Η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου έχει εστιάσει το ενδιαφέρον στο πώς τα ενεργειακά κόστη απειλούν την ανάκαμψη μετά την κρίση που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός και πώς μπορούν να αυξήσουν τον πληθωρισμό. Η πιο πρόσφατη αύξηση των τιμών προκλήθηκε λόγω πυραυλικής επίθεσης σε σαουδαραβική μονάδα πετρελαϊκών εξαγωγών την περασμένη Κυριακή. Η επίθεση οδήγησε σε δραματική αύξηση της τιμής του Brent άνω των 70 δολαρίων/βαρέλι, για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2020.
Αν και οι τιμές μειώθηκαν τις τελευταίες δύο ημέρες, η επίδραση στον πληθωρισμό και την παγκόσμια ανάπτυξη θα εξαρτάται από το κατά πόσο θα συνεχιστεί το ράλι.
Πώς επηρεάζεται η παγκόσμια ανάπτυξη
Για τους οικονομολόγους, δεν είναι τόσο σημαντική η τιμή αυτή καθεαυτή όσο οι λόγοι που την προκαλούν. Τα αυξημένα ενεργειακά κόστη μετά από αύξηση της ζήτησης συνήθως αποτελούν σημάδια ισχυρής ανάπτυξης. Οι οικονομολόγοι της Morgan Stanley υπολογίζουν πως οι τιμές του πετρελαίου θα πρέπει να κυμανθούν κοντά στα $85/βαρέλι για την ελάφρυνση των παγκόσμιων πετρελαϊκών πιέσεων, μακροπρόθεσμα.
Ο ρόλος του πληθωρισμού
Η αύξηση των πετρελαϊκών τιμών γίνεται στο φόντο της παγκόσμιας διαμάχης για τον πληθωρισμό. Με την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, οι επενδυτές συνεχίζουν το “στρες τεστ” των αποφάσεων των κεντρικών τραπεζών, εκ των οποίων ο επικεφαλής της Fed Τζερόουμ Πάουελ επιμένει πως ο πληθωρισμός δεν αποτελεί απειλή φέτος, ακόμη και μετά από τη διοχέτευση τρισεκατομμυρίων δολαρίων βοήθειας στην παγκόσμια οικονομία.
Οι τιμές του πετρελαίου αλλά και των τροφίμων σημειώνουν άλμα, αλλά καθώς και τα δύο ανήκουν στους πιο μεταβλητούς τομείς, πολλοί το ερμηνεύουν ως παροδικό. Αν και τα κόστη ακινήτων και μικροτσιπ επίσης αυξάνονται, η παρούσα γενική κατάσταση παγκοσμίως υποδεικνύει μειωμένη ανάπτυξη τιμών.
Οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών
Αν και η ενέργεια είναι κύριο μέρος των δεικτών τιμών καταναλωτή, οι ρυθμιστές συνήθως επικεντρώνονται σε δείκτες οι οποίοι δεν συμπεριλαμβάνουν τα μεταβλητά προϊόντα όπως το πετρέλαιο. Εάν η αύξηση των τιμών αποδειχθεί μακροπρόθεσμη και σταθερή, τα κόστη αυτά θα καταλήξουν να επηρεάζουν τις μεταφορές και τις δαπάνες κοινής ωφέλειας. Το σενάριο αυτό θα πιέσει τις κεντρικές τράπεζες προς μείωση των υποστηρικτικών τους μέτρων, αλλά προς το παρόν οι τράπεζες αναφέρουν πως η αυξημένη ανεργία συνεχίζει να εξισορροπεί οποιεσδήποτε πληθωριστικές πιέσεις.
Η άποψη του Bloomberg Economics
Οι αναπτυσσόμενες αγορές «με πληθωρισμό υπό του στόχου, σταθερές προσδοκόμενες τιμές, νομίσματα άμεσα συνδεδεμένα με τα εμπορεύματα ή υψηλά πραγματικά επιτόκια μπορεί να μην χρειαστεί να προχωρήσουν σε προσαρμογές λόγω των αυξήσεων των πετρελαϊκών τιμών. Άλλες οικονομίες θα αυξήσουν τα επιτόκια (Βραζιλία και Νιγηρία) ή θα χρειαστεί να υπομείνουν μακροπρόθεσμη καθυστέρηση μείωσής τους (Ινδία, Μεξικό, Τουρκία) για την εξισορρόπηση των κερδών από το πετρέλαιο».
Ποιοι βγαίνουν κερδισμένοι
Oι εξαγωγές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, η Νορβηγία και η Νιγηρία θα υποστούν ανάπτυξη των βιομηχανικών και κυβερνητικών εσόδων που θα τις βοηθήσουν προς επιδιόρθωση των προϋπολογισμών τους.
Ποιοι χάνουν
Οι χώρες-καταναλωτές θα υποστούν τις πιέσεις του αυξημένου ενεργειακού κόστους, που θα οδηγήσει πιθανά σε αύξηση του πληθωρισμού και θα περιορίσει την ανάκαμψη. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες που εισάγουν ενέργεια θα υποστούν, επίσης, πιέσεις στους προϋπολογισμούς τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κεφαλαιακές εκροές και πιο αδύναμα νομίσματα. Τα φαινόμενα αυτά θα παρέχουν γόνιμο έδαφος για την αύξηση του πληθωρισμού ενώ μπορεί να πιέσουν τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες προς αύξηση των επιτοκίων παρά την πενιχρή ανάπτυξη. Μεταξύ των χωρών αυτών συμπεριλαμβάνονται η Ινδία, η Τουρκία,η Ουκρανία αλλά και η χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές πετρελαίου, Κίνα.
Ο ρόλος του ΟΠΕΚ
Ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του όπως η Ρωσία προχώρησαν σε απόφαση-σοκ την προηγούμενη εβδομάδα για την επέκταση της μειωμένης παραγωγής. Η Σαουδική Αραβία, επίσης, αύξησε τις τιμές στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και την Ασία.
Γεωπολιτική
Παρά την αύξηση παραγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ, η τιμή του πετρελαίου παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με την εύθραυστη γεωπολιτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η οποία και αποτελεί την «καρδιά» της παγκόσμιας πετρελαϊκής παραγωγής.
Την ευθύνη για την προαναφερθείσα επίθεση στη Σαουδική Αραβία ανέλαβαν οι Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι έχουν την υποστήριξη του Ιράν. Η επίθεση έλαβε χώρα τη στιγμή που η κυβέρνηση Μπάιντεν μελετά τη βελτίωση ή αναθεώρηση των σχέσεών της στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ πρόσφατα αφαίρεσαν τους Χούθι από την επίσημη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων, ενώ δημοσίευσαν και έκθεση η οποία ανέφερε πως ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στην Τουρκία το 2018. Ο υπουργός Αμύνης των ΗΠΑ υπογράμμισε την περασμένη Κυριακή πως οι σχέσεις ΗΠΑ – Σ. Αραβίας θα είναι «καλές, αλλά διαφορετικές»