Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, θεωρώ τα αποτελέσματα αυτής της δεύτερης διευρυμένης διάσκεψης προς την ορθή κατεύθυνση, είπε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, μετά το τέλος της δεύτερης διευρυμένης διάσκεψης για το Κυπριακό, στις 17 Ιουλίου, την οποία συγκάλεσε ο ΓΓ των ΗΕ κ. Αντόνιο Γκουτέρες, στην έδρα των ΗΕ, στη Νέα Υόρκη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «θέλω να ξεκινήσω ευχαριστώντας ιδιαίτερα τον ΓΓ των ΗΕ, τον Υπουργό Ευρώπης του Ηνωμένου Βασιλείου και, εξυπακούεται φυσικά, τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, όπου κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, ξεκάθαρα και ως απάντηση στις προσεγγίσεις του κ. Τατάρ αλλά και του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών περί έλλειψης κοινού εδάφους, ξεκαθάρισαν ότι είναι απόλυτα δεσμευμένοι από τα ψηφίσματα των ΗΕ, από τις αποφάσεις του ΣΑ των ΗΕ.
Κατά δεύτερο, θέλω να ευχαριστήσω την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ακόμη μια φορά πριν την έναρξη των συζητήσεων έστειλαν ξεκάθαρα, δημόσια μηνύματα σε σχέση με τη δέσμευση της ΕΕ και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει για επανέναρξη των συνομιλιών και επίλυση του Κυπριακού.
Από κει και πέρα ερχόμενος στη Νέα Υόρκη και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, θεωρώ τα αποτελέσματα αυτής της δεύτερης διευρυμένης διάσκεψης προς την ορθή κατεύθυνση. Ναι, μπορούσαν να υπάρξουν ακόμη καλυτέρα αποτελέσματα αν υπήρχε η αναγκαία πολιτική βούληση, αλλά θεωρώ, επαναλαμβάνω, με τα δεδομένα που είχαμε ενώπιον μας, σημαντικά τα αποτελέσματα. Βλέπουμε μια μικρή, αλλά σημαντική πρόοδο, βήμα προς βήμα προς την κατεύθυνση του μεγάλου στόχου που, όπως και ο ΓΓ ανέφερε, είναι η επανέναρξη των συνομιλιών και η επίλυση του Κυπριακού.
Θεωρώ την ίδια στιγμή σημαντικό το γεγονός ότι έχει ήδη καθοριστεί το επόμενο ραντεβού που θα είναι με τον ΓΓ μέσα στη βδομάδα της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ, οι δύο ηγέτες με τον ΓΓ, και η επόμενη διευρυμένη αμέσως μετά την εκλογική διαδικασία στις κατεχόμενες περιοχές. Μέχρι τότε θα συνεχιστεί η προσπάθεια με την προσωπική απεσταλμένη τόσο σε σχέση με τα οδοφράγματα αλλά και κάποιες άλλες ιδές που ακούστηκαν σήμερα. Χαίρομαι, για παράδειγμα, που είναι η τρίτη φορά που εισηγούμαστε αυτή τη συμβουλευτική επιτροπή από την κοινωνία των πολιτών η οποία έγινε αποδεκτή, κάτι που χαιρέτισε ο ΓΓ, την ιδέα για ανταλλαγή πολιτιστικού πλούτου, έγινε και στο παρελθόν, την εισηγηθήκαμε και σήμερα και έγινε αποδεκτή, εισηγηθήκαμε και άλλες τέσσερεις- πέντε ιδέες που δυστυχώς δεν υπήρξε ανταπόκριση από τουρκικής πλευράς.
Όσον αφορά τα οδοφράγματα, θέλω να αναφέρω ότι από δικής μας πλευράς, όχι μόνο αποδεχθήκαμε την εισήγηση της τουρκοκυπριακής πλευράς για άνοιγμα των δύο εισηγήσεων που είχαν όσον αφορά τη Μια Μηλιά και τη Λουρουντζίνα και αναμέναμε, όπως και ο ίδιος ο ΓΓ ανέμενε να υπάρξει ανταπόκριση και από τουρκικής πλευράς, θέλω να σας πω με απόλυτη ειλικρίνεια ότι έγινε αρκετή συζήτηση σε σχέση με το οδόφραγμα που αφορά από την Αθηένου στην Αγλαντζιά. Υπήρξε κάποια πρόοδος γιατί και ο ΓΓ αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα για την καθημερινότητα των πολιτών να υπάρξει αυτό το οδόφραγμα, αλλά η τουρκική πλευρά δεν ήταν σήμερα σε θέση να πάρει τελικές αποφάσεις με αναφορές στον τουρκικό στρατό, περί εμπλοκής του τουρκικού στρατού, χρειάζεται η συγκατάθεση, η σύμφωνη γνώμη, η διαβούλευση με τον τουρκικό στρατό, κάτι που ισχύει, επαναλαμβάνω, και για το οδόφραγμα στα Κόκκινα.
Η συζήτηση συνεχίζεται. Επαναλαμβάνω, υπό τις περιστάσεις και ερχόμενος στη Νέα Υόρκη είχαμε θέσει ως ελάχιστο στόχο να υπάρξει πρόοδος στα μέτρα που αποφασίσαμε στη Γενεύη, αυτό έγινε, να υπάρξουν νέες προτάσεις, αυτό έγινε, οι οποίες θα συζητηθούν και οπωσδήποτε να καθοριστούν τα επόμενα ραντεβού και αυτό έχει γίνει. Άρα, ως κατακλείδα και αφού επαναλάβω γιατί ήταν πολύ σημαντικό μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης, οι τοποθετήσεις του ΓΓ των ΗΕ και του Βρετανού Υπουργού Ευρώπης, εξυπακούεται για την Ελλάδα, σε σχέση με τη δέσμευση τους στη μορφή λύσης του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων των ΗΕ ως ξεκάθαρη απάντηση, τοποθέτηση, στις προσεγγίσεις από τουρκικής πλευράς περί έλλειψης κοινού εδάφους. Και η εμπλοκή της ΕΕ όπως και σήμερα εκδηλώθηκε με τις δημόσιες τοποθετήσεις της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχουν ιδιαίτερη καθοριστική σημασία».
Ερωτηθείς πότε θα μπούμε στην ουσία της συζήτησης, και όχι σε θέματα χαμηλής πολιτικής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «ακριβώς η τοποθέτηση μας, η έναρξη της τοποθέτησης μας είναι ότι δεν πρέπει να ξεφύγουμε από τη μεγάλη εικόνα, από την ουσία του Κυπριακού που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά και αυτό δεν κατέστη εφικτό λόγω της γνωστής θέσης της τουρκικής πλευράς. Και είναι ακριβώς για αυτό τον λόγο που προανέφερα για τη σημασία της παρέμβασης του ίδιου του ΓΓ αλλά και του Βρετανού Υπουργού Ευρώπης σε σχέση με το πλαίσιο λύσης του Κυπριακού. Και είναι σημαντικό και αυτά τα βήματα που γίνονται έχουν τη δική τους σημασία αλλά δεν είναι το βασικό ζητούμενο που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών αλλά είναι σημαντικό ότι έχουν καθοριστεί τα επόμενα βήματα με πιο σημαντικό, σε όλους είναι γνωστό δεν θα κρύψω κάτι, μετά και την εκλογική διαδικασία στις κατεχόμενες περιοχές».
Ερωτηθείς για τη στάση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στη συνάντηση σήμερα και κατά πόσο έχει επηρεάσει σε κάτι η μακρά συζήτηση που είχε μαζί του χθες βράδυ μετά το δείπνο που συγκάλεσε ο ΓΓ των ΗΕ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «σήμερα δεν ακούσαμε κάτι διαφορετικό από τον κ. Φιντάν σε σχέση με τις γνωστές δημόσιες δηλώσεις της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή, η χθεσινή μας συνάντηση ιδιαίτερης σημασίας, μια συνάντηση που κράτησε σχεδόν μια ώρα άγγιξε τρία θέματα. Το Κυπριακό, τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας σε σχέση με την ΕΕ αλλά και τις ευρωτουρκικές σχέσεις και την επιθυμία της Τουρκία για συγκεκριμένες θετικές εξελίξεις. Έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, ανταλλάγησαν απόψεις, είναι σημαντικό ότι γίνεται αυτός ο διάλογος που δεν γινόταν στο παρελθόν και αυτός ο διάλογος θα συνεχιστεί».
Κληθείς να δώσει το δικό του μήνυμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «το μήνυμα είναι ότι όταν ξεκινούσαμε αυτή την προσπάθεια την 1η Μαρτίου 2023 κανείς δεν θεωρούσε, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις της τουρκικής πλευράς, τις δημόσιες τοποθετήσεις της τουρκικής πλευράς, ότι θα γίνει η οποιαδήποτε συνάντηση αν δεν προηγηθεί αναγνώριση από πλευράς Ελληνοκυπρίων, της ελληνοκυπριακής πλευράς, αν δεν γίνει αποδεκτό το απευθείας εμπόριο, η κυριαρχική ισότητα κ.ο.κ. Έχουμε καταφέρει σε αυτό το πλαίσιο όχι μόνο να γίνουν οι δύο πολυμερείς συναντήσεις, να έχουν καθοριστεί τα επόμενα βήματα, να συζητούμε ΜΟΕ, να συζητούμε την ίδια στιγμή με την Τουρκία, να έχουμε την ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ και με την επιστολή των δύο Προέδρων στην πρώτη διάσκεψη και σήμερα με τις δημόσιες τοποθετήσεις τους, τον διορισμό του απεσταλμένου της ΕΕ και το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, είναι σαφές. Θα συνεχίσουμε με την ίδια επιμονή, με πολλή υπομονή, η οποία χρειάζεται στο πλαίσιο τόσο μακρών συζητήσεων με όλα αυτά που ακούγονται και λέγονται, έτσι ώστε να πέτυχουμε τον στόχο μας που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών και η επίλυση του Κυπριακού. Ξέρουμε τι θέλουμε να πετύχουμε, ξέρουμε τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε και με ένα διεκδικητικό ρεαλισμό θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να πετύχουμε τον στόχο μας».
Ερωτηθείς αν χθες στη συνάντηση του με τον κ. Φιντάν υπήρξε οποιοδήποτε συγκεκριμένο αίτημα ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «μπορώ να σας πω ότι η συζήτηση μας, ως γενικότερο σχόλιο, δεν ήταν γενική και αόριστη. Η συζήτηση μας ήταν πολύ συγκεκριμένη επί των τριών ενοτήτων που προανέφερα: Κυπριακό, κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας στην ΕΕ αλλά και η επιθυμία της Άγκυρας για θετικές εξελίξεις στα ευρωτουρκικά».
Σε ερώτηση αν έχει αντιληφθεί από τον κ. Φιντάν ότι η Τουρκία είναι διατεθειμένη να κάνει κινήσεις στο Κυπριακό για να εξασφαλίσει πρόοδο στα ευρωτουρκικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «όλα αυτά, είναι πολύ εύλογο το ερώτημα, θα κριθούν στην πράξη. Μπορεί να ακούγονται πολλά, να λέγονται άλλα τόσα, αλλά στο τέλος της ημέρας, όλοι μας, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, κρινόμαστε από τις πράξεις μας».