Στα συμπεράσματα που έχουν προκύψει από τις επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας στις Βρυξέλλες αναφέρθηκε σήμερα, σε δηλώσεις του στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο», ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Νίκος Χριστοδουλίδης. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο συμπέρασμα αφορά την αξίωση της Τουρκίας σχετικά με τις τέσσερις βασικές ελευθερίες. Όπως επισήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης, η τουρκική πλευρά «τώρα δεν μιλά για τις τέσσερις βασικές ελευθερίες για Τούρκους υπηκόους, αλλά για ίση μεταχείριση ανάμεσα σε υπηκόους από Ελλάδα και Τουρκία. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να παρουσιάζουν αυτή την αξίωση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή στον δημόσιο λόγο. Από τη Γενεύη και μετά υπάρχει διαφορετική προσέγγιση στο θέμα από τουρκικής πλευράς».
Το δεύτερο θέμα που προέκυψε και από τις επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και από τις συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αφορά τις εξελίξεις στην Τουρκία και ειδικότερα το επερχόμενο δημοψήφισμα στη χώρα. Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος σημείωσε πως από τις επαφές που έχουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι με την Τουρκία διαφαίνεται ξεκάθαρα πως δεν πρέπει να αναμένεται καμιά ουσιαστική εξέλιξη όσον αφορά το Κυπριακό μέχρι να ολοκληρωθεί το δημοψήφισμα.
Την ίδια στιγμή, ο κ. Χριστοδουλίδης ξεκαθάρισε πως «η επανέναρξη των συνομιλιών το συντομότερο δυνατό δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι κάτι αρνητικό», προσθέτοντας πως πρέπει να ξεκινήσει συζήτηση επί των θεμάτων στα οποία υπάρχουν διαφωνίες και τονίζοντας την ετοιμότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Το πλήρες κείμενο των ερωταπαντήσεων ακολουθεί:
Ερώτηση: Έχει προκύψει κάτι από τις επαφές στις Βρυξέλες;
Απάντηση: Δύο είναι τα κύρια συμπεράσματα από τις συναντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας γενικότερα με τους προέδρους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ αλλά και τους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. To πρώτο αφορά τις τέσσερις βασικές ελευθερίες, ένα θέμα που, όπως όλοι γνωρίζουν, δεν αφορά διμερώς την Κυπριακή Δημοκρατία και την Τουρκία ή την Κυπριακή Δημοκρατία και την ΕΕ αλλά αφορά το σύνολο των κρατών μελών και αυτό λόγω ακριβώς των σχετικών συνθηκών της ίδιας της ΕΕ. Δηλαδή δεν είναι απλά πολιτική προσέγγιση επί του συγκεκριμένου αιτήματος. Προκύπτει και μέσα από τις σχετικές συνθήκες της ΕΕ ότι το θέμα αυτό αφορά το σύνολο των κρατών μελών.
Να γίνω πιο συγκεκριμένος: αυτή τη στιγμή υπάρχουν κράτη μέλη της ΕΕ οι υπήκοοι των οποίων δεν απολαμβάνουν καν τις τέσσερις βασικές ελευθερίες, υπάρχουν δηλαδή χρονικοί περιορισμοί στην απόλαυση αυτών των βασικών ελευθεριών. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσε να ισχύσει κάτι τέτοιο για υπηκόους τρίτων χωρών. Παράλληλα, υπάρχουν κάποια θέματα που από τις ίδιες συνθήκες της ΕΕ δεν υπάρχουν γενικότεροι περιορισμοί. Για παράδειγμα, στη μεταφορά κεφαλαίων δεν υπάρχουν περιορισμοί. Το πώς διαχειρίζονται αυτά τα κεφάλαια είναι θέμα των εθνικών κυβερνήσεων, αλλά ως γενικότερη αρχή δεν υπάρχει περιορισμός σε αυτό το θέμα. Όσον αφορά όμως τη διακίνηση προσώπων και αγαθών, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούν να παραχωρηθούν οι ίδιες ελευθερίες σε Τούρκους υπηκόους όπως έχουν παραχωρηθεί σε Έλληνες υπηκόους, καθώς η Ελλάδα είναι κράτος μέλος της ΕΕ.
Ερώτηση: Και αυτό το θέμα δεν συζητείται στις συνομιλίες;
Απάντηση: Η ισότιμη μεταχείριση Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων στην Κύπρο δεν μπορεί να γίνει σε καμιά περίπτωση και δεν υπήρχε ποτέ τέτοιο θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αν υπήρχε τέτοιο θέμα ισότιμης μεταχείρισης υπηκόων από Τουρκία και Ελλάδα, δεν θα είχαμε τον κ. Τσαβούσογλου στη διάσκεψη της Γενεύης. Σας θυμίζω ότι το πρώτο θέμα που ανέφερε στην εισαγωγική του παρέμβαση ήταν η ανάγκη, στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, οι Τούρκοι υπήκοοι να απολαμβάνουν τις τέσσερις βασικές ελευθερίες.
