Η συνολική τάση της Ρωσικής παρουσίας στη Κύπρο

Άρθρο γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*

Η πρόσφατη τραπεζική κρίση που είχε επίπτωση σε καταθέσεις και άλλα προϊόντα επηρέασε αρχικά κεφάλαια που είχαν έρθει από τη Ρωσία και εξυπηρετούσαν τις τότε ανάγκες των διαχειριστών τους. Η γεωπολιτική κατάσταση και οι κατευθύνσεις που δίνονται κεντρικά έχουν και αυτές το ειδικό τους βάρος στην εξέλιξη της κατάστασης.

Σε επίπεδο τουρισμού στο εξάμηνο, τα έσοδα από τη Ρωσία σημείωναν μείωση κατά 7,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018, φθάνοντας τα 96 εκατ. ευρώ.

Εκροή ρωσικών κεφαλαίων, αλλά και μείωση των Ρώσων τουριστών και επιχειρηματιών διαπιστώνεται στην Κύπρο, σηματοδοτώντας την ανατροπή μιας τάσης που άρχισε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και επιταχύνθηκε, καθώς η Κύπρος προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 και υιοθέτησε το ευρώ το 2008.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του «Φιλελεύθερου» Κύπρου, οι Ρώσοι μειώνουν την παρουσία τους στην Κύπρο είτε πρόκειται για τις καταθέσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα είτε για την κάμψη των τουριστών ή και για τη μείωση που παρατηρείται στον αριθμό των Ρώσων που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Κύπρο.

Τα στοιχεία που παρουσιάζει ο «Φ» δείχνουν ότι σταδιακά παρατηρείται ανατροπή από αυτά που ξέραμε πριν μερικά χρόνια. Οι αυστηρές νομοθεσίες για το ξέπλυμα χρήματος, το πόσο ακριβό είναι το κυπριακό τουριστικό προϊόν για τα εισοδήματα των Ρώσων που επισκέπτονται την Κύπρο και ο ανταγωνισμός με άλλους προορισμούς έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα.

Η Κύπρος έχει αλλάξει το οικονομικό της μοντέλο και πλέον στρέφεται προς νέες επιχειρήσεις με φυσική παρουσία και ουσιαστική δραστηριοποίηση στο νησί, αντί των ξένων καταθέσεων και τις εταιρείες-κέλυφος. Από το 2017 και μετά εντάθηκαν οι πιέσεις των ΗΠΑ προς την Κύπρο.

Ως απάντηση, η Κεντρική Τράπεζα έκλεισε εταιρείες-βιτρίνες και έδωσε εντολή στις τράπεζες να κάνουν συνεντεύξεις με τους καταθέτες τους και να τους ζητούν φορολογικά πιστοποιητικά. Πολλοί, που δεν πληρούσαν τα κριτήρια, είδαν τους λογαριασμούς τους να κλείνουν.

Τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας συνηγορούν προς την κατεύθυνση της συστηματικής φυγής ρωσικών κεφαλαίων. Η ουσία είναι ότι οι καταθέσεις των Ρώσων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα τέλος Ιουνίου ήταν 6,78 δισ. ευρώ από 21,51 δισ. ευρώ που ήταν τέλος του 2012.

Η διαφορά είναι τεράστια και οι καταθέσεις σε σύγκριση με επτά χρόνια πριν είναι λιγότερες κατά 14,79 δισ. ευρώ. Το 2013, με το κούρεμα των καταθέσεων, οι καταθέσεις των Ρώσων μειώθηκαν στα 11,76 δισ. ευρώ. Από το 2013 μέχρι τέλος Ιουνίου οι ρωσικές καταθέσεις που έφυγαν από το σύστημα είναι 5,03 δισ. ευρώ.

Σε επίπεδο τουρισμού στο εξάμηνο, τα έσοδα από τη Ρωσία σημείωναν μείωση κατά 7,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018, φθάνοντας τα 96 εκατ. ευρώ.

Τους επτά μήνες του 2019 επισκέφθηκαν την Κύπρο 418.991 Ρώσοι, αριθμός κατά 4,5% χαμηλότερος από το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Κερδισμένη τουριστικά από τη Ρωσία είναι η Τουρκία.

Το 2018 την Τουρκία επισκέφθηκαν 5,7 εκατομμύρια Ρώσοι, αριθμός κατά 21% μεγαλύτερος σε σχέση με το 2017. Το 2019 ενδέχεται να σημειωθεί νέο ρεκόρ. Ως προς τα στοιχεία που αφορούν την Κύπρο, το 2018 επισκέφθηκαν την Κύπρο 783.631 Ρώσοι από 824.494 το 2017.

Το 2015 ο αριθμός ήταν 524.853 Ρώσοι τουρίστες και το 2014 στις 636.766. Πριν από δέκα χρόνια ο αριθμός των Ρώσων τουριστών που επισκέφθηκαν την Κύπρο ήταν 180.926 παρουσιάζοντας άνοδο 602.705.

Θα πρέπει λοιπόν να έχουμε γνώση των φαινομένων και να μην εθελοτυφλούμε και να αναζητούμε συμμαχίες και άλλες αγορές για να μην υπάρχουν επιδράσεις αρνητικές στο συνολικό ισοζύγιο τόσο του τουρισμού όσο και των καταθέσεων και στο τομέα των επιχειρήσεων με έδρα τη Κύπρο και κεφάλαια με προέλευση από διεθνείς επενδυτές.

*Οικονομολόγου ΕΚΠΑ