Ανακοίνωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφορικά με τη Σύμβαση για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο
Το χθεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας Πολίτης έχει τίτλο «Φυσικό αέριο. Μας περιμένει νέα Οδύσσεια; Είτε πληρώνουμε τα 25εκ. ευρώ στους Κινέζους, ως επιπλέον ποσό για αύξηση στις πρώτες ύλες, και προχωρεί το έργο στο Βασιλικό με ετήσιο όφελος 1,5 δις. ευρώ, είτε αρχίζουμε από την αρχή». Επίσης η εφημερίδα κατηγορεί τον Γενικό Ελεγκτή ότι στην προχθεσινή σύσκεψη στο Προεδρικό είχε πάει έχοντας διαβάσει το συμβόλαιο «από πάνω, από πάνω». Επ’ αυτών σημειώνουμε εν συντομία τα ακόλουθα:
(α) Με σχετικό Δελτίου Τύπου ημερ. 23.8.2019, η ΔΕΦΑ ανακοίνωσε την απόφαση της για κατακύρωση του Διαγωνισμού στην επιτυχούσα Κοινοπραξία. Η Υπηρεσία μας μόλις ενημερώθηκε για την απόφαση και έλαβε τα στοιχεία της «εμπιστευτικής» αξιολόγησης, με αριθμό επιστολών της επεσήμανε ότι:
- Δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός και οι όροι οδήγησαν σε ένα μόνο προσφοροδότη.
- Η δήθεν επιτυχούσα Κοινοπραξία, που ήταν και ο μοναδικός «έγκυρος» δηλαδή προσφοροδότης, στην πράξη δεν συγκέντρωσε την καθορισθείσα ελάχιστη βαθμολογία για την τεχνική ικανότητα της, αλλά με μαθηματικά λάθη και παράτυπες στρογγυλοποιήσεις η προσφορά της κρίθηκε από την ΔΕΦΑ ως αποδεκτή.
- Από τις βασικές συνιστώσες εταιρείες της Κοινοπραξίας, η μία είχε εναντίον της καταδικαστική απόφαση, ενώ η ΔΕΦΑ δεν το εντόπισε . Ωστόσο όταν εμείς το υποδείξαμε, η ΔΕΦΑ αποφάσισε ότι δήθεν είχε δικαίωμα να προχωρήσει σε κατακύρωση του διαγωνισμού στα υπόλοιπα μέλη της Κοινοπραξίας, ενώ η απόφαση για αποκλεισμό της εταιρείας θα έπρεπε να είχε οδηγήσει σε αποκλεισμό ολόκληρης της Κοινοπραξίας.
- Εταιρεία η οποία είχε υποδειχθεί από την Κοινοπραξία ως ο Παροχέας Τεχνογνωσίας/Εμπειρίας στον τομέα της Λειτουργίας και Συντήρησης των υποδομών του τερματικού FSRU, παρουσίασε έργα ως τεκμήριο δικής της εμπειρίας, τα οποία δεν τεκμηριωνόταν ότι ήταν όντως δικά της.
(β) Παρά τα πιο πάνω, η Κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει και στις 13.12.2019 η ΔΕΦΑ υπέγραψε τη Σύμβαση με την Κοινοπραξία.
(γ) Ενώ οι όροι του Συμβολαίου προέβλεπαν εντολή έναρξης εντός 90 ημερών, και ενώ ως αιτιολογικό για την μη, λόγω των πιο πάνω, ακύρωση και προκήρυξη νέου διαγωνισμού είχε προβληθεί το επείγον της υπόθεσης, τελικά η έναρξη έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. Η διάρκεια εκτέλεσης του έργου ήταν 24 μήνες.
(δ) Σε συνέχεια των αρχικών μας παρατηρήσεων που, εκ του αποτελέσματος αποδείχτηκαν ορθές, καθώς και της ανησυχίας που εκφραζόταν για καθυστερήσεις στη πρόοδο του Έργου κατά τις συνεδρίες της Συντονιστικής Επιτροπής Διαχείρισης Έργου, αλλά και χαμηλής οικονομικής και φυσικής προόδου των εργασιών, στις 25.1.2022 η Υπηρεσία μας ζήτησε γραπτώς από την ΔΕΦΑ ενημέρωση για την πρόοδο του έργου και στοιχεία για τυχόν υποβληθείσες απαιτήσεις εκ μέρους της Κοινοπραξίας. Αντί απάντησης στην επιστολή μας, μάς ζητήθηκε συνάντηση με την Υπουργό Ενέργειας, στην παρουσία και του Προέδρου της ΔΕΦΑ η οποία έγινε την 1.2.2022. Σε αυτήν έγινε μια πολύ γενική ενημέρωση και θεωρητική ανταλλαγή απόψεων, καθώς και επεξήγηση της διαδικασίας που έπρεπε τάχιστα να ακολουθηθεί από την ΔΕΦΑ και το Υπουργείο για να εξετασθεί και επιλυθεί το θέμα, αφού δεν είχαμε καμία απολύτως ενημέρωση για τις απαιτήσεις της Κοινοπραξίας και τα προβλήματα που παρουσίαζε το έργο.
(ε) Στις 8.30 π.μ. της Πέμπτης 3.2.2022 κληθήκαμε σε σύσκεψη στο Προεδρικό για τις 11.30 της ίδιας ημέρας. Η ώρα 11.10π.μ. μας παραδόθηκε με το χέρι συνοπτικό σημείωμα με γενικού πάλι τύπου ενημέρωση για τις απαιτήσεις της Κοινοπραξίας, τις συζητήσεις της ΔΕΦΑ με την Κοινοπραξία και περίγραμμα προκαταρκτικής συμφωνίας.
(στ) Στη σύσκεψη στο Προεδρικό ο Γενικός Ελεγκτής εξήγησε ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία θα τοποθετηθεί επί του θέματος όταν λάβει και μελετήσει τα στοιχεία που ζήτησε, όταν δηλαδή έχει ενώπιον της την καθυστέρηση στη πρόοδο των εργασιών, τις απαιτήσεις των δύο πλευρών και την αξιολόγησή τους από τους Συμβούλους και την ίδια τη ΔΕΦΑ, μαζί με την σχετική τεκμηρίωση. Εξέφρασε δε τη θέση αρχής ότι οι όποιες απαιτήσεις αναδόχων δημοσίων συμβάσεων αξιολογούνται με βάση τις πρόνοιες και το δίκαιο των συμβάσεων. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και σε αυτή την περίπτωση, ιδιαίτερα λόγω της σημαντικότητας του Έργου και του ύψους των ποσών στα οποία έγινε αναφορά. Εάν η Κοινοπραξία δεν συμφωνεί, το συμβόλαιο προβλέπει διαιτησία για επίλυση της διαφοράς και όχι τερματισμό. Αν για παράδειγμα η Κοινοπραξία θεωρεί ότι δικαιούται Χ ποσό λόγω αυξήσεων υλικών και αυτό, εάν δεν το δικαιούται, δεν της δοθεί, οφείλει να συμπληρώσει το έργο και να προσφύγει στη διαιτησία. Τυχόν εγκατάλειψη του έργου, πέραν των οικονομικών αξιώσεων της Δημοκρατίας, συνεπάγεται αυτόματα μαυροπινακισμό της Κοινοπραξίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διακυβεύεται διεθνώς το όνομα της Κοινοπραξίας και των συνιστωσών εταιρειών. Σε καμία περίπτωση η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν μπορεί να συμφωνήσει με την καταβολή οποιουδήποτε ποσού χωρίς να δικαιολογείται με μόνο επιχείρημα ότι, αν το ποσό δεν δοθεί, ο ανάδοχος θα εγκαταλείψει το έργο και θα υπάρξει χάος. Κατ’ εμάς, κανένα κράτος δεν μπορεί να εκβιάζεται, ούτε και να φαίνεται ότι ενεργεί υπό το καθεστώς απειλής. Αυτό απαντά στο δημοσίευμα το οποίο σχολιάζουμε.
(ζ) Σε κάθε περίπτωση, οι πάντοτε τεκμηριωμένες θέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας θα κατατεθούν τόσο στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων στην οποία συμμετέχει ως παρατηρητής, εφόσον υποβληθεί σε αυτή σχετική έκθεση/εισήγηση, όσο και προς την ίδια τη ΔΕΦΑ και το Υπουργείο όταν λάβουμε τα πλήρη στοιχεία που έχουμε ζητήσει. Σημειώνουμε πάντως ότι, 16 μήνες μετά την έναρξη του ‘Εργου που έχει συνολική διάρκεια 24 μήνες, ακόμη αυτό βρίσκεται στο στάδιο των μελετών και δεν έχει γίνει επί τόπου η παραμικρή εργασία.