Τον Ιούλιο που μας πέρασε ο Ν. Παπαδόπουλος δήλωνε ότι «κανένας δεν μπορεί με μαγικό τρόπο να λύσει το πρόβλημα (των ΜΕΔ), η διαφορά είναι ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει μια ολοκληρωμένη συγκροτημένη πρόταση για αντιμετώπιση του προβλήματος».
Δεν γνωρίζω αν ο ΠτΔ εξαπάτησε τον κ. Παπαδόπουλο, δίνοντας του κάλπικες δεσμεύσεις. Το σίγουρο είναι ότι ο κ. Χριστοδουλίδης έχει εξαπατήσει τον κυπριακό λαό. Προεκλογικά κουνούσε από αέρος «έτοιμα» νομοσχέδια που θα ρύθμιζαν το πολύχρονό ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Μετεκλογικά αυτά αποδείχθηκαν αέρας.
Με μια κυβέρνηση που επί τέσσερις μήνες πελαγοδρομούσε, μη αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει πρόβλημα. «Δεν θα γίνουν ουσιαστικές αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των εκποιήσεων» έλεγε την Άνοιξη στη Βουλή ο Υπουργός Οικονομικών. Στην πορεία αντιλήφθηκαν -μετά και το φιάσκο με την ακρίβεια- ότι για μια ακόμα φορά η εκτιμήσεις τους ήταν λανθασμένες. Και το κατάλαβαν όταν βρέθηκαν μπροστά στο συνολικό πλαίσιο προτάσεων που κατέθεσε το ΑΚΕΛ, αλλά και αντικρίζοντας τη συνολικότερη αντίδραση της κοινωνίας.
Για να αποτρέψει την πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ και άλλων Κομμάτων για αποκατάσταση της πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους δανειολήπτες, η κυβέρνηση έκανε ελιγμούς, βουλευτές έκαναν πως δεν ήξεραν τι να ψηφίσουν ώστε να σχηματιστεί πλειοψηφία, ενώ δόθηκαν άρον-άρον δεσμεύσεις για ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προστασίας για τους δανειολήπτες.
Αυτές οι δεσμεύσεις κατέληξαν τελικά να ισοδυναμούν με ένα μόλις νέο νομοσχέδιο, για επέκταση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Πέραν των προβλημάτων που παρουσιάζει, η συνολικότερη αντίδραση είναι κατώτερο των περιστάσεων.
Θυμίζω, το σχέδιο «Ενοίκιο-έναντι-υποθήκης» ακόμα να ξεκινήσει, οκτώ μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης. Το περιβόητο ΕΣΤΙΑ-2 -που θα επαναπροκυρησσόταν- αποδείχθηκε κενό περιεχόμενου σύνθημα. Το ειδικό δικαστήριο προσπαθεί να ξεπεράσει νομικούς και άλλους σκοπέλους στη Βουλή. Ο περιβόητος «μηχανισμός» της ΚΤΚ που κατέθεσαν τα Κόμματα της συγκυβέρνησης δεν έχει πείσει την ίδια την Κυβέρνηση. Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους δανειολήπτες παραμένει κολοβή ενώ τα επιτόκια έχουν αυξηθεί ραγδαία, φορτώντας τα ήδη φουσκωμένα δάνεια. Εδώ μας έχουν φέρει. Μπροστά σε μια κινούμενη άμμο χωρίς σοβαρό σχέδιο για την επόμενη μέρα.
Αναφορικά με το νομοσχέδιο για τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο έχει τρία βασικά προβλήματα. Πρώτο, αναποτελεσματικότητα. Δεν θα εξετάζει διαφωνίες για το υπόλοιπο το δανείου-υπερχρεώσεις λέει η Κυβέρνηση. Την ώρα που δεσμεύτηκε ότι αυτό θα έκανε το νέο νομοσχέδιο!
Δεύτερο, απουσιάζει η δεσμευτικότητα στις αποφάσεις. Μέσα από δαιδαλώδης διαδικασίες, αφού τελικά εκδοθεί μια απόφαση, δεν θα έχει δεσμευτική ισχύ για τα μέρη. Άρα και τα όποια κίνητρα για να αξιοποιηθεί αυτό το εργαλείο θα είναι περιορισμένα. Και όταν μάλιστα -κατά τη διάρκεια της διαδικασίας στον Επίτροπο- δεν θα σταματά η διαδικασία εκποίησης της κατοικίας.
Τρίτο, αμεροληψία. Η διαδικασία θα εντάσσεται στον Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως -του οποίου ηγείται ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπός- αλλά διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο εκ των οποίων τρία από τα επτά μέλη προέρχονται από οργανωμένα σύνολα του χρηματοπιστωτικού τομέα. Όταν μάλιστα οι δανειολήπτες δεν έχουν καμία εκπροσώπηση.
Ακόμα και αν αλλάξουν αυτά, δεν αρκούν. Διότι το βασικότερο είναι να δοθούν στους δανειολήπτες πραγματικά εργαλεία για να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις, το Κράτος να ασκήσει τον κοινωνικό του ρόλο με στοχευμένο τρόπο και να τολμήσουμε επιτέλους να αγγίξουμε δύσκολα ζητήματα. Όπως για παράδειγμα τα ποσά που ξεπουλούν οι τράπεζες σε επενδυτικά ταμεία τα δάνεια, την ώρα που απαιτούν γη και ύδωρ από τους δανειολήπτες. Ή ακόμα ότι ενώ κάνουν αμύθητα κέρδη δεν αξιοποιούν μέρος αυτών για να προχωρήσουν με το ιδιωτικό χρέος.
Δεν λύνονται σίγουρα με μαγεία τα προβλήματα των ΜΕΔ, μπορούν όμως να λυθούν με πολιτική βούληση. Και μέχρι στιγμής η Κυβέρνηση δεν έχει κάνει ούτε τα ελάχιστα. Τέλος Δεκεμβρίου λήγει η προθεσμία αναστολής των εκποιήσεων και οι συνέπειες για τους δανειολήπτες, θα την βαραίνουν αποκλειστικά.
του Χάρη Πολυκάρπου
Μέλος Π.Γ ΑΚΕΛ – Επικεφαλής Τομέα Οικονομίας ΑΚΕΛ