Του Δρα Στέφανου Παυλίδη*
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί μια από τις πιο συχνές μεταβολικές διαταραχές ανά το παγκόσμιο και χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και τη μειωμένη παραγωγή της από το πάγκρεας. Αντιπροσωπεύει περίπου το 90% όλων των περιπτώσεων της νόσου και η επίπτωσή του καταγράφει ανοδική πορεία τις τελευταίες δεκαετίες.
Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 500 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν σήμερα με διαβήτη τύπου 2, με τους επιστήμονες να προβλέπουν ότι μέχρι το 2045 ο αριθμός των ασθενών θα φτάσει τα 700 εκατομμύρια. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Η συχνότητα της νόσου στη χώρα μας ανέρχεται στο 12%, ενώ περίπου 12% του πληθυσμού έχει προδιαβήτη και το 50% εξ αυτών δεν το γνωρίζει.
Ο διαβήτης τύπου 2 συνδέεται με παράγοντες του τρόπου ζωής όπως η παχυσαρκία, η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης κ.ά. Επιπλέον, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εκδήλωσή του. Η νόσος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στους ασθενείς μεταξύ των οποίων καρδιαγγειακά προβλήματα, νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια, νευρικές βλάβες, προβλήματα στην όραση κ.ά.
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ένα ενθαρρυντικό στοιχείο: ο διαβήτης τύπου 2, που αφορά 9 στις 10 περιπτώσεις, δεν αποτελεί αναπόφευκτη εξέλιξη. Επειδή, ακριβώς, συνδέεται με παράγοντες που αφορούν τον τρόπο ζωής μπορεί να προληφθεί, ακόμα και να αντιστραφεί. Τέσσερις στοχευμένες επιλογές στην καθημερινότητα μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην πρόληψη της νόσου.
- Σωματική άσκηση
Η τακτική σωματική άσκηση αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα πρόληψης του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Δεν χρειάζεται έντονη σωματική δραστηριότητα. Μισή ώρα γρήγορο περπάτημα τη μέρα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου κατά 40%. Με την άσκηση αυξάνεται η ευαισθησία των μυών στην ινσουλίνη, βοηθώντας στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Περπάτημα, χρήση σκάλας αντί για ανελκυστήρα, ποδηλασία είναι μικρές αλλαγές που μπορούμε να προσθέσουμε στην καθημερινότητά μας θωρακίζοντας τον οργανισμό μας απέναντι στον διαβήτη.
- Υγιεινή διατροφή
H διατροφή δεν θα πρέπει να εστιάζει στην μέτρηση θερμίδων, αλλά στην ποιότητα των τροφών που επιλέγουμε. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα και η ζάχαρη αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, ενώ αντίθετα, η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής πλούσιας σε δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς μειώνει τον κίνδυνο για τη νόσο σε ποσοστό που ξεπερνά το 50%, σύμφωνα με μελέτες.
- Έλεγχος κοιλιακού λίπους
Το κοιλιακό λίπος συνδέεται με την ινσουλινοαντίσταση και θεωρείται ισχυρός παράγοντας για τον διαβήτη τύπου 2. Ακόμη και μικρή απώλεια βάρους (5 έως 7 κιλά) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν στις ΗΠΑ, ο συνδυασμός σωστής διατροφής και άσκησης μείωσε τα κρούσματα κατά 58%, εντός τριών ετών.
- Απαραίτητες οι εξετάσεις
Ο ετήσιος εργαστηριακός έλεγχος αποτελεί ουσιαστικό μέσο έγκαιρης διάγνωσης του διαβήτη τύπου 2. Ο προδιαβήτης δεν προκαλεί συμπτώματα, γι’ αυτό και ο μόνος τρόπος να προλάβουμε την εξέλιξή του είναι με μια απλή αιματολογική εξέταση (γλυκόζη νηστείας, ινσουλίνη, και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη – HbA1c). Παράλληλα, όμως, εξαιρετικής σημασίας είναι και η εργαστηριακή παρακολούθηση των διαβητικών ασθενών. Για τα άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με τη νόσο απαιτείται συστηματική παρακολούθηση, σε συνεννόηση πάντα με τον γιατρό τους, ώστε να προληφθούν χρόνιες επιπλοκές.
Η διατήρηση της υγείας μας, παραμένει σε μεγάλο βαθμό στα δικά μας χέρια. Με μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
*Διευθυντή Κλινικών Εργαστηρίων του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην Κύπρο