Πως επηρεάζεται το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών και οι επιχειρήσεις
Του Θεόδωρου Μάντη*
Το σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η επικείμενη εφαρμογή του ΓεΣΥ θεωρούνται δύο από τα σημαντικότερα προγράμματα στο κεφάλαιο τηςΚοινωνικής Πολιτικής του κράτους. Από την 1η Ιανουαρίου 2019, τα ποσοστά εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) για τους μισθωτούς, τους αυτοτελώς εργαζόμενους καθώς και τους προαιρετικά ασφαλισμένουςδιαφοροποιούνται. Συγκεκριμένα,σύμφωνα με τον Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο, για τους μισθωτούς το ποσοστό που θα καταβάλλεται αυξάνεται από 7,8% σε 8,3%, για τους αυτοτελώς εργαζόμενους το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται από 14,6% σε 15,6%, ενώ για τους προαιρετικά ασφαλισμένους εσωτερικού το ποσοστό που θα καταβάλλεται αυξάνεται από 13% σε 14%, με την εισφορά για τους προαιρετικά ασφαλισμένους που εργοδοτούνται σε Κύπριο εργοδότη στο εξωτερικό να αυξάνεται από 15,6% σε 16,6%.
Εντός του2019 θα ξεκινήσει επίσης η καταβολή εισφορών για σκοπούςεφαρμογής του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ).Συγκεκριμένα, από την 1η Μαρτίου 2019, ο μισθωτός θα καταβάλειποσοστό 1,7% επί των αποδοχών του, ο εργοδότης 1,85%επί των αποδοχών του κάθε μισθωτού, ενώ οι αυτοτελώς εργαζόμενοι 2,55% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους. Από τον Μάρτιο του 2020, με την πλήρη εφαρμογήτου ΓεΣΥ,τα ποσοστά αυτά αυξάνονται σε 2,65% για τους μισθωτούς, 2,90% για τους εργοδότες και 4% για τους αυτοτελώς εργαζόμενους.
Η εφαρμογή των πιο πάνω ρυθμίσεων αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές για τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις,με αλυσιδωτές επιπτώσειςπου πιθανόν να αγγίξουν το σύνολο της οικονομίας.
Ο ενοποιητικός, τροποποιητικός Νόμος των Κοινωνικών Ασφαλίσεων του 2010 περιλαμβάνει τις μεταβολές των ποσοστών εισφοράς προς το σχετικό ταμείο μέχρι και το έτος 2039, χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη διάφοροιαστάθμητοι μεν, σημαντικοίδε παράγοντες για την κυπριακή οικονομία.Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από την εφαρμογήτου σχετικού νόμου μέχρι και σήμερα δεν έχουν γίνει τροποποιήσεις για σκοπούς εξισορρόπησης, παρά τις σημαντικές εξελίξεις που μεσολάβησαν στο διάστημα αυτό, με σημαντικότερη ασφαλώςτο κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων τον Μάρτιο του 2013. Η αύξηση στο ποσοστό των εισφορών στο ΤΚΑενδεχομένωςνα θεωρείτο αμελητέα, εάνδεν μεσολαβούσε το γεγονός αυτό. Εκ των πραγμάτων όμως θα αποτελέσει ένα επιπλέον κόστος για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων, την ώρα που πολλοί εξ αυτών προσπαθούν ακόμη να ανακάμψουν.Επιπρόσθετα,το αυξημένο κόστος μειώνει τηνπιθανότητα εργοδότησης νέων ατόμων, ενώ παράλληλα αυξάνει την πιθανότητα μείωσης του αριθμού των εργαζομένων, σε οργανισμούς που θα αδυνατούν να ανταποκριθούνστο επιπλέον κόστος.
Την ίδια ώρα, η παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότεραωφελήματα που μπορεί να παρέχει έναεύρυθμης λειτουργίας κράτοςστους πολίτες του. Στην περίπτωση όμως του ΓεΣΥ, η ουσιαστική μείωση που θα υπάρξει στο διαθέσιμο εισόδηματων πολιτών, ενδέχεται να οδηγήσει σε μία σωρεία άλλων προβλημάτων, σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα και τη δυνατότητα αποπληρωμής υποχρεώσεων οι οποίες προϋπήρχαν, από άτομα τα οποία ως επί το πλείστοναπαρτίζουν τη μεσαία τάξη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία διατήρησης του βιοτικού επιπέδου των ατόμων στα ποσοστάπου βρισκόταν μέχρι και πριν την αύξηση του ποσοστού Κοινωνικών Ασφαλίσεων και την έναρξη καταβολής εισφορών για το ΓεΣΥ.
Ως εκ τούτου επιβάλλεται η προώθησηαντισταθμιστικών μέτρων από τις αρμόδιες αρχές, ούτως ώστεοι αυξήσεις στα ποσοστά εισφοράς στο ΤΚΑ καιη εφαρμογή του ΓεΣΥ ναέχουν το μικρότερο δυνατό κόστος στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.
