Έναν νέο οδικό χάρτη για την στήριξη των κτηνοτρόφων και των γεωργών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας τροφίμων παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ βρίσκεται σε θέση μάχης για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία , συμπεριλαμβανομένου στον τομέα των τροφίμων.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει ωθήσει τις τιμές του ηλιέλαιου, του σιταριού, της σόγιας, της ελαιοκράμβης και του καλαμποκιού σε επίπεδα ρεκόρ και προκάλεσε εκτίναξη των τιμών των καυσίμων και των λιπασμάτων.
Σε αυτό το «πρωτοφανές πλαίσιο για την Ευρώπη από το 1945» , σύμφωνα με τον Επίτροπο για τη Γεωργία, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, τα κράτη – μέλη της ΕΕ υποσχέθηκαν να στηρίξουν τους Ουκρανούς αγρότες και υπενθύμισαν επίσης την ανάγκη ενίσχυσης της επισιτιστικής ασφάλειας στη Γηραιά Ήπειρο, καθώς και στην αντιμετώπιση του κινδύνου ελλείψεων συγκεκριμένων γεωργικών προϊόντων σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρόλο που υπογραμμίζει επι του παρόντος δεν υφίσταται κίνδυνος για τη διαθεσιμοτητα τροφίμων στην ΕΕ καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης για πολλά γεωργικά προϊόντα, εντούτοις οι Ευρωπαίοι αγρότες εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από ορισμένα εισαγόμενα προϊόντα, όπως οι πρωτεΐνες ζωοτροφών, κάτι που σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος των λιπασμάτων και της ενέργειας ενδέχεται να οδηγησει σε αυξήσεις τιμών.
Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν, ενώ επρόκειτο να παρουσιάσει μια αναθεώρηση της οδηγίας για την χρήση φυτοφαρμάκων, καθώς και μέτρα για την καλύτερη προστασία της βιοποικιλότητας, έχει αναβάλει αυτά τα δύο κεντρικά κείμενα μέχρι το καλοκαίρι για να εφαρμόσει το πρόγραμμα “από το αγρόκτημα στο πιάτο”. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι η γεωργική εκδοχή του ευρωπαϊκού «πράσινου συμφώνου», το οποίο σχεδιάζει να θέσει τέλος στις καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2050 καθώς και να μειώσει στο μισό τη χρήση φυτοφαρμάκων και κατά 20% των λιπασμάτων έως το 2030.
Πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις κατηγόρησαν αμέσως την Επιτροπή, ομως, η ανάγκη να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια φαίνεται να έχει προτεραιότητα έναντι άλλων πολιτικών.
Για να συμβεί αυτό, η Κομισιόν υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι μπορούν να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και να ενθαρρύνουν τους οικονομικούς φορείς ώστε να περιορίσουν τις τιμές λιανικής. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να αντλήσουν κονδύλια της ΕΕ, όπως από το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας στους Απόρους (FEAD), το οποίο υποστηρίζει τις ενέργειες των χωρών της ΕΕ για την παροχή τροφίμων ή/και βασικής υλικής βοήθειας στους πιο ευάλωτους.
Παράλληλα η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα τα ακόλουθα μέτρα:
Ένα πακέτο στήριξης 500 εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του αποθεματικού για την κρίση, για τη στήριξη των παραγωγών που επλήγησαν περισσότερο από τις σοβαρές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία. Σε αυτή τη βάση, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να παράσχουν πρόσθετη οικονομική στήριξη στους αγρότες για να συμβάλουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια ή να αντιμετωπίσουν τις διαταραχές της αγοράς λόγω αυξημένου κόστους εισροών ή εμπορικών περιορισμών. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην υποστήριξη των γεωργών που δραστηριοποιούνται σε βιώσιμες πρακτικές, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα μέτρα στοχεύουν τους τομείς και τους αγρότες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.
Περισσότερες προκαταβολές άμεσων ενισχύσεων
Μέτρα για τη στήριξη της αγοράς χοιρινού κρέατος λόγω της ιδιαίτερα δύσκολης κατάστασης του κλάδου. Μια εξαιρετική και προσωρινή παρέκκλιση για να επιτρέπεται η παραγωγή οποιωνδήποτε καλλιεργειών για σκοπούς διατροφής και ζωοτροφών σε αγρανάπαυση. Ειδικές προσωρινές ευέλικτες διαδικασίες στις υφιστάμενες απαιτήσεις εισαγωγής για ζωοτροφές θα συμβάλουν στην άμβλυνση της πίεσης στην αγορά ζωοτροφών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ακόμα, ένα νέο, αυτόνομο Προσωρινό Πλαίσιο για την Κρίση που καλύπτει επίσης τους αγρότες, τους παραγωγούς λιπασμάτων και τον τομέα της αλιείας . Αυτό επιτρέπει κρατικές ενισχύσεις σε γεωργούς που πλήττονται από σημαντικές αυξήσεις στο κόστος των εισροών. Οι τιμές και οι προμήθειες λιπασμάτων για τους αγρότες θα παρακολουθούνται για να διασφαλιστεί ότι δεν τίθενται σε κίνδυνο οι προοπτικές για τη συγκομιδή της ΕΕ.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης στα κράτη μέλη να κοινοποιούν δεδομένα σχετικά με τα αποθέματα βασικών αγαθών για τρόφιμα και ζωοτροφές σε μηνιαία βάση, προκειμένου να έχουν έγκαιρη και ακριβή επισκόπηση της διαθεσιμότητάς τους.