Εδώ και πέραν των 10 χρόνια ακούμε για τη λεγόμενη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε επίπεδο εξουσιών, αρμοδιοτήτων και συνενώσεων των Δήμων.
Παλαιότερα επί υπουργίας κ. Χάσικου αφορούσε 5 Επαρχιακά Συμβούλια στην ουσία σε μορφή 5 Μητροπολιτικών Δήμων, λαμβάνοντας σχεδόν όλες τις εξουσίες που κατέχουν σήμερα οι 30 Δήμοι των ελεύθερων περιοχών αλλά διατηρώντας ως τοπικές οντότητες.
Σήμερα μετά από διάφορες συζητήσεις των τελευταίων 3 ετών, στις 23/06/20 ξεκίνησε η πρώτη επίσημη συζήτηση στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών επί των κατατεθειμένων νομοσχεδίων (Δήμων, Κοινοτήτων και Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης).
Τα σημεία που παίζουν πιο έντονα, είναι:
1. Παράταση εκλογών και θητείας σημερινών συμβουλίων (πρόταση για διεξαγωγή με τις Ευρωεκλογές του 2024, αντί για το Δεκέμβριο του 2021 – με πιθανή θητεία μέχρι το 2024)
2. Διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για την έγκριση συνενώσεων (Δήμων και Κοινοτήτων)
3. Εκλογική διαδικασία δημάρχων, αντιδημάρχων και δημοτικών συμβούλων (πλουραλιστική εκπροσώπηση και έμμεση αποκοπή μικρών κομμάτων)
4. Διοικητική δομή των 5 Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (με Εκτελεστικό Πρόεδρο (αντί των 5 Δημάρχων των μεγάλων/μητροπολιτικών Δήμων ανά Επαρχία) και Μέλη έκτος των αιρετών ή συνδυασμός αιρετών και μη)
5. Συνενώσεις Δήμων (που υπάρχουν ήδη δημόσιες ενστάσεις όπως o Στρόβολος, η Γεροσκήπου, η Αθηαίνου, η Αγία Νάπα, η Πέγεια και η Δερύνεια) και Κοινοτήτων και θεσμοθέτηση 32 φορέων για τις συμπλεγματοποίησεις υπηρεσιών των Κοινοτήτων που και εδώ θα πρέπει να τηρηθεί σωστή, δίκαιη και λειτουργική/εφαρμόσιμη σύνθεση
6. Δημοτικά διαμερίσματα και Αντιδημαρχίες (κυρίως αφορά τις Κοινότητες που θα συνενωθούν στους νέους Δήμους)
7. Πολεοδομικές αρμοδιότητες στους Δήμους (τεχνικές υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό)
8. Σχολικές Εφορείες (τεχνικές υποδομές των σχολειών, με ξεχωριστές οντότητες με βάση όσους Δήμους προκύψουν μετά τις συνενώσεις ή σε βάθος χρόνου κάτω από τους Δήμους ως Σχολικές Επιτροπές)
9. Μηχανισμός και θεσμοθέτηση οικονομικής ενίσχυσης των Δήμων μέσω κρατικής χορηγίας
10. Πολιτική εποπτεία υλοποίησης και σταδιακής εφαρμογής της ολότητας της μεταρρύθμισης της ΤΑ (πέραν του μεταβατικού Συμβουλίου Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων και της Κεντρικής Συμβουλευτικής Επιτροπής, ως υπηρεσιακοί κυρίως τεχνοκρατικοί θεσμοί με βάση το άρθρο 143 του νομοσχεδίου «ο περί Δήμων Νόμος του 2019»)
Έρχομαι τώρα στην ουσία του σήμερα και πως οι δημότες επωφελούνται με πραγματικά δεδομένα από την υπάρχουσα κατάσταση των Δήμων οι οποίοι είναι ουσιαστικά Εκτελεστικές Αρχές με τον Δήμαρχο να προΐσταται πολιτικά όλων των υπηρεσιών. Οι Δήμοι σήμερα είναι μια προέκταση του κεντρικού Κράτους σε αρμοδιότητες και εξουσίες. Κατά κάποιο τρόπο σήμερα δεν αυτοδιοικούνται αλλά ετεροδιουκούνται και έχουν τεράστια οικονομική εξάρτηση από το κεντρικό Κράτος. Παράλληλα για οποιαδήποτε θέση πληρωθεί οφείλουν να έχουν την έγκριση των αρμόδιων Υπουργείων Οικονομικών και Εσωτερικών και είναι προϋπόθεση να συμπεριλαμβάνεται στο Κρατικό Προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους, ενώ προηγουμένως θα αποπαγοποιηθεί από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορούν να προβούν σε ενέργειες και πρακτικές που μπορεί να είναι και πιο μπροστά από το κεντρικό Κράτος και πιστεύω αυτό οφείλουν να πράξουν όσοι έκοψαν πίσω και αναμένουν αποκλειστικά τη ψήφιση των νομοσχεδίων της μεταρρύθμισης της ΤΑ.
Τι κράτα τους Δήμους (ως «πιο ευέλικτους υποτίθεται» Οργανισμούς Δημοσίου Δικαίου) δεμένους και δεν προβαίνουν, εκείνοι που μπορούν και εκείνοι που πραγματικά θέλουν και βλέπουν μπροστά σε συνέργειες σε επίπεδο υπηρεσιών και περαιτέρω εξυπηρέτησης των δημοτών;
Ας αναφέρουμε μερικές σημαντικές ως ένδειξη:
1. Ενιαία συλλογή σκυβάλων (μείωση στα κόστη και κάλυψη περιοχών όταν υπάρχει κενό)
2. Δημιουργία κοινής μονάδας παραγωγής ηλεκτρισμού από τα απόβλητα (κλιβάνους υψηλής τεχνολογίας φιλικούς στο περιβάλλον χαμηλών εκπομπών)
3. Δημιουργία κοινής μονάδας ανακύκλωσης με ανταποδοτικά οφέλη στους δημότες (πρόγραμμα «πληρώνομαι όσο ανακυκλώνω» και όχι να γίνεται προσπάθεια για νομοθέτηση του ξεπερασμένου προγράμματος «πληρώνω όσο πετώ», με μείωση στα τέλη σκυβάλων σε όσους προβαίνουν σε ανακύκλωση, ενιαία κίνητρα ενθάρρυνσης της κυκλικής οικονομίας)
4. Δημιουργία κινητών μονάδων συλλογής κλαδεμάτων, απορριμμάτων και μπαζών για τα πράσινα σημεία έναντι μικρής συμβολικής χρέωσης
5. Διαχείριση χώρων πρασίνου (εποπτεία, έλεγχος, συντήρηση και αναβάθμιση στη βάση κοινού προγραμματισμού και παροχή κινήτρων με την κατάλληλη προβολή για αξιοποίηση/υιοθέτηση χωρών πρασίνου από τους δημότες, ενιαία ανάπτυξη παιδότοπων)
6. Έκδοση αδειών οικοδομής (σε 3 μήνες, θεσμοθέτηση με υπογραφή Αρχιτέκτονα ή Πολιτικού Μηχανικού του ΕΤΕΚ για ανάληψη ευθύνης (όπως γίνεται με την κατάθεση ελεγμένων λογαριασμών από τους εγκεκριμένους Λογιστές ή την εγγραφή εταιρειών από τους Δικηγόρους) λειτουργώντας ακόμη και πιο μπροστά από το κεντρικό Κράτος)
7. Ενιαίες τιμολογήσεις σε τέλη και υπηρεσίες, εξαγοράς χώρων πρασίνου κτλ
8. Ενιαία αντίληψη αδειοδοτήσεων σε τεχνικούς όρους και όχι τοπική ξεχωριστή αντίληψη
9. Δημιουργία ενιαίας ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης σε επίπεδο υποβολής αιτήσεων, πιστοποιητικών, παρακολούθησης έκδοσης αδειών και έργων και όχι μόνο πληρωμών μέσω της JCC
10. Ενιαία προγράμματα αθλητισμού και νέας γενιάς, πολιτισμού, κοινωνικής πολιτικής και πρόνοιας, υγειονομικοί έλεγχοι, διαχείριση βιοτεχνικών και βιομηχανικών περιοχών κτλ
11. Κοινή στόχευση προς τα αρμόδια Υπουργεία και προσωρινή αναβάθμιση των περιοχών των Συνοικισμών (όπου υπάρχουν)
12. Στόχευση σε κοινούς τομείς δράσεων όπως στην έρευνα και ανάπτυξη – διεκδίκηση Ευρωπαϊκών και Εθνικών προγραμμάτων, αναπτύξεις σε δημοτική περιουσία (με προτάσεις για Ιατρικά κέντρα και κέντρα Αποκατάστασης, Πανεπιστημιακές σχολές, Επιχειρηματικά και Συνεδριακά κέντρα, δημιουργία κοινών βιοτεχνικών περιοχών, ενιαία γραφεία πολιτικής προστασίας και διαχείρισης κρίσεων, αδειοδότηση και δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων για τις ηλεκτρικές ανάγκες των Δήμων (σχέδιο net billing) κτλ
Τα πιο πάνω σημεία θα βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής, την εξυπηρέτηση, την τσέπη του καθενός μας και δεν χρειάζεται καμία μεταρρύθμιση για να εφαρμοστούν και καμία νομοθεσία. Χρειάζεται όραμα, διάθεση, τόλμη και παθός να βελτιώσουμε αυτό που ονομάζεται διοίκηση των Δήμων με συνέργειες και συμπράξεις που θα βελτιώσουν τις ζωές όλων μας. Αυτό απαιτεί η νέα εποχή και αυτό θα ευχαριστήσει τους δημότες, οι θετικές αλλαγές χωρίς κόστος! Και επαινώ όσους Δημάρχους και Δημοτικούς Συμβούλους προσπαθούν και παλεύουν για όλα τα πιο πάνω και για την οικονομική ορθοπόδηση των Δήμων τους χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις στους δημότες, ενώ επικρίνω όσους αναμένουν ότι με το να ψηφιστούν τα νομοσχέδια της μεταρρύθμισης της ΤΑ θεωρούν θα γίνουν θαύματα ή θα λυθούν όλα τα θέματα που υπάρχουν.
Χρίστος Τσίγκης
Συντονιστής Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ)