Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ξεκαθαρίζει με απόλυτο τρόπο πως ο λόγος που διεκόπησαν οι συνομιλίες είναι γιατί η τουρκική πλευρά δεν είναι σε θέση να συμβάλει μέσα από υποχωρήσεις «στην αποκατάσταση αυτού που θεωρείται από όλους, δίκαιο, είτε αυτό αναφέρεται στις εδαφικές αναπροσαρμογές είτε στις εγγυήσεις, στην αποχώρηση των στρατευμάτων και επεμβατικών δικαιωμάτων και των αναχρονιστικών εγγυήσεων».
Σε συνέντευξή του στο «Φ», ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης σημειώνει πως η Τουρκία ήθελε να βρεθεί ένας τρόπος να διακοπούν οι συνομιλίες ώστε να μην είναι εκτεθειμένη στην αδιάλλακτη θέση να διατηρήσει επεμβατικά δικαιώματα και στρατεύματα.Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος εκφράζει την ελπίδα μετά το δημοψήφισμα στην Τουρκία, που χρονικά τοποθετείται τον Απρίλιο, η τουρκική πλευρά να αλλάξει τη στάση της.
Στη συνέντευξη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξηγεί γιατί προέβη σε όλες τις κινήσεις μέχρι το Μοντ Πελεράν και στη συνέχεια στη Διάσκεψη της Γενεύης.
– Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να διασωθεί πλέον η τρέχουσα διαδικασία, γιατί όπως φαίνεται πάμε για κατάρρευση;
– Θέλω να ελπίζω ότι θα γίνουν δεύτερες σκέψεις τόσο από πλευράς της τουρκοκυπριακής ηγεσίας όσο και της Τουρκίας. Αυτό το αναμένω να επισυμβεί μετά το δημοψήφισμα του Απριλίου στην Τουρκία. Θεωρώ ότι η στόχευση της τουρκικής πλευράς και ιδιαίτερα του Προέδρου Ερντογάν να επιτύχει ένα θετικό αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, ένα σημαντικό εμπόδιο στο να προχωρήσει στις όποιες υποχωρήσεις που άπτονται των εγγυήσεων και της αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων. Είναι ένα από τα θέματα του Κυπριακού που η Τουρκία δεν βρίσκει ανταπόκριση είτε εντός Ευρώπης είτε ευρύτερα διεθνώς. Συνεπώς, ενόψει του δημοψηφίσματος και των στόχων του Προέδρου Ερντογάν, ήταν αναμενόμενο είτε να σκληρύνουν τις θέσεις τους, ακόμα και να αποφύγουν την όποια συζήτηση προκειμένου να αποτρέψουν ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις εντός της τουρκικής κοινής γνώμης. Λαμβάνοντας κανείς υπόψη και τις συμμαχίες του κ. Ερντογάν με το εθνικιστικό κόμμα του κ. Μπαχτσελί.
– Προ ημερών σε συνέντευξή σας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο εκτιμούσατε ότι ούτε μετά το δημοψήφισμα αναμένετε διαφοροποίηση του Ερντογάν, τώρα λέτε πως μπορεί να υπάρξει διαφοροποίηση;
– Δεν διαφοροποιώ τη θέση μου. Απλά εκφράζω την ελπίδα. Αναφέρομαι πρώτα απ’ όλα στην επανάληψη των συνομιλιών. – Το ερώτημα είναι: γιατί να αλλάξει τις θέσεις του στο Κυπριακό ο κ. Ερντογάν;
– Αν η θετική ρητορική αποτελεί μια ενσυνείδητη βούληση για λύση του Κυπριακού τότε θα μπορέσει να κάνει εκείνα τα βήματα για τη λύση του προβλήματος. Θα κάνει βήματα σε σχέση με τις ανησυχίες και των Ελληνοκυπρίων τόσο στο θέμα των εγγυήσεων όσο στο θέμα του εδαφικού ενθαρρύνοντας τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Είναι πολύ καλά γνωστό το πόσο η Τουρκία ελέγχει την τουρκοκυπριακή ηγεσία είτε το θέλουμε είτε όχι, είτε το δέχεται είτε όχι ο κ. Ακιντζί. Συνεπώς, αυτό που λέω είναι πως αν όντως εννοούν τα όσα διακηρύττουν μέσω της θετικής ρητορικής θα πρέπει, όπως έλεγα και λέω πάντα, να το αποδείξουν στην πράξη. – Θέτουν κάποιες προϋποθέσεις, πέραν των όρων που σχετίζονται και συνδέονται με την απόφαση της Βουλής, επί της ουσίας του Κυπριακού όπως είναι το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας, των τεσσάρων ελευθεριών και των βέτο στη λήψη αποφάσεων. Αυτά είναι ζητήματα που επηρεάζουν την ουσία αφού ουσιαστικά ζητούν να τα δεχθούμε πριν προχωρήσει η διαδικασία. – Αυτά τα εγείρουν τώρα. Και να μου επιτρέψετε να αναφερθώ στην απόφαση που έλαβα την 1η Δεκεμβρίου με πλήρη γνώση του τι έπραττα. Οι συνομιλίες έφτασαν σ’ ένα σημείο που ενώ είχε παρατηρηθεί σημαντική πρόοδος στα τέσσερα κεφάλαια, παρέμεναν δύο στα οποία ουδέποτε η τουρκοκυπριακή/τουρκική πλευρά είχαν δώσει τις θέσεις τους. Στην επιμονή τους ότι ήταν έτοιμοι να συζητήσουν το εδαφικό εκτός Κύπρου, δέχθηκα να μεταβώ στο Μοντ Πελεράν κάτω από κάποιες προϋποθέσεις. Η έκταση του εδάφους είχε συμφωνηθεί, υπήρχε διαφωνία για τον πληθυσμό που θα επέστρεφε μετά τις εδαφικές αναπροσαρμογές και η ακτογραμμή. Και βεβαίως ούτε κατάθεση χάρτη υπήρξε. Στην επιμονή του κ. Ακιντζί και της Τουρκίας ότι θα έπρεπε να γίνει μια πολυμερής διάσκεψη, αποδέχθηκα να πάω γνωρίζοντας ότι εκεί είναι που πρέπει να ελεγχθεί η τουρκική πλευρά. Σ’ όλα τα θέματα εσωτερικής πτυχής, όταν έρθεις σε επαφή με ξένους, δηλώνουν έτοιμοι να αποδεχθούν οτιδήποτε συμφωνηθεί ή βλέπουν με πολλή κατανόηση ή και με αδιαφορία. Κάποιοι έρχονται και μας λένε πως «μετά από τόσα χρόνια είναι φυσικό να υπάρξουν ή αποδεχθείτε κάποιες υποχωρήσεις ή αξιώσεις προκειμένου να υπάρξει επίλυση του Κυπριακού προβλήματος». Εκεί που γίνονται κατανοητές οι θέσεις μας είναι στο θέμα της εγγυήσεων. Ιδιαίτερα όταν τους ρωτήσεις «ποια από τις δικές σας χώρες θα δεχόταν ο κατακτητής να μετατρέπεται σε εγγυητή». Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έφερα ως παράδειγμα τις Βαλτικές και πρώην Σοσιαλιστικές χώρες και διερωτήθηκα εάν θα δέχονταν ή επιθυμούσαν εγγυητής της εδαφικής τους ακεραιότητας, συνταγματικής του τάξης κλπ, να είναι η Ρωσία. Έκρινα λοιπόν ότι αυτή είναι και η δοκιμασία της Τουρκίας να αποδείξει κατά πόσο εννοούσε ή όχι την επίτευξη λύσης. Με την απόφαση της 1ης Δεκεμβρίου, και χωρίς να υποστούμε οποιαδήποτε ζημιά, βρέθηκε εκτεθειμένη η τουρκική πλευρά στη Γενεύη επειδή επανάλαβε τις γνωστές της θέσεις. Η τουρκική πλευρά, παρά την πίεση που δέχθηκε, δεν επανήλθε σε μια σύνοδο να βρεθούν λύσεις, ούτε και αποδέχθηκε την πραγματοποίηση μιας ενδιάμεσης συνόδου εντός Μαρτίου. Η Τουρκία ήθελε να βρεθεί ένας τρόπος να διακοπούν οι συνομιλίες ώστε να μην είναι εκτεθειμένη στην αδιάλλακτη θέση να διατηρήσει επεμβατικά δικαιώματα και στρατεύματα. Μετά τη Γενεύη προέβαλλαν ως προαπαιτούμενα για να επαναληφθεί μια σύνοδος για το Κυπριακό ότι θα έπρεπε απαραιτήτως να παραχωρηθούν οι τέσσερις ελευθερίες στους Τούρκους υπηκόους και αναφορά στην αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων. Δύο θέματα τα οποία ουδέποτε προηγουμένως προέβαλλαν ως προϋπόθεση για να συγκληθεί η πολυμερής διάσκεψη για το Κυπριακό. Συνεπώς, οι τακτικές που υιοθετεί ένας ηγέτης θα πρέπει να μελετώνται προσεκτικά απ’ όσους ευκόλως αρέσκονται στην εύκολη κριτική. Ατυχέστατη η απόφαση της Βουλής, το χρησιμοποίησε ως πρόσχημα η τ/κ πλευρά.
– Με αυτές τις θέσεις πως μπορεί να υπάρξει σύγκλιση; Πως μπορούν να προχωρήσουν οι συνομιλίες; Τι δέλεαρ μπορεί να υπάρξει για τους Τουρκοκύπριους και την τουρκική πλευρά;
– Όταν ήρθε η ώρα να δοκιμαστούν και για πρώτη φορά στο τραπέζι του διαλόγου τεθηκαν τα θέματα του εδαφικού και των εγγυήσεων παρατηρείται η σημερινή συμπεριφορά. Με το πρόσχημα ενός κανονισμού της Βουλής. Αν μου επιτρέπεται ατυχέστατη απόφαση αφού το Ενωτικό Δημοψήφισμα διδάσκεται σε τρεις περιπτώσεις. Η 1η Απριλίου, που ήταν και η ένοπλη εξέγερση για την Ένωση, γιορτάζεται πανηγυρικά και δεν αντιδρούν οι Τουρκοκύπριοι. Συνεπώς δεν θεωρώ ότι, παρά το εσφαλμένο της απόφασης, ήταν επαρκής λόγος για να διακοπούν οι συνομιλίες. Ο λόγος που διεκόπησαν ήταν γιατί δεν είναι σε θέση να συμβάλουν μέσα από υποχωρήσεις στην αποκατάσταση αυτού που θεωρείται από όλους, δίκαιο, είτε αυτό αναφέρεται στις εδαφικές αναπροσαρμογές είτε στις εγγυήσεις, στην αποχώρηση των στρατευμάτων και επεμβατικών δικαιωμάτων και των αναχρονιστικών εγγυήσεων. Εκτός συζήτησης τώρα η εκ περιτροπής Νίκος Αναστασιάδης: Είναι η τουρκική πλευρά που καλείται να ανταποκριθεί στις ανησυχίες των Ε/κ Όταν θα πρέπει να δώσουν ζητούν εκείνα που θέλουν να πάρουν Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη συνέντευξή του στο «Φ» απαντά στην επιμονή της τουρκικής πλευράς να υπάρξει υποχώρηση της Λευκωσίας στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας αλλά και στην αξίωση για τις τέσσερις ελευθερίες. «Το θέμα της εκ περιτροπής είναι εκτός συζήτησης αυτή τη στιγμή», σημειώνει για να προσθέσει πως «για να μπορείς να δεχθείς συζήτηση θα πρέπει να γνωρίζεις τι είναι οι παραχωρήσεις που η άλλη πλευρά θα κάνει έτσι ώστε η εκ περιτροπής να μην θεωρείται ποτέ ότι θα δημιουργήσει καταστάσεις που αυξάνουν τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων ιδιαίτερα σ’ ότι αφορά τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα». Ο Πρόεδρος είπε πως δεν ταυτίζει την πολιτική ισότητα με την εκ περιτροπής προεδρία. Παράλληλα ανέφερε πως«είναι αδιανόητο να συζητάς τα τέσσερα κεφάλαια, να έχεις προβεί σε σημαντικές αποδοχές των ανησυχιών τους και την ώρα που θα έπρεπε να αποδείξουν την πολιτική τους βούληση, να έρχονται και να ζητούν εκείνα τα οποία θα πάρουν».
– Υπάρχει κάτι που θα μπορούσατε να κάνετε εσείς για να μπορέσετε να πλησιάσετε περισσότερο τη μέση οδό;
– Να πω τι έκανα από την πρώτη ημέρα όταν αντέδρασε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης. Συνέπεσε να έχουμε Εθνικό Συμβούλιο. Ήγειρα εγώ το θέμα. Ότι κακώς η Βουλή αυτή την κρίσιμη ώρα αποφάσισε μέσα από κανονισμούς να γίνεται αναφορά στο Ενωτικό Δημοψήφισμα. Από την ώρα που διδάσκεται, από την ώρα που εορτάζεται η 1η Απριλίου, δεν χρειαζόταν κάτι περισσότερο. Ύστερα από προβληματισμό οι αρχηγοί των κομμάτων, το σύνολο των αρχηγών των κομμάτων, εξέδωσαν ανακοίνωση – για πρώτη φορά από το 2009 – στην οποία ρητά αναφέρεται ότι ομοφώνως αποφασίζεται πως δεν επιδιώκεται η Ένωση. Πέραν αυτού και παρά τις διαφωνίες που υπάρχουν, ως προς τη μορφή της λύσης, προκειμένου να καθησυχάσουμε τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων, είχαμε αποφασίσει ότι εμμένουμε σε λύση στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, των ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, των ομοφώνων αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να είχε καθησυχάσει τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Γιατί εκείνοι που είχαν την Παρασκευή ψηφίσει την αναφορά σ’ ένα ιστορικό γεγονός ήρθαν τη Δευτέρα να διαβεβαιώσουν ότι ουδείς λόγος συνέτρεχε για ανησυχίες και λοιπά. Εξάλλου, είναι καλά γνωστό ακόμα και όταν εορτάζεται η 1η Απριλίου κανένας δεν προβάλλει ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα για Ένωση. Αυτό που γίνεται είναι η απόδοση τιμών στους αγωνιστές που, όπως είπα και στον Ακιντζί, μέσα από το δικό τους αγώνα στο τέλος-τέλος εκείνοι που απέκτησαν προνόμια που δεν είχαν, δεν ήταν άλλοι από τους Τουρκοκύπριους. Ούτε και υπάρχει κόμμα στην Κύπρο που υποστηρίζει πως πρέπει να εγκαταλείψουμε τις συνομιλίες, ή την Κυπριακή Δημοκρατία, και να ενωθεί η Κύπρος με την Ελλάδα.
– Υπάρχει ενδεχόμενο να παρέμβετε για να αποσυρθεί;
– Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας – και το έχω εξηγήσει στον κ. Ακιντζί – ενόψει του γεγονός ότι πρόκειται για κανονισμούς δεν έχει τη δυνατότητα. Και δεν είχα ούτε και έχω την πρόθεση να επεμβαίνω στην νομοθετική εξουσία που είναι ανεξάρτητος θεσμός. Εκεί και όπου το σύνταγμα που επιτρέπει για λόγους συνταγματικούς ή για λόγους δημοσίου συμφέροντος εάν και εφόσον πρόκειται για νομοθεσία θα μπορούσα να ασκήσω το δικαίωμα. Για κανονισμούς δεν πρόκειται να ενεργήσω αντισυνταγματικά γιατί έτσι επιμένει εσκεμμένα ο κ. Ακιντζί και να προφασίζεται ότι χωρίς την αλλαγή δεν μπορεί να επιστρέψει στο διάλογο.
– Μήπως θέλει να το χρησιμοποιήσει αυτό για να κερδίσει στα θέματα που επιμένει να ζητά χειρονομίες από την ε/κ πλευρά;
– Δεν νομίζω και δεν είναι αυτός ο λόγος, διότι γνωρίζει καλά πως υπάρχουν οι γραμμές που μπορείς να υποχωρήσεις προκειμένου να ανταποκριθείς σε ανησυχίες. Αλλά τώρα είναι εκείνος που καλείται να ανταποκριθεί στις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων. Είναι η τουρκική πλευρά που πρέπει να έλθει να δει πως μπορεί να ικανοποιήσει ένα εύλογο αίτημα της ε/κ κοινότητας, να γίνουν τέτοιες εδαφικές αναπροσαρμογές που, επιτέλους, να υπάρχει και το αίσθημα του δικαίου. Αν μη τι άλλο να μειωθούν οι αντιδράσεις που προκαλούνται από την αδικία των γεγονότων του 1974 και να υπάρξει μια ομαλή περίοδο και μετεξέλιξη με τη νέα κατάσταση πραγμάτων. Παράλληλα, το αίσθημα ασφάλειας που επικαλείται για τη δική του κοινότητα θα πρέπει να δει και τα αισθήματα ασφάλειας από την αξίωση να παραμείνουν στρατεύματα, επεμβατικά δικαιώματα και να παραχωρηθούν οι τέσσερις ελευθερίες στους Τούρκους υπηκόους.
– Στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας στο οποίο γίνεται πολλή αναφορά, ο κ. Ακιντζί είχε πει ότι το ΑΚΕΛ σας έχει ζητήσει να κάνετε μια κίνηση. Εσείς τι προτίθεστε να κάνετε γι’ αυτό το κεφάλαιο; Θεωρείτε ότι είναι λογικό αυτό το αίτημα;
– Εγώ διερωτώμαι γιατί εγείρει συνεχώς θέματα χωρίς να απαντά. Αν δείτε και σ’ αυτή την περίπτωση η επιμονή είναι η εκ περιτροπής προεδρία, που και πάλι η ε/κ πλευρά πρέπει να δώσει, όπως και στο θέμα της αποτελεσματικής συμμετοχής. Είναι αδιανόητο να συζητάς τα τέσσερα κεφάλαια, διακυβέρνησης, νομοθετικής εξουσίας και δικαστικής εξουσίας, οικονομίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αυτό του περιουσιακού, να έχεις προβεί σε σημαντικές αποδοχές των ανησυχιών τους και την ώρα που θα έπρεπε να αποδείξουν την πολιτική τους βούληση, ότι αυτό που επιδιώκουν είναι η την πραγματική ειρηνική συμβίωση και τη δημιουργία ενός κράτους που να έχει διάρκεια αλλά και βιωσιμότητα, να έρχονται και να ζητούν εκείνα τα οποία θα πάρουν. Όταν είναι οι ίδιοι που επέμεναν ότι έπρεπε να γίνει σύνοδος στο εξωτερικό για το εδαφικό, όταν οι ίδιοι εν συνεχεία και παρά τις παραβιάσεις των όσων είχαν συμφωνηθεί για να υπάρξει σύγκλιση στο εδαφικό, αξίωναν τη σύνοδο για τις εγγυήσεις. Όταν αποδέχθηκα και πήγαμε σε πολυμερή διάσκεψη, αποδείχθηκε και η αδυναμία τους να ικανοποιήσουν ή να ανταποκριθούν στις εύλογες ανησυχίες και προσδοκίες των Ελληνοκυπρίων.
– Εάν αυτοί ανταποκρίνονταν στο θέμα του εδαφικού εσείς θα μπορούσατε να ανταποκριθείτε π.χ. στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας;
– Όχι. Και το λέω γιατί υπάρχει και η άποψη που λέει ‘γιατί δεν κλείνετε πρώτα τα εσωτερικά θέματα και να μείνει η διεθνής πτυχή’. Είναι όλα τα θέματα που θα πρέπει να εξεταστούν και να συνειδητοποιήσουμε ότι κι αν κλείσουμε όλα τα θέματα που αφορούν το εσωτερικό, ποιο θα είναι το οποιοδήποτε όπλο που θα μπορεί να αποτελέσει το οποιοδήποτε κίνητρο για να ανταποκριθούν στα θέμα της ασφάλειας.
– Θα χρησιμοποιήσετε το θέμα της εκ περιτροπής στα θέματα της ασφάλειας;
– Το θέμα της εκ περιτροπής είναι εκτός συζήτησης αυτή τη στιγμή. Για να μπορείς να δεχθείς συζήτηση θα πρέπει να γνωρίζεις τι είναι οι παραχωρήσεις που η άλλη πλευρά θα κάνει έτσι ώστε η εκ περιτροπής να μην θεωρείται ποτέ ότι θα δημιουργήσει καταστάσεις που αυξάνουν τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων ιδιαίτερα σ’ ότι αφορά τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα. Δεν ταυτίζω την πολιτική ισότητα με την εκ περιτροπής προεδρία. Η πολιτική ισότητα εκφράζεται μέσα από την ίση εκπροσώπηση στην Άνω Βουλή και σ’ ορισμένα άλλα θέματα όπως δικαστικά ή οιονεί δικαστικά θέματα. Ποιος μπορεί να εμπιστευθεί την Τουρκία;
– Για την ασφάλεια και της εγγυήσεις αναζητούμε μια φόρμουλα;
– Αυτό ακριβώς θα πρόσθετα, όταν μέσα από τη δική μας πρόταση ικανοποιείται πλήρως η όποια ανησυχία των Τουρκοκυπρίων. Υπάρχει μια ολοκληρωμένη πρόταση σ’ όλες τις πτυχές, είτε αυτές αναφέρονται στην εσωτερική ασφάλεια είτε στη συνταγματική τάξη ή και στους εξωτερικούς κινδύνους. Διερωτώμαι από πού διατρέχουμε κίνδυνο; Έχουμε φιλικότατες σχέσεις με όλες τις γειτονικές χώρες. Δεν νομίζω να αποτελούμε μήλο της έριδος εκτός από την Τουρκία που διεκδικεί να ελέγχει την Κύπρο. Καμία άλλη των χωρών της περιοχής δεν είχε βλέψεις εις βάρος της Κύπρου. Άρα από τι θέλουν μας προστατέψουν;
– Θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ένα σύστημα εγγυήσεων για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μετά να τελειώσει;
– Βεβαίως ναι. Εγγυήσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης…
– Τουρκικών εγγυήσεων;
– Οι προσωπικές σχέσεις με τον κ. Ακιντζί φαίνεται να έχουν χαλάσει και από τις πρόσφατες δηλώσεις σας φάνηκε να αισθάνεστε έντονα για κάποιες αναφορές που είχαν γίνει όχι μόνο από τον κ. Ακιντζί αλλά και από τον κ. Τσαβούσογλου;
– Μέχρι σήμερα ουδέποτε προέβηκα σε προσωπικές επιθέσεις. Μάλιστα ούτε καν απαντήσεις έδιδα σ’ όσα καθημερινά μου απέδιδε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης σε εφημερίδες και πρακτορεία, προκειμένου να κρατήσω ένα ήρεμο και ήπιο κλίμα για να μπορεί να διεξάγεται γόνιμος διάλογος. Όταν αρχίζουν και προσωπικές επιθέσεις, πέραν των παράλογων αξιώσεων, πέραν των υπερβολών και των αιτιάσεων προκειμένου να εγκαταλείψει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αντιλαμβάνεστε ότι μολύνονται και οι φιλικές σχέσεις που είχαν δημιουργηθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Εν πάση περιπτώσει, είναι πολύ καλά γνωστό ότι δεν είμαι εξ εκείνων που κρατούν την πικρία για απαράδεκτες συμπεριφορές. Παραμένοντας σταθερός στο όραμά μου να δω την πατρίδα μου να επανενώνεται είμαι πανέτοιμος ανά πάσα στιγμή να συμμετάσχω και πάλι στις συνομιλίες, αρκεί η άλλη πλευρά να συνειδητοποιήσει – κι αυτό δεν είναι προϋπόθεση – πως προκειμένου να έχουμε αποτέλεσμα θα πρέπει επιτέλους να συμμεριστούν και τις ανησυχίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Δεν μπορεί να αξιώνουν την εξίσωση της πλειοψηφούσας κοινότητας με την μειοψηφούσα κοινότητα. Και παρά ταύτα είναι τέτοιες οι πρόνοιες και οι διασφαλίσεις που παρέχονται που δεν δικαιολογούνται να εμμένουν ότι ουσιαστικά να έχει τον κύριο λόγο η μειοψηφία και η πλειοψηφία απλώς να υπακούει. Είναι πρωτόγνωρο το φαινόμενο και πρέπει να το κατανοήσουν. Όπως κατανοούμε εμείς ότι πρέπει να έχουν αποτελεσματική συμμετοχή και να έχουν λόγο, αλλά σε βαθμό που θα μπορεί το κράτος να λειτουργήσει. Ιδιαίτερα οφείλουν να κατανοήσουν ότι η λύση θα πρέπει να δημιουργεί μια πραγματικά ανεξάρτητη χώρα, που είναι το σημαντικότερο. Εάν η πραγματικότητα παραμείνει ως έχει σήμερα, δηλαδή η τουρκοκυπριακή κοινότητα να είναι ελεγχόμενη από την τουρκική κυβέρνηση ή από την Τουρκία, αντιλαμβάνεστε πως δεν είναι οι Κύπριοι που αποφασίζουν για την Κύπρο αλλά κάποιοι άλλοι για όλους εμάς. Κάτι άλλο για το θέμα που εγείρει ο κ. Ακιντζί…Εάν ο ίδιος έχει μια τέτοια ευαισθησία με το θέμα μιας ιστορικής αναφοράς. Αφού του ανέπτυξα και του είπα για την 1η Απριλίου τον ρώτησα ως προς τι εγώ έπρεπε να πράξω «όταν εσείς δεν επιτρέπεται στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, που είναι προαπαιτούμενο για να έχουμε από την πρώτη ημέρα το ευρώ, θα έπρεπε να σου πω να υποχρεώσεις την «κυβέρνησή σου», όπως μου ζητάς εμένα να πράξω». Είναι πέραν των έξι μηνών τώρα που δεν επιτρέπουν να γίνει ο έλεγχος των τραπεζών. Που δεν δίνουν στοιχεία περιουσιακά στην Παγκόσμια Τράπεζα. Δεύτερον, όταν συμμετέχεις, του λέω, στις εκδηλώσεις της 20ης Ιουλίου πολύ περισσότερο αυτές που έχουν σχέση με την απόσχιση ή την ενσωμάτωση στην Τουρκία, αυτές της 15ης Νοεμβρίου, δεν δικαιολογείται από πλευράς Ελληνοκυπρίων να έχουν ανησυχίες; Όταν δέχεσαι να μην μεταβάλλεται η ώρα και να μένει προσαρμοσμένη με εκείνη της Τουρκίας, δεν ήταν λόγοι να με οδηγήσουν να αξιώσω ή επιβάλλεσαι ή όχι; Αλλά και το άλλο, ο διορισμός Γραφείου Νεολαίας και Αθλητισμού, η ισλαμοποίηση των κατεχομένων, η συνεχής παραχώρηση υπηκοοτήτων, δεν είναι λόγοι που θα με οδηγήσουν στο να διακόψω. Και μάλιστα ουσιαστικοί λόγοι και όχι προφάσεις. Διότι εάν ενοχλείσαι επειδή θα γίνεται μια αναφορά στη βούληση που εξέφρασαν οι Ελληνοκύπριοι το 1950, όταν δεν αντιδράς στις εκδηλώσεις της 1ης Απριλίου. «Κρίνονται για τη μεθοδολογία τους τα Ηνωμένα Έθνη»
– Κρίνετε ικανοποιητικούς τους χειρισμούς των Ηνωμένων Εθνών; Θα μπορούσε να είχε κάνει καλύτερη δουλειά ο κ. Άιντα;
– Έχω την εντύπωση ότι είναι η πρώτη φορά που τα Ηνωμένα Έθνη σέβονται απολύτως αυτό που λέμε, ότι δηλαδή η λύση του Κυπριακού είναι υπόθεση των Κυπρίων. Εκεί που ενδεχομένως να κρίνεται ο κ. Άιντα είναι απλά στην μεθοδολογία που έπρεπε να ακολουθείτο. Έχω από την ημέρα της ανάληψης της προεδρίας, επί Έρογλου και μετά επί Ακιντζί, είχα εισηγηθεί ότι έπρεπε να γίνει ένα τρίπτυχο, που υπάρχουν συγκλήσεις, που συμφωνούμε, που υπάρχουν μικρές αποκλείσεις και που υπάρχουν μεγάλες αποκλείσεις ή παράλληλα να γίνεται διάλογος και για τις μεγάλες και για τις μικρές προκειμένου να επιτύχουμε πρόοδο. Εδώ έχουμε αποτύχει. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ημερήσια διάταξη. Υπάρχει η διάταξη αλλά υπάρχουν οι παρεμβολές, οι αναφορές σε θέματα που δεν είναι στην ημερήσια διάταξη, εκτεταμένες συζητήσεις άνευ ουσίας, χωρίς να υπάρχει μια συγκεκριμένη μεθοδολογία που θα βοηθούσε με πρακτικό τρόπο να ξεπεραστούν υφιστάμενες δυσκολίες. «Δεν με απασχολούν οι προεδρικές εκλογές» Απάντηση στον Ακιντζί: Το μυαλό μου δεν είναι διχασμένο, αλλά είναι η πατρίδα μου που είναι διχασμένη και γι’ αυτήν εργάζομαι.
– Ο κ. Ακιντζί έχει πει ότι το μισό σας μυαλό είναι στη λύση και το άλλο μισό στις εκλογές και επειδή η εικόνα που υπάρχει στο εσωτερικό είναι πως άρχισε η προεκλογική εκστρατεία και πως κι εσείς σκέφτεστε το 2018. Θα θέλαμε ένα πρώτο σχόλιο.
– Έχω πει στον κ. Ακιντζί και το έχω δηλώσει κατ’ επανάληψη προς τα ελληνοκυπριακά κόμματα πως το τελευταίο πράγμα που διανοούμαι είναι τις προεδρικές εκλογές. Έχω δηλώσει πως είμαι αποφασισμένος, εξού και δεν ανεστάλησαν οι συνομιλίες. Είχαμε βουλευτικές και δημοτικές και οι συνομιλίες συνεχίστηκαν. Στο παρελθόν οσάκις μια εκ των δύο κοινοτήτων βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο εδιακόπτετο ο διάλογος προσωρινά μέχρι ξεπεραστεί το προεκλογικό κλίμα. Ουδέποτε δέχθηκα να διακοπούν οι συνομιλίες. Ούτε και στο μυαλό μου είναι εάν οι προεδρικές ή οτιδήποτε άπτονται των εκλογών. Είμαι απόλυτα σαφής σε τούτο, μέχρι και την τελευταία ημέρα εάν απαιτείται – όχι για να το αξιοποιήσω προς όφελος των εκλογών. Θέλω να πω και κάτι, επειδή ακούω να λέγεται. Ο Πρόεδρος εκλέγεται για μια πενταετία και όχι για μια τετραετία. Δεν δέχομαι να μου πουν ότι ένα χρόνο πριν τις εκλογές να μην επικεντρώσω την προσοχή μου στην εσωτερική διακυβέρνηση. Επειδή οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, εκ των πραγμάτων, δεν ασκούν εξουσία πρέπει να εγκαταλείψει και ο Πρόεδρος, να μείνει η χώρα ακυβέρνητη επειδή μπορεί να παρεξηγηθεί ότι έχει στόχο τις προεδρικές εκλογές; Εν τοιαύτη περίπτωση που πάει η κριτική ότι δεν έχω υλοποιήσει τις προεκλογικές μου εξαγγελίες; Θα πρέπει να τα εγκαταλείψω γιατί εάν υλοποιήσω προεκλογικές εξαγγελίες ή αντιμετωπίσω τρέχοντα ζητήματα; Έχουμε προεδρικό σύστημα και ο Πρόεδρος έχει μια αυξημένη υποχρέωση στη διακυβέρνηση του τόπου. Θα παραλύσω το κράτος επειδή έτσι θέλουν κάποιοι για να είναι ευνοϊκότερο το κλίμα για τους ίδιους;
– Πέραν αυτών. Θα είστε υποψήφιος;
– Μα λέω δεν με απασχόλησαν, δεν με απασχολούν και δεν έχω λόγο να με απασχολούν.
– Γιατί υπάρχει αυτή η εικόνα ότι προσανατολίζεστε προς επαναδιεκδίκηση της προεδρίας;
– Φαίνεται πως ό,τι πει ο κ. Ακιντζί γίνεται δεκτό από τη δική μας πλευρά. Εγώ είπα και πριν μερικές ημέρες πως το μυαλό μου δεν είναι διχασμένο, αλλά είναι η πατρίδα μου που είναι διχασμένη και γι’ αυτήν εργάζομαι.
– Πιστεύετε ότι ο επόμενος Πρόεδρος που θα προκύψει το 2018, όποιος κι αν είναι ακόμα και ο ίδιος, το Κυπριακό θα είναι ως εδώ που βρίσκεται σήμερα ή θα είναι διαφορετικά τα πράγματα;
– Εγώ ελπίζω το συντομότερο να επαναρχίσει ο διάλογος, να ξεπεραστούν τα προβλήματα. Μετά το δημοψήφισμα στην Τουρκία να επαναρχίσει ο διάλογος και η άλλη πλευρά να έρθει με πραγματική διάθεση να εργαστούμε για λύση. Όχι να εργαστεί να επιβληθεί λύση των προδιαγραφών που ενδεχομένως , κατ’ εντολή άλλων, να ζητήσουν να επιβάλουν.
– Θα είναι τα ίδια τα δεδομένα εάν σταματήσουμε εδώ που είμαστε σήμερα;
– Είναι κάτι που επικρίθηκα πολλές φορές. Ο χρόνος δεν εργάζεται υπέρ της λύσης, υπέρ μιας βιώσιμης λύσης.