Ψυχαναγκασμός Τι είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ);
Πρόκειται για ψυχική διαταραχή η οποία ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές. Ο ασθενής παγιδεύεται από μία σειρά επαναληπτικών σκέψεων, εικόνων ή παρορμήσεων (ιδεοληψίες) και επαναληπτικών συμπεριφορών (ψυχαναγκασμοί), που επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, έχουν τόσο έμμονες όσο και καταναγκαστικές διαταραχές. Κοινά παραδείγματα εμμονών που συνήθως είναι ενοχλητικές και ανεξέλεγκτες, περιλαμβάνουν το φόβο των μικροβίων ή της ασθένειας, το φόβο του να βλάψει κανείς τον εαυτό του ή τους άλλους και την ιδέα ότι τα πάντα πρέπει να είναι ομαλά και συμμετρικά.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή έχουν εμμονές όπως για παράδειγμα με την υπερβολική καθαριότητα, τον διπλό ή και τριπλό έλεγχο της πόρτας ή της κλειδαριάς, ώστε να σιγουρευτούν ότι είναι ασφαλισμένες, καθώς και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, όπως το μέτρημα ή το χτύπημα των χεριών, προκειμένου να μειωθεί το άγχος.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνδέεται συχνά με άλλες ψυχικές ασθένειες και σχετικές διαταραχές. Μπορεί να συνυπάρχουν ή να μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά με άλλες ασθένειες.
Τα παρακάτω είναι πέντε παραδείγματα:
Σχιζοφρένεια
Η διάγνωση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά σχιζοφρένειας και διαταραχών του φάσματος της σχιζοφρένειας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA Psychiatry. Τα παιδιά των γονέων με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σχιζοφρένεια και διαταραχές του φάσματος της σχιζοφρένειας. Χρειάζεται, βέβαια, περισσότερη έρευνα για να εντοπιστούν οι παράγοντες κινδύνου που είναι κοινοί στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τη σχιζοφρένεια, αλλά και τις διαταραχές του φάσματος της σχιζοφρένειας.
Κατάθλιψη
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Affective Disorders διαπίστωσε ότι η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ήταν 10 φορές πιο συχνή σε άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή από ό,τι στο γενικό πληθυσμό. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν τα συναισθήματα της απελπισίας και απόγνωσης, αλλαγές στην όρεξη ή το βάρος, καθώς και απώλεια ενδιαφέροντος για τις καθημερινές δραστηριότητες.
Μερικοί άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να διαπιστώσουν ότι τα συμπτώματά τους χειροτερεύουν όταν βιώνουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Η συνύπαρξη της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και της κατάθλιψης μπορεί επίσης να έχουν αρνητικές συνέπειες στη θεραπεία. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Psychiatry διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που είχαν μόνο ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, είχαν καλύτερα αποτελέσματα θεραπείας από ό,τι οι άνθρωποι που είχαν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μαζί με κατάθλιψη.
Αν έχετε κατάθλιψη, υπάρχουν τρόποι για να διαχειριστείτε την κατάστασή σας, όπως το να συμβουλευτείτε έναν ψυχολόγο ή να πραγματοποιήσετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας.
Διατροφικές διαταραχές
Ενα ποσοστό ατόμων με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, που αγγίζει το 13% έχουν επίσης και μια διατροφική διαταραχή. Διατροφικές διαταραχές όπως η νευρική ανορεξία και η νευρική βουλιμία μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και οι ειδικοί έχουν εξετάσει αυτές τις ομοιότητες. Οι κοινές συμπεριφορές και τα συμπτώματα κάνουν τη διάγνωση πιο δύσκολη, οπότε είναι καλό αν υποπτεύεστε πως έχετε κάποια τέτοιου είδους διαταραχή εσείς ή κάποιος δικός σας άνθρωπος να αναζητήσετε βοήθεια από έναν επαγγελματία υγείας.
Διπολική διαταραχή
Η διπολική διαταραχή είναι μια σοβαρή ψυχική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ακραίες μεταβολές στη διάθεση. Για τα άτομα με διπολική διαταραχή, οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να είναι πολύ συχνές. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι η πιο κοινή διαταραχή άγχους για άτομα με διπολική διαταραχή, σύμφωνα με μια μελέτη του 2006. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εμφανίζεται μέχρι και στο ένα τρίτο των ασθενών με διπολική διαταραχή, γεγονός που μπορεί να περιπλέξει τη διάγνωση και τη θεραπεία. Τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής μπορεί να ποικίλουν και η σοβαρότητά τους μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου.
Κατάχρηση ουσιών
Αγχώδεις διαταραχές όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και η κατάχρηση ουσιών συχνά πηγαίνουν χέρι-χέρι. Περίπου 20% των ατόμων με διαταραχή άγχους έχουν επίσης μια διαταραχή αλκοόλ ή κατάχρησης ουσιών, σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Αγχους και Κατάθλιψης.
Η υπερβολική χρήση ουσιών ή αλκοόλ, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάποιους ανθρώπους ως μέθοδος «αυτο-θεραπείας», όμως είναι κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και θέτει τα συγκεκριμένα άτομα σε κίνδυνο για επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις.
Τόσο η κατάχρηση ουσιών όσο και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, μπορεί να αντιμετωπιστούν με φάρμακα και ψυχοθεραπεία, καθώς και με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία. Αλλά είναι σημαντικό πρώτα απ’ όλα να γνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια και τους τρόπους που μπορείτε να πάρετε βοήθεια.