Εκποιήσεις: Μύθος το δικαίωμα ένστασης σε δανειολήπτες

«Το ζήτημα των αναδιαρθρώσεων επίσης χρήζει μιας τεράστιας συζήτησης αφού ουσιαστικά οι τράπεζες ασκούν αφόρητες πιέσεις στους οφειλέτες σε σημείο ψυχολογικής πίεσης και εκφοβισμού κάτι το οποίο επίσης δεν ρυθμίζει ο Νομοθέτης και κάτι το οποίο θα πρέπει να αποτελέσει πεδίο ποινικής – εκτός των άλλων – προσέγγισης»

 Του Δρος. Ανδρέα Ν. Μασούρα

Πανεπιστημιακού – Δικηγόρου*

Ένα από τα ζητήματα που καλούμαστε ως Δικηγόροι να αντιμετωπίσουμε σχεδόν καθημερινά σε σχέση με τους δανειολήπτες είναι αυτό της εκποίησης των περιουσιών. Το δεδομένο στην όλη ιστορία είναι το φτωχό νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο το οποίο λειτουργεί υπέρ του ενυπόθηκου δανειστή, δηλαδή υπέρ των τραπεζών. Τα νομικά «εργαλεία» που δίνουν στους δανειολήπτες είναι εντός συγκεκριμένων πλαισίων και άρα ελεγχόμενα.

Ο σχετικός Νόμος, δηλαδή ο  περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμος του 1965 (9/1965) είναι συγκεκριμένος ως προς την διαδικασία που ακολουθείται από τον ενυπόθηκο δανειστή για εκποίηση του ενυπόθηκου ακινήτου. Θα φέρω όμως ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το θέμα της επίδοσης ειδοποιήσεων για τη σκοπούμενη πώληση, δηλαδή για την ειδοποίηση για εκποίηση.

Συγκεκριμένα, η διάταξη αυτή ο ενυπόθηκος οφειλέτης, δηλαδή ο δανειολήπτης, έχει 45 ημέρες περιθώριο να καταχωρήσει ένσταση στην ειδοποίηση της τράπεζας για εκποίηση του ακινήτου του. Το δικαίωμα όμως αυτό της ένστασης ουσιαστικά είναι τόσο φτωχό όσο και ανούσιο αφού οι λόγοι που μπορεί να καταχωρήσει ένσταση ο δανειολήπτης είναι πολύ συγκεκριμένοι και άρα δεν υπάρχει περιθώριο δικονομικού διαδικαστικού λάθους εκ μέρους της τράπεζας.

Πάμε όμως να εξετάσουμε έναν προς έναν τους λόγους της ένστασης όπως αυτοί παρατίθενται στον Νόμο, που πολλοί τα αποκαλούν και ως «δικαιώματα» των δανειοληπτών:

  1. «Η επιδοθείσα ειδοποίηση δεν πληροί τις απαιτούμενες κατά τον προβλεπόμενο τύπο και περιεχόμενο, προϋποθέσεις». – Άρα, αφού ο τύπος είναι συγκεκριμένος δεν μπορεί να γίνει λάθος από την τράπεζα ή γενικότερα από τον ενυπόθηκο δανειστή. Αλλά και λάθος να γίνει δύναται να καταχωρηθεί τροποποίηση.
  2. «Η ειδοποίηση δεν έχει δεόντως επιδοθεί». – Ένα συχνό ζήτημα που όντως απασχολεί αλλά οι διάφοροι τρόποι επίδοσης δίνουν ευχέρεια και δυνατότητες στις τράπεζες.
  3. «Η ειδοποίηση έχει αποσταλεί πριν τη λήξη της προθεσμίας για καταβολή της πληρωμής προς τον ενυπόθηκο δανειστή». – Επίσης, κάτι το οποίο δεν έχει καμιά ουσιαστική σημασία και κυρίως εφαρμογή.
  4. «Έχει εκδοθεί παρεμπίπτον απαγορευτικό διάταγμα υπέρ του ενυπόθηκου οφειλέτη σύμφωνα με το άρθρο 32 του περί Δικαστηρίων Νόμου». – Παραπέμπω σχετικά στο άρθρο 32: «Εάν ήθελε φαvή εις το δικαστήριov ότι oιovδήπoτε εκδoθέv απαγoρευτικόv διάταγμα δυvάμει του εδαφίου (1) εβασίσθη επί αvεπαρκώv λόγωv, ή εάν η απαίτηση του αιτητή με αίτηση του οποίου εκδόθηκε το διάταγμα αποτύχει ή έχει εκδοθεί απόφαση εναντίον του συνεπεία παραλείψεως ή άλλως και φανεί στο δικαστήριο ότι δεν υπήρχε πιθανή βάση για την έγερση της απαίτησής του, το δικαστήριο δύναται, εάν νομίζει τούτο πρέπον, με αίτηση του διαδίκου εναντίον του οποίου εκδόθηκε το διάταγμα να διατάξει την καταβολή σ’  αυτόν εύλογης αποζημίωσης για τις δαπάνες και την βλάβηv ήτις πρoσεγέvετo εις αυτό διά της εκτελέσεως του διατάγματος» (32/3).
  5. «Ο  ενυπόθηκος  δανειστής στην περίπτωση που είναι αδειοδοτημένο πιστωτικό ίδρυμα ή αγοραστής κατά την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό από τις διατάξεις του περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου, εφεξής καλούμενος «αγοραστής», αρνήθηκε να προσέλθει και/ή δεν προσήλθε ως όφειλε, σε διαδικασία αναδιάρθρωσης πιστωτικών διευκολύνσεων…». – Το ζήτημα των αναδιαρθρώσεων επίσης χρήζει μιας τεράστιας συζήτησης αφού ουσιαστικά οι τράπεζες ασκούν αφόρητες πιέσεις στους οφειλέτες σε σημείο ψυχολογικής πίεσης και εκφοβισμού κάτι το οποίο επίσης δεν ρυθμίζει ο Νομοθέτης.

Τα ζητήματα όμως δεν είναι μόνο αυτά. Είναι πολλά τα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να τύχουν άμεσης τροποποίησης. Για παράδειγμα το γεγονός ότι το ενυπόθηκο ακίνητο δεν μπορεί να πωληθεί είτε δια πλειστηριασμού είτε δια μέσου απευθείας πώλησης σε οποιοδήποτε λειτουργό, διευθυντή, αντιπρόσωπο ή συγγενή μέχρι τετάρτου βαθμού του δημοπράτη, αυτό ποιος το ελέγχει και με τί μηχανισμό.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για έναν άκρως προβληματικό Νόμο.

*Συνεργάτης στους A. Masouras Law & Partners.

Μέλος Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου