Του Στέφανου Στεφάνου*
Πολλή συζήτηση γίνεται για τους όρους αναφοράς στο Κυπριακό. Ο καθένας κάνει τη δική του ανάγνωση και δίνει τις δικές του ερμηνείες. Σημασία, όμως, δεν έχουν οι ερμηνείες που γίνονται στο εσωτερικό. Σημασία έχει τι λέει και τι θέλει ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Πώς προέκυψαν οι όροι αναφοράς και τι επιδιώκει ο ΓΓ του ΟΗΕ με αυτούς;
Οι όροι αναφοράς προέκυψαν σαν αποτέλεσμα της αποτυχίας των ηγετών των δύο κοινοτήτων να πείσουν τον Αντόνιο Γκουτιέρες ότι διαθέτουν την πολιτική βούληση να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις με τις προϋποθέσεις που θέτει ο ΓΓ του ΟΗΕ.Ότι, δηλαδή οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν από το σημείο που διακόπηκαν στη βάση του πλαισίου του ΓΓ, διαφυλάσσοντας και αξιοποιώντας τιςσυγκλίσεις που επιτεύχθηκαν από το 2008 και εντεύθεν.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου περισυλλογής που παραχώρησε ο ΓΓκαι οι δύο ηγέτες, ενώ δήλωναν ετοιμότητα για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, έθεταν τους δικούς τους όρους.Επιπρόσθετα, σε διάφορα ζητήματα διαπιστώθηκε ότι είχαν διαφορετική προσέγγιση και ερμηνεία. Γι’ αυτό και ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού δεν πείστηκε να αναλάβει μια νέα πρωτοβουλία.
Παρά ταύτα ο Γκουτιέρες αποφάσισε να συντηρήσει την ευκαιρία παραχωρώντας λίγο ακόμα χρόνο στις δύο πλευρές, οι οποίες τώρα καλούνται να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους στις προϋποθέσεις που θέτει ο ΓΓ.Γι’ αυτό και ζήτησε να συμφωνηθούν οι όροι αναφοράς.
Πρώτα απ’ όλα ο ΓΓ ζητά από τις δύο πλευρές να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους για τη βάση λύσηςτου Κυπριακού. Θέλει να ξέρει αν συνεχίζουν να υιοθετούν τη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία ή αν προκρίνουν κάποια άλλη βάση λύσης. Αυτό προέκυψε ως αποτέλεσμα της συζήτησης και της παραφιλολογίας που αναπτύχθηκε περί λύσης συνομοσπονδίας και δύο κρατών.
Επειδή και οι δύο πλευρές «άνοιξαν» συγκλίσειςο ΓΓ τους ζητά να τις καταγράψουν και να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους πάνω σ’ αυτές. Ξεκαθάρισμα των θέσεων ζητά και για το πλαίσιο του ώστε και οι δύο πλευρές να μοιράζονται την ίδια αντίληψη.
Ο ΓΓ ζητά να συζητηθούν οι όποιες νέες ιδέες έχουν οι δύο πλευρές με την αίσθηση όμως του επείγοντος. Έτσι κι αλλιώς ο ΓΓ θεωρεί ότι πλέον η διαδικασία της διαπραγμάτευσης δεν μπορεί να πάρει σε βάθος χρόνου. Είναι πεποίθησή του –το καταγράφει άλλωστε στην τελευταία του Έκθεση- ότι ενόψει υπάρχουν γεγονότα που άμεσα θα επηρεάσουν το κλίμα και τις προοπτικές της λύσης.Στη δική του αντίληψη οι εξελίξεις στα ενεργειακά, καθώςκαι το θέμα τηςανανέωσης της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο, θα επηρεάσουν καταλυτικά τις προοπτικές της λύσης.
Είναι γι’ αυτό που ο ΓΓ επιθυμεί να ξεκαθαριστεί και το θέμα της διαδικασίας.Είναι γνωστό ότι ο ΓΓ προκρίνει διαδικασία τύπου ΚρανΜοντανά η οποία προνοεί για παράλληλη συζήτηση των θεμάτων της εσωτερικής και της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού, γεγονός που εκ των πραγμάτων καθιστά τη διαπραγμάτευση μικρής διάρκειας.
Η περίοδος για το Κυπριακό είναι πολύ κρίσιμη. Αν οι προσπάθειες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων δεν τελεσφορήσουν και καταλήξουν σε ναυάγιο η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική απ’ ότι σε προηγούμενες παρόμοιες περιπτώσεις. Όσο ποτέ άλλοτε είναι πιθανόν η διχοτόμηση να παγιωθεί και, ανεξαρτήτως της μορφής που αυτή λάβει, οι κίνδυνοι θα είναι μεγάλοι.
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα η προοπτική της λύσης υπάρχει και τροφοδοτείται από όλα όσα επιτεύχθηκαν στις διαπραγματεύσεις από το 2008 και εντεύθεν. Ο δρόμος που έχει διανυθείαπό τότε είναι μεγάλος.Στην ουσίαέχει απομείνει η τελική ευθεία.
Αυτή την τελική ευθεία επιβάλλεται οι δύο ηγέτες να τη βαδίσουν. Επιβάλλεται να επικεντρωθούν στην επίτευξη συμφωνίας στους όρους αναφοράς που θα επιτρέψει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Στο διαπραγματευτικό τραπέζι οι δύο ηγέτες θα κληθούν να πάρουν ιστορικές αποφάσεις. Αν τις πάρουν κι αν η Τουρκία αποφασίσει κι αυτή να συνεργαστεί τότε η λύση μπορεί να επιτευχθεί.
*Βουλευτής, Εκπρόσωπος Τύπου ΑΚΕΛ