Σε ένα μεγάλο γήπεδο γκολφ στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας, ο ωκεανός πλησιάζει ένα ιδιωτικό μπαρ που βρίσκεται κοντά στην 18η τρύπα. Δεδομένου ότι οι συνδέσεις άνοιξαν το 2002, τα κύματα που σβήνουν στην άκρη του γκαζόν, κυριολεκτικά καταπίνουν περίπου ένα μέτρο παραλίας κάθε χρόνο.
Περίπου 1.300 χιλιόμετρα μακρύτερα από αυτό το μπαρ, στη Δανία, ένας παλαιός φάρος με ζωή πάνω από έναν αιώνα, πλησίασε προς τη θάλασσα, καθώς εκεί η ακτογραμμή υποχωρεί, ενώ στην Πορτογαλία, οι αρχές ενδέχεται να γκρεμίσουν τα κτίρια σε μήκος περίπου 122 χιλιομέτρων, καθώς αυτά βρίσκονται κοντά σε μια ακτή που διαβρώνεται συνεχώς. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στο χωριό Φέρμπορν στη βόρεια Ουαλία, αλλά και στο γαλλικό θέρετρο Λακανό, όπου οι Αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης μέρους της τοπικής κοινωνίας που κατοικεί κοντά στην ακτή.
Σε όλη την Ευρώπη, η θάλασσα κατατρώγει σχεδόν το ένα πέμπτο της συνολικής ακτογραμμής, όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Ένωση, μικραίνοντας χώρους υγειονομικής ταφής, απογυμνώνοντας τις παραλίες από την άμμο και προκαλώντας οικολογικό, οικονομικό και ανθρώπινο πόνο. Η αλλαγή του κλίματος απλώς και μόνο θα επιταχύνει αυτές τις απώλειες.
Ο κόσμος ενδέχεται να χάσει σχεδόν τις μισές αμμώδεις παραλίες του μέχρι τα τέλη του αιώνα, αν η αλλαγή του κλίματος δεν τεθεί υπό έλεγχο, σύμφωνα με μελέτη της οργάνωσης Nature Climate Change, που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα. Η μελέτη υποθέτει αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4 βαθμούς Κελσίου (7.2 Φαρενάιτ) από τα προβιομηχανικά επίπεδα μέχρι το 2100, γεγονός που θα αυξήσει τα επίπεδα της θάλασσας, με αποτέλεσμα τη διάβρωση και τις όλο και περισσότερες πλημμύρες στις ακτές.
«Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας σημαίνει ότι θα επιταχυνθεί η διάβρωση», λέει ο Μπρουνό Καστέλ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό. «Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι πλέον βεβαιότητα, το μέγεθος όμως της ανόδου δεν έχει εκτιμηθεί με ακρίβεια. Σε κάθε περίπτωση, μεταβαίνουμε σε μια φάση αυξημένης ευπάθειας».
Ενώ η διάβρωση των ακτών είναι παγκόσμιο φαινόμενο, η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη, καθώς έχει την υψηλότερη αναλογία ακτογραμμής προς συνολική έκταση της ηπείρου. Η οικονομική ανάπτυξη και ο ακμάζων παραθαλάσσιος τουρισμός οδήγησαν στην ανάπτυξη των παραθαλάσσιων περιοχών της Ευρώπης τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, μετατρέποντας τις οριακές παράκτιες περιοχές σε πολύφερνα ακίνητα.
Η αξία των περιουσιακών στοιχείων σε απόσταση 500 μέτρων από την ακτογραμμή της ΕΕ υπολογίστηκε σε 1 τρισεκατομμύριο ευρώ (1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια) σε μια μελέτη του 2009 που έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι ζημιές από παράκτιες πλημμύρες και διάβρωση των ακτών, βασισμένες σε ένα μεσαίο έως υψηλό σενάριο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να φθάσουν τα 11 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως τα επόμενα 30 χρόνια και 25 δισ. ευρώ έως το 2080, σύμφωνα με μια έκθεση που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ.
Με τα επίπεδα της θάλασσας να αυξάνονται κατά 4 χιλιοστά το χρόνο κατά μήκος ορισμένων περιοχών της ηπείρου, η ευπάθεια αυξάνεται. Ήδη, 42 από τις 49 περιοχές που η Unesco χαρακτήρισε “Παγκόσμιας Κληρονομιάς” στη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της αρχαίας ιταλικής πόλης των Συρακουσών και της Βαλέττας, πρωτεύουσας της Μάλτας, βρίσκονται σε κίνδυνο.
Στη Γαλλική πόλη Σουλάκ-συρ-μερ, η θάλασσα ήδη “γλείφει” τη βάση του εγκαταλελειμμένου πενταόροφου κτιρίου “Le Signal” που κτίστηκε σε απόσταση 200 μέτρων από τον ωκεανό το 1967. Στην Βρετάνη φαίνεται ότι η διάβρωση (που ήδη επηρεάζει το 35% των ακτών) επιταχύνεται, ανακοίνωσε η εφημερίδα Journal of Coastal Research πέρυσι.
Η δυνατότητα φιλοξενίας τουριστών στην παραλία της Καταλονίας μπορεί να συρρικνωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ έως το 2050, εκτιμούν οι επιστήμονες. Στην Κρήτη, όπου το 90% του τουρισμού βρίσκεται στις παραλίες, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι περίπου το 70% των παραλιών του νησιού βρίσκεται σε υποχώρηση. Στο αρχιπέλαγος του Αιγαίου, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας μπορεί να είναι «καταστροφική», κι αναμένεται να αγγίξει μέχρι το 88% των παραλιών μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2017 στην Ελλάδα.