Προεδρική παρέμβαση ή θεσμική εκτροπή; Διερωτάται σε γραπτή ανακοίνωση το Κίνημα Άλμα – Πολίτες για τη Κύπρο
Αυτούσια η ανακοίνωση
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, την Παρασκευή, 11 Ιουλίου 2025, έχοντας λάβει, όπως ανέφερε, μηνύματα πολιτών της Λάρνακας σε σχέση με πρόσφατα περιστατικά συμπλοκών στο παραθαλάσσιο μέτωπο της πόλης, επισκέφθηκε εκτάκτως τον Αστυνομικό Σταθμό Λάρνακας και ζήτησε την επίσπευση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι, υπέδειξε ως αναγκαία την προσωποκράτησή τους μέχρι την ολοκλήρωση των δικαστικών διαδικασιών και ισχυρίστηκε ότι μοναδική κατάλληλη ποινή για αυτές τις περιπτώσεις είναι η φυλάκιση. Ταυτόχρονα, εξήγγειλε ότι η αντιοχλαγωγική μονάδα της ΜΜΑΔ θα διενεργεί περιπολίες στην παραλία των Φοινικούδων.
Οι πολίτες αναμένουν από την εκτελεστική εξουσία να διασφαλίσει την τάξη και ασφάλεια και να χειριστεί προς τούτο κατάλληλα και αποτελεσματικά κρούσματα έκνομων ενεργειών.
Η επί τόπου προσωπική παρέμβαση του Προέδρου, κατά παράκαμψη και στην απουσία των αρμόδιων Υπουργών, προκαλεί ερωτηματικά, δεν είναι όμως αυτά το μείζον θέμα σε αυτή την περίπτωση.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία είναι η ευκολία με την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όταν τον βολεύει επικοινωνιακά, δεν διστάζει να παρέμβει εντελώς εξωθεσμικά στη δικαστική εξουσία. Τέτοιες παρεμβάσεις υποσκάπτουν ευθέως το κράτος δικαίου.
Παρά, λοιπόν, τη σαφή διάκριση των εξουσιών στη χώρα μας, την οποία ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης με ευλάβεια επικαλείται κάθε φορά που θέλει να αποφύγει να συγκρουστεί με το βαθύ σύστημα, όπως έγινε και μετά την απόφαση-καταπέλτη του ΕΔΑΔ σε σχέση με ενέργειες του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, παρεμβαίνει τώρα με έναν πρωτοφανή και άνευ προηγουμένου τρόπο προς τη δικαστική εξουσία, προτρέποντάς την να εφαρμόζει συγκεκριμένα μέσα δικονομικού καταναγκασμού και κάνοντας παραινέσεις ως προς τον χρόνο εκδίκασης και τα προσωρινά μέτρα έως την εκδίκαση και τις επιβαλλόμενες ποινές.
Επισημαίνουμε ότι η έκδοση δικαστικών διαταγμάτων προσωρινής κράτησης, θεωρείται ένα εξαιρετικό μέτρο, το οποίο επιβάλλεται με μεγάλη φειδώ και στη βάση αυστηρών αρχών, οι οποίες έχουν καθοριστεί από τη νομολογία των δικαστηρίων μας, τα οποία είναι αποκλειστικώς αρμόδια να αποφασίσουν πότε ένα τέτοιο μέτρο δικαιολογείται. Το, δε, ΕΔΑΔ στην υπόθεση Cirstea κατά Ρουμανίας (23-7-2019) επισήμανε ότι η προφυλάκιση πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ποινικής έρευνας και όχι σε μια πιθανή δίψα για εκδίκηση και τιμωρία από το ευρύ κοινό, διαχωρίζοντας ξεκάθαρα τους σκοπούς που οφείλει να επιδιώκει ένα κράτος δικαίου το οποίο δεν λειτουργεί με όρους επικοινωνιακής δημαγωγικής πολιτικής.
