*Του Νεοκλή Συλικιώτη
Την προηγούμενη βδομάδα (3 Απριλίου 2020), το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» σε σχόλιο του ασκούσε έντονη κριτική στην γερμανική κυβέρνηση για την «αδιάλλακτη, μικροπολιτική και δειλή» της στάση όσο αφορά την έκδοση ειδικού ομολόγου (κορωνοϊκού ομολόγου) για αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Το άρθρο του «Der Spiegel» φέρνει στη μνήμη μας την ανάλογη απαράδεκτη στάση της Καγκελάριου Άνγκελας Μέρκελ πριν 8 χρόνια κατά την περίοδο της κρίσης στην Ευρωζώνη, όταν αρνήθηκε την έκδοση «ευρωομολόγου» για στήριξη των κρατών μελών της νότιας Ευρώπης. Μάλιστα για να τονίσει τότε την άκαμπτη της στάση η Άνγκελα Μέρκελ είπε ότι «όσο ζώ» δεν θα υπάρξει το Ευρωομόλογο.
Η γιγάντωση της πανδημίας του κορωνοϊού στην Ιταλία και η ραγδαία αύξηση σε Ισπανία, Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έφεραν το πρόβλημα στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. στις 26 Μαρτίου 2020. Εκεί, αναδείχτηκαν τρία σημαντικά προβλήματα λόγω της πανδημίας. Πρώτο, το ζήτημα της «κοινοτικής αλληλεγγύης», το ζήτημα της δημόσιας υγείας και τα αναγκαία οικονομικά μέτρα στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων.
Στο πρώτο αποδείχτηκε δραματικά για ακόμα μια φορά ότι τα περί «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» είναι διακηρύξεις χωρίς αντίκρισμα.
Ακόμα και για την σοβαρά πληττόμενη Ιταλία με τις δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, δεν υπήρξε ούτε μια συμβολική κίνηση αλληλεγγύης από την ισχυρή οικονομικά Γερμανία.
Αντίθετα, η βοήθεια ήρθε από την Ρωσία, την Κίνα και την Κούβα.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένες ιταλικές πόλεις, σε δημόσιους χώρους έγινε υποστολή της σημαίας της Ε.Ε. και έπαρση των σημαιών τρίτων χωρών που έστειλαν βοήθεια.
Το πιο συνταρακτικό βέβαια είναι ότι η Ε.Ε. με πρωτοβουλία της Πολωνίας, απαγόρευσε στα ρωσικά αεροπλάνα με τη βοήθεια να πετάξουν πάν από τον εναέριο χώρο της και πέρασαν τελικά πάνω από την Τουρκία και Ελλάδα για να φτάσουν στην Ιταλία.
Όσο αφορά το οικονομικό σκέλος της στήριξης των χώρων που πλήττονται με την έκδοση ειδικού ευρωομολόγων (κορωνοϊκού ομολόγου) που πρότεινε η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία και στήριξαν συνολικά 14 κράτη-μέλη, παρά τις απεγνωσμένες κραυγές απόγνωσης του Ιταλού πρωθυπουργού Κόντε, βρίσκει ακόμα μια φορά τα ισχυρά τείχη της αντίδρασης της Γερμανίας, με τη στήριξη της Αυστρίας, Ολλανδίας και Φιλανδίας. Η στάση της Γερμανίας και των στενών συμμάχων της εξέφραζε την δογματική τους προσήλωση στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο και ήταν η αιτία της άρνησης τους της έκδοσης του «κορωνοϊκού ομολόγου». Το μόνο που δέχτηκε η Άνγκελα Μέρκελ ήταν η προσφυγή σε δανεισμό από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) με ανάλογες δεσμεύσεις και προϋποθέσεις. Δηλαδή, με μνημονιακά μέτρα από τα οποία Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία αι άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης έχουν πικρή πείρα.
Η άρνηση στην πράξη της «κοινοτικής αλληλεγγύης» διαμοιρασμού του κινδύνου, επαναφέρει στο προσκήνιο το κρίσιμο ερώτημα προς τι η ύπαρξη της «Ένωσης»;
Η πανδημία του κορωνοϊού είναι ακόμα μια άλλη ένδειξη (κρίση ευρωζώνης, προσφυγικό- μεταναστευτικό) ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανάμεσα στη ρητορική και στην πραγματικότητα υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο χάσμα.
Η πανδημία απέδειξε περίτρανα την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού να ανταποκριθεί στην αντιμετώπιση σύνθετων καταστάσεων.
Ιδιαίτερα τα συστήματα υγείας σε χώρες με παράδοση (όπως κατά κανόνα οι χώρες της Ε.Ε.) λόγω της σταδιακής αποδυνάμωσης τις τελευταίες δεκαετίες από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, όπως συμβαίνει κατά παρόμοιο τρόπο και στην Κύπρο με τις πολιτικές της κυβέρνησης Αναστασιάδη- ΔΗΣΥ βρίσκονται σήμερα αδύναμα να ανταποκριθούν στις στοιχειώδους ανάγκες που προκύπτουν λόγω της πανδημίας.
Τελικά μαζί με τα αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού που οδηγεί τους λαούς στη φτωχοποίηση, την ανεργία και την έλλειψη στοιχειωδών δικαιωμάτων στην υγεία, την παιδεία, τη στέγη, την κοινωνική πρόνοια και την εργασία θρυμματίζεται και το παραμύθι της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» μπροστά στις χιλιάδες νεκρούς της πανδημίας στα κράτη μέλη της Ε.Ε., ιδιαίτερα του νότου.
*Μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, τέως Ευρωβουλευτής