Άρθρο Γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, οι μεταβολές στο εξωτερικό περιβάλλον την τελευταία διετία ευνόησαν τον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας. Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών ανέκαμψε σταδιακά έπειτα από την υποχώρηση των προηγούμενων ετών. Η ενίσχυση των αφίξεων από το εξωτερικό και η διαφαινόμενη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δημιουργούν θετικές προοπτικές για την ανάπτυξη του κλάδου τα επόμενα έτη, ωστόσο ανησυχίες προκαλεί η αύξηση των τιμών των ναυτιλιακών καυσίμων. Επιπλέον, οι υποβαθμισμένες λιμενικές υποδομές και η υψηλή φορολογία επηρεάζουν αρνητικά τη δραστηριότητα του κλάδου.
Στη μελέτη του ΙΟΒΕ εκτιμάται ότι η ζήτηση για ακτοπλοϊκές μεταφορές στις εσωτερικές γραμμές συνεισέφερε το 2016 περίπου 2,3 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, στηρίζοντας 34,2 χιλ. θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία, εκ των οποίων 5,4 χιλ. αφορούσαν άμεσα στην εγχώρια ακτοπλοΐα. Αν ληφθούν υπόψη και οι καταλυτικές επιδράσεις που συνδέονται με τον τουρισμό, την ανάπτυξη του πρωτογενή και μεταποιητικού τομέα στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας και το εξαγωγικό εμπόριο που πραγματοποιείται από τα λιμάνια Πατρών και Ηγουμενίτσας, η συνολική συνεισφορά της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται, σε όρους ΑΕΠ, σε 16,1 δισ. ευρώ ή 9,2% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας το 2016. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά του κλάδου διαμορφώθηκε σε 349 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 9,7% της συνολικής απασχόλησης).
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η προσαρμογή του κλάδου στα νέα δεδομένα απαιτεί συστηματική προσπάθεια περιορισμού του κόστους εκμετάλλευσης, με διατήρηση της καλύτερης δυνατής προσφοράς ακτοπλοϊκών υπηρεσιών. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί να συμβάλλει η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στα εισιτήρια της ακτοπλοΐας. Στην Ελλάδα, καταγράφεται ο δεύτερος υψηλότερος συντελεστής ΦΠΑ στην ΕΕ-28 (24%), όταν στην Ιταλία – χώρα με συγκρίσιμο όγκο επιβατικής κίνησης μέσω θαλάσσης στην ΕΕ – ο αντίστοιχος συντελεστής διαμορφώνεται στο 10%.
Εκτιμάται στη μελέτη ότι η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομία των νησιωτικών περιοχών της χώρας χωρίς να προκαλεί αρνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Ας πάμε λοιπόν στη Κυπριακή Ναυτιλία όλο και περισσότερο κυματίζει η σημαία της Κύπρου παγκόσμια σαν επιβράβευση της σωστής φορολογικής πολιτικής και κινήτρων που δίνονται και καθιστούν την επιλογή της συμφέρουσα έναντι του ανταγωνισμού
Ο Κυπριακός Στόλος παρέμεινε ο 11ος Μεγαλύτερος Στόλος στον κόσμο και 3ος μεγαλύτερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Η Κύπρος επίσης, θεωρείται το Μεγαλύτερο Κέντρο Πλοιοδιαχείρισης στην Ε.Ε. και ανάμεσα στα πρώτα τρία τέτοια κέντρα παγκοσμίως.
Η συνεισφορά της Κυπριακής Ναυτιλίας στην Οικονομία της Κύπρου ανέρχεται στο 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Στοιχεία του 2017, καταδεικνύουν ότι παρά τις ασταθείς Ναυλαγορές διεθνώς τα προηγούμενα χρόνια, οι εισροές στη Δημοκρατία από τις Θαλάσσιες Μεταφορές ξεπέρασαν το €1 δισεκατομμύριο για ακόμη μία συνεχή χρονιά.
Το Κυπριακό Νηολόγιο επίσης θεωρείται, από τα πιο ποιοτικά και ασφαλή διεθνώς. Η έγκριση από την Ε.Ε. το 2010, του ειδικού καθεστώτος “Ανοικτού Νηολογίου”, ενίσχυσε σημαντικά την εικόνα της Κυπριακής Σημαίας και δημιουργεί προσδοκίες περαιτέρω ανάπτυξης της Κυπριακής Ναυτιλίας.
Η πρόσφατη δε ομόφωνη απόφαση της Κυπριακής Βουλής τον περασμένο Ιούλιο για τη δημιουργία ανεξάρτητου “Υφυπουργείου Ναυτιλίας” από τη 1η Μαρτίου 2018, αναμένεται ότι θα βοηθήσει ουσιαστικά στην περαιτέρω ανάπτυξη της Κυπριακής Ναυτιλίας και κατ’ επέκταση, της Οικονομίας, όπως και οι αξιέπαινες προσπάθειες προώθησης της Κυπριακής Ναυτιλίας που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό από τη Ναυτιλιακή Διοίκηση, με την ενεργό συμμετοχή της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, καθώς και του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων (CIPA), ειδικά για την περίπτωση του “Brexit”.Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει παρουσιαστεί αύξηση πέραν του 65% σε ναυτιλιακές εταιρείες που έχουν ενταχθεί στο εξειδικευμένο και ανταγωνιστικό ναυτιλιακό φορολογικό σύστημα της Κύπρου και τα έσοδα από τη Ναυτιλία έχουν αυξηθεί κατά 25%
Είναι σαφές ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία άντεξε την τελευταία επταετία, διάστημα κατά το οποίο τα ναύλα, ειδικά των ξηρών φορτίων, έβαιναν σε μεγάλο βαθμό μειούμενα. Από την άλλη πλευρά, ο υπό ελληνική σημαία στόλος, παρά τη σταθεροποίηση των τελευταίων ετών, σε μακροπρόθεσμη βάση είναι μειούμενος. Αυτή τη στιγμή και παρ’ όλη τη θετική εισροή από την εθελοντική φορολόγηση του εφοπλισμού, τα έσοδα από φορολογία πλοίων παραμένουν χαμηλά, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα και οι θέσεις εργασίας βαίνουν μειούμενα.
Την ίδια στιγμή, οι ναυτιλιακές εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας λόγω της κατάστασης των ελληνικών τραπεζών, αλλά και περιορισμού της χρηματοδότησης σε μικρό αριθμό εταιρειών από ξένους οργανισμούς, παραδοσιακούς χρηματοδότες της ναυτιλίας. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να εξετασθεί η διευκόλυνση χρηματοδότησης των ναυτιλιακών εταιρειών και προώθηση νέων εναλλακτικών εργαλείων χρηματοδότησης, όπως ενδεικτικά η εισαγωγή ομολογιακών εκδόσεων στο ΧΑΑ με ταυτόχρονη παροχή δυνατότητας εξαίρεσης από περιορισμούς εξαγωγής κεφαλαίων που προορίζονται για επενδύσεις.
Η Ελλάδα ακόμα ψάχνει να βρει το τρόπο της ανάπτυξης με μη ικανοποιητικές επιδόσεις σε σχέση με τα έτη που έχει η Ναυτιλία σαν παράδοση ενώ η Κύπρος αποτελεί Χώρα μοντέλο σε πολλούς τομείς με συνδυασμό κινήτρων και αξιοπιστίας στην ακολουθούμενη οικονομική πολιτική χωρίς αυτοσχεδιασμούς και αιφνιδιασμούς.
Πρέπει να σκεφτόμαστε πολύ αργά και διεξοδικά και να δρούμε με αστραπιαία ταχύτητα. Λέει ο Ηρόδοτος,και το βρίσκω σωστό μόνο που στην Ελλάδα όλα γίνονται πολύ αργά και αφού έχουν χαθεί πολλές ευκαιρίες.
*Οικονομολόγος -Φοροτεχνικός