Υπενθυμίζουμε, επίσης, στον Πρόεδρο τις εγχώριες, ευρωπαϊκές και διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας σε σχέση ιδίως με ανήλικους παραβάτες, οι οποίες επιβάλλουν μια φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη, η οποία αποδέχεται την ποινή της κράτησης μόνο ως έσχατο μέτρο που θα πρέπει να εκτελείται σε κατάλληλους, εκτός φυλακών, χώρους – χώροι που δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Αυξημένες νομικές υποχρεώσεις προστασίας υπέχει το κράτος και σε σχέση με όσους ανήλικους, ανεξαρτήτως καταγωγής, διαμένουν σε κρατικές δομές και βρίσκονται, βάσει νομοθεσίας, υπό την κηδεμονία του κράτους.
Θα μπορούσε λοιπόν ο Πρόεδρος, αντί να αναλώνεται σε επικοινωνιακές δηλώσεις, να επισκεφτεί τις δομές στις οποίες φιλοξενούνται αυτοί οι ανήλικοι και να εξετάσει, μιλώντας και με τους ίδιους, κατά πόσο οι δομές αυτές είναι κτηριακά επαρκείς, στελεχωμένες με προσωπικό εκπαιδευμένο και κατάλληλο για τον χειρισμό ανηλίκων, κατά πόσο παρέχουν δυνατότητες εκπαίδευσης, ψυχολογικής στήριξης, συμβουλευτικής καθοδήγησης και ψυχαγωγίας, καθώς και εάν, οι ίδιοι οι ανήλικοι είναι θύματα ρατσιστικών συμπεριφορών στη χώρα μας. Αν λύνονταν αυτά τα προβλήματα, ίσως να μειώνονταν και τα κρούσματα παραβατικότητας τα οποία υποτίθεται ο Πρόεδρος θέλει να επιλύσει.
Αντί, ωστόσο, των πιο πάνω, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, σε μία ακόμη πρωτοφανή επίδειξη, προτίμησε να παρέμβει επιλεκτικά, δίνοντας απ’ ευθείας οδηγίες στην πιο μάχιμη αστυνομική μονάδα, η οποία έχει το κατ’ εξοχήν προνόμιο χρήσης βίας, να χειριστεί την κατάσταση. Εν μέσω της τουριστικής σεζόν, στην καρδιά μιας τουριστικής πόλης, απλώς και μόνο για να χαϊδέψει τα αυτιά του φιλικά προσκείμενου ακροδεξιού ΕΛΑΜ και να απευθυνθεί στα πιο φοβικά ένστικτα της κοινωνίας μας. Είμαστε, ωστόσο, υποχρεωμένοι να υποδείξουμε στον κ. Χριστοδουλίδη ότι τα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με επικοινωνιακά τεχνάσματα, με αμιγώς κατασταλτικούς μηχανισμούς, με εντυπωσιοθηρικούς εγκλεισμούς και σωφρονισμούς, αλλά με θεσμικά οργανωμένες, στοχευμένες και ολιστικές κοινωνικές πολιτικές και παρεμβάσεις. Αυτές είναι δύσκολες διότι απαιτούν ένα έξυπνο, σύνθετο και στιβαρό κράτος. Και, ακόμη περισσότερο, θυμίζουμε, αν και δεν θα έπρεπε να χρειάζεται, ότι οι δικαιοκρατικές εγγυήσεις δεν έχουν διακοσμητικό χαρακτήρα, αλλά ορίζουν και καθορίζουν τον πυρήνα του δημοκρατικού χαρακτήρα μιας χώρας.
Δυστυχώς ο κ. Χριστοδουλίδης δεν αποδεικνύεται απλώς κατώτερος των περιστάσεων: ένας αγχωμένος για την τραγική δημόσια εικόνα του Πρόεδρος που φλερτάρει με την ακροδεξιά. Πλέον τείνει και να καταστεί κίνδυνος για το ίδιο το κράτος δικαίου.