Η σύγκλιση Χριστόφια-Ταλάτ για 4:1 δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί λόγω της ιδιότητας της Ελλάδας ως κράτος μέλος της ΕΕ. Αυτή η σύγκλιση αμφισβητήθηκε επίσημα και από την πλευρά της Τουρκίας και από την τουρκοκυπριακή πλευρά. Αυτό προέκυψε και πάλι στις συζητήσεις ακριβώς μετά τη Γενεύη. Η τούρκικη πλευρά τώρα δεν μιλά για τις τέσσερις βασικές ελευθερίες για Τούρκους υπηκόους, αλλά μιλά για ίση μεταχείριση ανάμεσα σε υπηκόους από Ελλάδα και Τουρκία. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να παρουσιάζουν αυτή την αξίωση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή στον δημόσιο λόγο. Από τη Γενεύη και μετά υπάρχει διαφορετική προσέγγιση στο θέμα από τουρκικής πλευράς.
Το δεύτερο θέμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό και προέκυψε και από τις επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και από τις συζητήσεις χθες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι οι εξελίξεις στην Τουρκία και ειδικότερα το επερχόμενο δημοψήφισμα, που οδηγούν την Τουρκία, τον Τούρκο Πρόεδρο και την κυβέρνηση να ασχολούνται αποκλειστικά με αυτό το θέμα. Δεν θα πρέπει λοιπόν να αναμένεται από πλευράς Τουρκίας η ενασχόληση με οποιοδήποτε άλλο θέμα (συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού) τουλάχιστον μέχρι τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Αυτό είναι ξεκάθαρη θέση που προκύπτει από τις επαφές που έχουν οι Ευρωπαίοι (καθώς εμείς δεν έχουμε επαφές με την Τουρκία, επομένως μπορούμε να περιοριστούμε στον βαθμό των εκτιμήσεων). Οι Ευρωπαίοι έχουν επαφές με την Τουρκία και αυτό είναι ξεκάθαρο μέσα από τις συζητήσεις τους με Τούρκους αξιωματούχους. Είπαν να μην αναμένουμε την όποια ουσιαστική εξέλιξη όσον αφορά το Κυπριακό αλλά και γενικότερα οποιοδήποτε άλλο θέμα μέχρι να ολοκληρωθεί το δημοψήφισμα στην Τουρκία.
Ερώτηση: Δηλαδή δεν έχει νόημα να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες;
Απάντηση: Δεν συζητήθηκε αυτό το θέμα. Εμείς θεωρούμε ότι η επανέναρξη των συνομιλιών το συντομότερο δυνατό δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι κάτι αρνητικό. Θεωρούμε λοιπόν ότι πρέπει να υπάρξει επανέναρξη των συνομιλιών, θα πρέπει να αρχίσει συζήτηση επί των θεμάτων στα οποία υπάρχουν διαφωνίες. Δεν είναι μόνο θέμα συντήρησης της διαδικασίας, υπάρχουν και πολλά άλλα πράγματα που πρέπει να συζητηθούν. Θα πρέπει να γίνει ανταλλαγή απόψεων και θεωρούμε ότι η μη-ύπαρξη διαλόγου αυτό το διάστημα δεν βοηθά τη διαδικασία.
Ερώτηση: Πρότειναν οι Ευρωπαίοι τρόπους να συμβάλουν;
Απάντηση: Υπήρξε έκφραση ετοιμότητας, αλλά το κυρίαρχο σημείο ήταν αυτό με το δημοψήφισμα. Και μάλιστα κάποιοι εκ των συμμετεχόντων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χθες βράδυ αναφέρθηκαν και στο θέμα των εκδηλώσεων που γίνονται στις χώρες τους για το δημοψήφισμα στην Τουρκία και εξέφρασαν την αντίθεσή τους σε τέτοιου είδους ενέργειες, καθώς τέτοιες εκδηλώσεις ενθαρρύνουν ακραίες συμπεριφορές εσωτερικά στις χώρες τους. Δηλαδή, εκδηλώσεις σε μια χώρα που αφορούν δημοψήφισμα που γίνεται σε μια τρίτη χώρα προκαλεί εσωτερικές αντιδράσεις.
Ερώτηση: Τι θα γίνει στη συνάντηση με τον κ. Τσίπρα;
Απάντηση: Το θέμα θα είναι οι εξελίξεις στο Κυπριακό. Θα γίνει ενημέρωση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και θα δούμε αν θα προκύψουν και κάποιες αποφάσεις σε σχέση με το πώς προχωρά η όλη διαδικασία.
Ερώτηση: Συμμερίζεστε την αισιοδοξία του κ. Άιντα ότι θα ξαναρχίσουν σύντομα οι συνομιλίες;
Απάντηση: Ελπίζουμε να επιβεβαιωθεί η αισιοδοξία του κ. Άιντα αλλά δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή δεδομένα που να οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση. Ενδεχομένως ο κ. Άιντα να γνωρίζει κάτι παραπάνω από τις επαφές του με την τουρκική πλευρά. Εν πάση περιπτώσει, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος για επανέναρξη των συνομιλιών ανά πάσα στιγμή.
Ερώτηση: Τι γίνεται με το Μπαρμπαρός;
Απάντηση: Αυτό αφορά την τουρκική κυβέρνηση. Οι κινήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι εντός του πλαισίου της σχετικής Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και σε απόλυτη εναρμόνιση με τις σχετικές διεθνείς πρακτικές και ευελπιστούμε ότι θα υπάρξει σεβασμός από πλευράς Τουρκίας αν υπάρξουν κάποιες ενέργειες που αμφισβητούν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από εκεί και πέρα, θα το χειριστούμε ανάλογα.