Ιός του Νείλου: Συμπτώματα, μετάδοση και τρόποι πρόληψης

Τις τελευταίες ημέρες εμφανίζονται όλο και περισσότερα κρούσματα από τον ιό του Δυτικού Νείλου και σε ορισμένες περιοχές η νόσος τείνει να λάβει διαστάσεις επιδημίας.

Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι μία πάθηση που μεταδίδεται στον άνθρωπο από τα κουνούπια. Τα τελευταία μολύνονται όταν τραφούν από ένα πτηνό που είναι φορέας του ιού. Περίπου 2 εβδομάδες αργότερα, το κουνούπι μπορεί να μεταδώσει τον ιό στον άνθρωπο ή τα ζώα μέσω ενός τσιμπήματος. Ο ιός δεν μπορεί να μεταδοθεί από έναν άνθρωπο σε έναν άλλο.

Ο ιός του Δυτικού Νείλου απομονώθηκε για πρώτη φορά σε μία γυναίκα στην επαρχία Δυτικού Νείλου της Ουγκάντας το 1937. Αναγνωρίστηκε σε πτηνά στην περιοχή του δέλτα του Νείλου το 1953. Πριν από το 1997 ο ιός δεν θεωρείτο παθογόνος για τα πουλιά, αλλά εκείνη την εποχή στο Ισραήλ ένα πιο μολυσματικό στέλεχος προκάλεσε τον θάνατο διαφόρων ειδών πουλιών που παρουσίαζαν σημάδια εγκεφαλίτιδας και παράλυσης. Οι ανθρώπινες λοιμώξεις που οφείλονται στον ιό έχουν αναφερθεί σε πολλές χώρες του κόσμου για πάνω από 50 χρόνια.

Το 1999, ο ιός εισήχθη στη Νέα Υόρκη προκαλώντας μια μεγάλη και δραματική έκρηξη που εξαπλώθηκε σε όλες τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2010.

Οι εστίες του ιού βρίσκονται στις μεγάλες μεταναστευτικές οδούς των πτηνών. Στην αρχική του εμβέλεια, ο ιός του Δυτικού Νείλου ήταν διαδεδομένος σε όλη την Αφρική, σε περιοχές της Ευρώπης, στη Μέση Ανατολή, στη Δυτική Ασία και στην Αυστραλία. Από την εισαγωγή του το 1999 στις ΗΠΑ, ο ιός έχει εξαπλωθεί και είναι πλέον ευρέως καθιερωμένος από τον Καναδά μέχρι τη Βενεζουέλα.

Μετάδοση

Η ανθρώπινη λοίμωξη είναι συχνότερα το αποτέλεσμα των τσιμπημάτων από τα μολυσμένα κουνούπια. Τα κουνούπια μολύνονται όταν θρέφονται από μολυσμένα πουλιά, τα οποία κυκλοφορούν τον ιό στο αίμα τους για λίγες μέρες. Ο ιός τελικά εισέρχεται στους αδένες των κουνουπιών και όταν εκείνα τσιμπούν, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο και στα ζώα, όπου μπορεί να πολλαπλασιαστεί και πιθανώς να προκαλέσει ασθένεια.

Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω επαφής με άλλα μολυσμένα ζώα, το αίμα ή τους ιστούς τους.

Μέχρι σήμερα δεν έχει τεκμηριωθεί καμία μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω περιστασιακής επαφής.

Σημάδια και συμπτώματα

Η μόλυνση με τον ιό του Δυτικού Νείλου είναι είτε ασυμπτωματική, σε περίπου 80% των μολυσμένων ανθρώπων, είτε μπορεί να οδηγήσει σε πυρετό ή σοβαρή ασθένεια.

Περίπου 20% των ατόμων που μολύνονται θα αναπτύξουν πυρετό του Δυτικού Νείλου. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, κόπωση και πόνους στο σώμα, ναυτία, έμετο, περιστασιακά με δερματικό εξάνθημα (στον κορμό του σώματος) και διογκωμένους λεμφαδένες.

Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου (όπως η εγκεφαλίτιδα του Δυτικού Νείλου ή η μηνιγγίτιδα ή η πολιομυελίτιδα του Δυτικού Νείλου) περιλαμβάνουν κεφαλαλγία, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία του αυχένα, δυσκοιλιότητα, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμο, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στα 150 άτομα που έχουν μολυνθεί με τον ιό του Δυτικού Νείλου θα αναπτύξει μια πιο σοβαρή μορφή ασθένειας.

Σοβαρές ασθένειες μπορεί να εμφανιστούν σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ωστόσο τα άτομα άνω των 50 ετών και ορισμένα άτομα με ανοσοκαταστολή (για παράδειγμα, ασθενείς με μεταμόσχευση) διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών ασθενειών όταν μολυνθούν με τον ιό.

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί ορισμένοι ασθενείς αναρρώνουν γρήγορα από τον ιό, ενώ άλλοι παρουσιάζουν μακροχρόνια προβλήματα υγείας. Τα συχνότερα από αυτά περιλαμβάνουν:

•Μακροχρόνια μυϊκή αδυναμία και παράλυση, αίσθημα κόπωσης ή κεφαλαλγία.
•Σύγχυση, κατάθλιψη και διαταραχές της συγκέντρωσης και της μνήμης.
•Δυσκολίες στην επιτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Αν και η πλειοψηφία των ασθενών με ήπια συμπτώματα που ομοιάζουν γρίπη δεν χρειάζονται εξετάσεις αίματος για να διαπιστωθεί αν πάσχουν από τον ιό του Δυτικού Νείλου, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν παρουσιάσετε:

•Σύγχυση
•Σπασμούς ή κρίσεις
•Έντονο οίδημα ή μόλυνση στην περιοχή ενός τσιμπήματος από κουνούπι
•Πυρετό
•Μυϊκή αδυναμία
•Σοβαρή κεφαλαλγία
•Ακαμψία του αυχένα
•Ξαφνική ευαισθησία στο φως ή αδυναμία να επιτελέσετε καθημερινές δραστηριότητες

Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 3 έως 14 ημέρες.

Θεραπεία και εμβόλιο

Η θεραπεία είναι υποστηρικτική και συχνά περιλαμβάνει νοσηλεία, ενδοφλέβια υγρά, αναπνευστική υποστήριξη και πρόληψη δευτερογενών λοιμώξεων. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον άνθρωπο.

Μείωση του κινδύνου μόλυνσης στους ανθρώπους

Ελλείψει εμβολίου, ο μόνος τρόπος για τη μείωση της πιθανότητας λοίμωξης στους ανθρώπους είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν για να μειώσουν την έκθεση στον ιό.

Για να προστατευτείτε από τα κουνούπια:

Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικό

•Ενήλικες: Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικό που περιέχει λιγότερο από 30% DEET (χημική ονομασία: Ν,Ν-διαιθυλ-μετα-τολουαμίδη) στα ρούχα και στις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος. Γενικότερα, η διάρκεια προστασίας για την περιεκτικότητα 30% είναι 6 ώρες ενώ για την περιεκτικότητα 10% είναι 3 ώρες.

•Παιδιά 2-12 ετών: Χρησιμοποιήστε DEET σε συγκεντρώσεις 10% ή λιγότερο και όχι περισσότερο από 3 φορές ημερησίως. Μην βάλετε εντομοαπωθητικό στα χέρια και το πρόσωπο και αποφύγετε την παρατεταμένη χρήση.

•Παιδιά 6 μηνών-2 ετών: Χρησιμοποιήστε εμτομοαπωθητικό DEET μία φορά ημερησίως αν υπάρχει υψηλός κίνδυνος επιπλοκών λόγω τσιμπήματος κουνουπιών. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιήστε αντομοαπωθητικό με συγκέντρωση DEET μικρότερη από 10% και ποτέ στο πρόσωπο και τα χέρια. Αποφύγετε την παρατεταμένη χρήση.

•Παιδιά κάτω των 6 μηνών: Μην χρησιμοποιήσετε εντομοαπωθητικό στα ρούχα ή το δέρμα.

•Έγκυες: Δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι το DEET είναι επιβλαβές για τις εγκύους ή τις γυναίκες πο θηλάζουν. Ωστόσο, για τις γυναίκες αυτές είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσουν μη χημικές μεθόδους προφύλαξης από τα κουνούπια.

Αποφύγετε τα κουνούπια