάντηση με την ίδια εποικοδομητική στάση, με την ίδια διάθεση και ειλικρινή πολιτική βούληση για να μπορέσει να υπάρξει πρόοδος στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης τα οποία είχαν συμφωνηθεί τόσο στη Γενεύη όσο και στη Νέα Υόρκη, αλλά κυρίως, και αυτό είναι το πρωταρχικό, με στόχο τον ορίζοντα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί».
Σε άλλη ερώτηση είπε ότι «αυτό το οποίο εμείς επιθυμούμε, αυτό το οποίο εμείς επιδιώκουμε, είναι να επαναρχίσουν οι ουσιαστιές διαπραγματεύσεις και στο τραπέζι των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων να τεθούν τα επιχειρήματα και οι θέσεις της κάθε πλευράς. Πάντοτε αυτό το οποίο καθορίζουν, αυτό το οποίο οδηγούν, αυτό το οποίο είναι η πυξίδα των διαπραγματεύσεων, είναι τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Και όπως έχει καταστεί σαφές και κατά την τελευταία, πολυμερή από όλους τους συμμετέχοντες στην πολυμερή, πλην ασφαλώς της Τουρκίας και του κ. Τατάρ, είναι ότι δεν υπάρχει και δεν πρόκειται να υπάρξει καμία παρέκκλιση και καμία απόκλιση από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».
Ερωτηθείς αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα προχωρήσει σε ανασχηματισμό, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «το ενδεχόμενο ανασχηματισμού είναι συνταγματικό δικαίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Είναι δικαίωμα που του παρέχει και το κυπριακό Σύνταγμα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κρίνει καθημερινά τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως κρινόμαστε ασφαλώς από την κοινωνία και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όποτε ο ίδιος αποφασίσει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή, θα προχωρήσει σε ανακοινώσεις», προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει κάτι αυτή τη στιγμή».