*Του Κυριάκου Μικέλλη
Στιςπερισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, σε αντίθεση με την Κύπρο,οι πρακτικές που ακολουθούνται στη διαχείριση και γενικότερα την αντιμετώπιση των φαρμάκων προσφέρουν τη δυνατότητα στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση στην αγωγή που ο θεράπων ιατρός κρίνει καταλληλότερη γι’ αυτούς. Η διαχείριση των φαρμάκων και της φαρμακευτικής περίθαλψης είναι συνήθως αρμοδιότητα τριών ανεξάρτητων Αρχών,και η καθεμία στον τομέα της, φροντίζει για την παροχή όσο το δυνατό ποιοτικότερης φαρμακευτικής φροντίδας στους πάσχοντες. Οι τρεις αυτές Αρχές είναι:
Ρυθμιστική Αρχή
Αρμοδιότητες της Ρυθμιστικής Αρχής είναι η αδειοδότηση φαρμάκων, ο έλεγχος και παρακολούθηση της κυκλοφορίας (φαρμακοεπαγρύπνηση), η αδειοδότηση και έλεγχος των φαρμακείων, των εργοστασίωνπαραγωγής φαρμάκων καιτων εισαγωγέων και διανομέων φαρμάκων. Σε γενικές γραμμές, η Ρυθμιστική Αρχή έχει την ευθύνη να διασφαλίσει ότι ο ασθενής θα λάβει ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία.Τέτοιες υπηρεσίες είναι σε ευρωπαϊκό επίπεδο οΕυρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων,στον οποίοναπευθύνονται οι παρασκευάστριεςεταιρείες για κεντρικήευρωπαϊκήέγκριση των φαρμάκωνκαι οι αποφάσεις του έχουνισχύ σε όλες τις χώρες-μέλη, η Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA), η οποίαρυθμίζει την κυκλοφορίαφαρμάκων στηΜεγάληΒρετανία, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) στην Ελλάδα.
Αρχή Αξιολόγησης
Έχει ως κύρια αρμοδιότητα την αξιολόγηση των νέων εγκεκριμένων από τις ΡυθμιστικέςΑρχέςφαρμάκων και τεχνολογιών υγείας, η οποία γίνεται μετά από αίτηση των κατόχων αδειών κυκλοφορίας (κατασκευαστές) για ένταξή τους στο σύστημα και δυνατότητα παροχής και χρήσης από τους ασθενείς. Οι Αρχές αυτές είναι ανεξάρτητες και συγκροτούνται με νομοθετικές συνήθως ρυθμίσεις, ώστε να έχουν την όσο το δυνατό μεγαλύτερη αξιοπιστία.Μέλη τους είναι κατά κανόνα ειδήμονες στον χώρο της υγείας,όπως ακαδημαϊκοί των επιστημών υγείας, των οικονομικών της υγείαςκλπ. Συμμετέχουν,επίσης,εκπρόσωποι των ενδιαφερόμενων φορέων,όπως οι εκπρόσωποι των ασθενών, των ιατρών, των φαρμακοποιών και της βιομηχανίας, διασφαλίζοντας ότι θα ακολουθούνταιδιαφανείςδιαδικασίες, θα τηρούνται τα χρονοδιαγράμματα και ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με τεκμηριωμένα και επαληθεύσιμακριτήρια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητα αυτών των διαδικασιών και υπηρεσιών προς του πολίτες έχει εκδώσει από το 1989 την Οδηγία 89/105/EEC για την ρύθμιση των διαδικασιώνκαθορισμούτιμών και εισαγωγήςφαρμάκων στα συστήματαυγείας, έχεικαθιερωθεί ως η Οδηγία για τηΔιαφάνεια (TransparencyDirective),γιατίακριβώςπρονοούνταιτέτοιεςδιαδικασίες οι οποίεςπροάγουν την διαφάνεια σε καθορισμένα χρονικά πλαίσια.Αρχές όπως το IQWiG στην Γερμανία, το NICEστην Αγγλία, το SMC στην Σκωτία, το ΗΑS στην Γάλλια, τοTVL στηνΣουηδίακαι άλλες αξιολογούν και εισηγούνται την εισαγωγή ή όχι νέωνφαρμάκων στα εθνικά τους συνταγολόγια. Οι οργανισμοίαυτοί, σε συνεργασία με τις επιστημονικές ιατρικές εταιρείες, έχουνεπίσηςτην ευθύνη δημιουργίαςκατευθυντήριωνοδηγιών.Κάτι ανάλογο θα πρέπει να εφαρμοστεί και στην Κύπρο. Αν αυτό δεν είναι εφικτό δεν θα πρέπει να μπούμε σε μία διαδικασία να ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό. Μπορούμε ως Κύπρος να υιοθετήσουμε αποφάσεις άλλων χωρών, ειδικά αυτών με υψηλό επίπεδο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όπως η Σουηδία, η Γερμανία το Ισραήλ και η Ελβετία.
Αρχή Αποζημίωσης
Κύρια αρμοδιότητα της Αρχής Αποζημίωσης είναιη παροχή των φαρμάκων στους ασθενείς.Ουσιαστικά είναι η Αρχή που καλείται να διεκπεραιώσει τις αποφάσεις της Αρχής Αξιολόγησης. Μέσα απόειδικές εισφορές των πολιτών ή μέσα από τις γενικέςεισφορές και αποκοπές με την φορολογίαδημιουργείται το απαραίτητοταμείο για κάλυψη των αναγκών. Η Αρχή Αποζημίωσης καλύπτει το μεγαλύτεροποσοστό του κόστουςενώ μικρόμέροςκαλείται να καλύψει ο ασθενής μέσω συμπληρωμών (copayment). Η ατομικήσυμμετοχήτου ασθενήστο κόστος θεραπείας, εφαρμόζεται ως μέτρο ελέγχου της κατανάλωσης και θα πρέπει να διατηρείται σε χαμηλά ποσοστά ενώ ο ασθενής δεν πρέπει να αποθαρρύνεται να χρησιμοποιεί την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή λόγω κόστους.
Δυστυχώς, η Κύπρος,υστερεί πολύ σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όσον αφορά τη διαχείριση των φαρμάκων αφού δεν έχει θεσμοθετήσει ακόμη μια παρόμοια δομή με την οποία θα εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία των τριών πιο πάνω αναφερόμενων αρχών.
Προσδοκούμε λοιπόντο συντομότερο δυνατό και όχι κατ’ ανάγκημε την υλοποίηση του ΓΕΣΥ, ότιτο κράτος θα υιοθετήσει μια δομή αντίστοιχη των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά την αντιμετώπιση και διαχείριση των φαρμάκων. Μια δομή η οποία θα διαφυλάττει την ύπαρξη διαφάνειας κατά τη λήψη αποφάσεων σε προκαθορισμένα χρονικά πλαίσια, με απώτερο στόχο τηνπαροχή ποιοτικής φαρμακευτικής περίθαλψηςπρος τους Κύπριους ασθενείς.
*Πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ)