Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χάρης Γεωργιάδης στην πρωινή εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος ΡΙΚ, μίλησε για το Ταμείο Αλληλεγγύης, για τη μεταμνημονιακή θετική αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας και για την προστασία της πρώτης κατοικίας .
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων ακολουθεί:
Ερώτηση: Τι προβλέπει η νομοθεσία για τη στήριξη των τραπεζών;
Απάντηση: Η νομοθεσία αναφέρεται σε δυνατότητα στήριξης των τραπεζών (τότε που υπήρχε ανάγκη στήριξης των τραπεζών) αλλά αναφέρεται και σε δυνατότητα χρησιμοποίησης του ταμείου για στήριξη της κοινωνικής συνοχής όποιου άλλου σκοπού. Συνεπώς δεν μπορώ να κατανοήσω τη δυσκολία που προκύπτει τώρα, διευκρινίζοντας βέβαια ότι αλλαγές σ’ αυτή τη νομοθεσία χρειάζονται. Το Υπουργικό Συμβούλιο, αποφασίζοντας την πρώτη αυτή χρηματοδότηση του ταμείου με τα πρώτα 25 εκατομμύρια, αποφάσισε και με έχει εξουσιοδοτήσει (και υπηρεσίες του Υπουργείου εργάζονται πάνω σε αλλαγές) όχι επειδή προκύπτει κάποιο άμεσο πρόβλημα σήμερα και δεν μπορούμε να αρχίσουμε να δημιουργούμε ταμείο αλλά για να ευθυγραμμίσουμε πλήρως το ταμείο με το σκοπό που απέμεινε και είναι ο σκοπός ακριβώς της αναπλήρωσης μέρους της απώλειας που έχει υποστεί αριθμός συμπολιτών μας.
Η δική μου εισήγηση είναι να μην κάνουμε και σ’ αυτό το ζήτημα ξανά βεβιασμένες κινήσεις. Θυμάμαι βεβιασμένες κινήσεις που γίνονταν παλαιότερα μόλις λίγο καιρό πριν το κλείσιμο της βουλής ή λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές και τελικά όλες αυτές οι κινήσεις ακυρώνονταν στο δικαστήριο. Εμείς εισηγούμαστε να μην παίζουμε πολιτικά παιχνίδια μ’ αυτό το ζήτημα αλλά να το χειριστούμε υπεύθυνα με συλλογικό τρόπο. Ετοιμάζουμε ήδη κάποιες αλλαγές τις οποίες όμως πρέπει να εγκρίνει πρώτα η Βουλή αφού προηγουμένως ελεχθούν νομοτεχνικά προκειμένου το βήμα που θα επιχειρήσουμε να μην είναι αναξιόπιστο και προβληματικό αλλά μελετημένο. Ίσως υπάρχει η ανησυχία ότι αυτά τα 25 εκατομμύρια θα πάνε στις τράπεζες αντί για το σκοπό αυτό. Εντούτοις, πρόκειται για ένα ταμείο από το οποίο για να βγουν λεφτά χρειάζεται προϋπολογισμός που πρέπει να εγκριθεί πρώτα από το Υπουργικό Συμβούλιο και κατόπιν από τη Βουλή. Συνεπώς, δεν μπορώ να καταλάβω την ανησυχία που προέκυψε ότι τάχα τα 25 εκατομμύρια θα τα πάρουν οι τράπεζες.
Eίναι σεβαστές οι απόψεις και οι πρωτοβουλίες των κομμάτων αλλά πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς έναντι των επηρεαζόμενων συμπολιτών μας και να μην προβαίνουμε σε βήματα που χαρακτηρίζονται από προχειρότητα. Ο νόμος του Ταμείου Αλληλεγγύης εγκρίθηκε τις δύσκολες μέρες εν μέσω της κορύφωσης της κρίσης το 2013. Τότε δεν υπήρχε η δυνατότητα διάθεσης έστω και ενός ευρώ σ’ αυτό το ταμείο. Έμεινε ανενεργό και κανονικά θα έπρεπε να είχε καταργηθεί (αυτή ήταν και η εισήγηση της Κυβέρνησης εδώ και δυόμιση χρόνια).
Η Βουλή δεν ενέκρινε την εισήγησή μας για κατάργησή του. Γι’ αυτό, αντί να εισηγηθούμε τώρα τη δημιουργία ενός καινούριου ταμείου αξιοποιούμε αυτό που είχε δημιουργηθεί τότε, το οποίο η Βουλή μας ζήτησε να το κρατήσουμε. Προφανώς χρειάζονται αλλαγές. Πρέπει όμως να γίνει προσεκτική εργασία και να τύχει νομοτεχνικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία του κράτους. Δεν πιέζει ο χρόνος, δεν επίκειται κάποια εκταμίευση τους επόμενους μήνες. Η Βουλή θα είναι κλειστή για δύο μήνες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε τώρα να πραγματοποιήσουμε το άλλο σημαντικό βήμα, δηλαδή την πρώτη εκταμίευση κάποιου ποσού προς το ταμείο (όχι από το ταμείο προς κάποιους δικαιούχους). Να αρχίσουμε να δημιουργούμε το ταμείο για να μην είναι άνευ περιεχομένου οι συζητήσεις και οι υποσχέσεις που μοιράζουμε. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια υλοποιήσιμη προοπτική και ξεκινώντας να βάζουμε λεφτά στην άκρη και το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει τώρα, με την έγκριση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού του 2017.
Το μόνο που μπορεί να διασφαλίσει ότι αυτό το ποσό δεν θα είναι τα πρώτα και τελευταία 25 εκατομμύρια και ότι θα δημιουργηθεί ένα υπολογίσιμο ταμείο είναι η διατήρηση της πορείας της οικονομίας μας σε μια τροχιά ανάκαμψης και ανάπτυξης, η διατήρηση της σωστής πολιτικής διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, που έχει επιβεβαιωθεί μέχρι και προχθές που καταγράφει ικανοποιητικά πλεονάσματα. Μια οικονομία που είναι βυθισμένη στα ελλείμματα και στα χρέη δεν μπορεί να βάζει στην άκρη χρήματα γι’ αυτό το σκοπό αλλά έχουμε γυρίσει σελίδα από αυτές τις εποχές. Η οικονομία και η διαχείριση των δημόσιων εσόδων είναι σε καλύτερη τροχιά και μας επιτρέπει να κάνουμε αυτή την κίνηση. Συνεπώς, αυτό που θα διασφαλίσει και τη συνέχεια είναι η συνέχεια της πολιτικής διαχείρισης της οικονομίας μας μ’ αυτό τον τρόπο που θα δημιουργεί πλεονάσματα και όχι ελλείμματα ούτως ώστε αυτά τα πλεονάσματα να ικανοποιούν και αυτή την ανάγκη.
Ερώτηση: Τι ακούστηκε στη συζήτηση στις Βρυξέλες;
Απάντηση: Η συζήτηση ήταν πολύ σύντομη. Ουσιαστικά δεν έγινε συζήτηση για την Κύπρο επειδή ήταν τόσο ξεκάθαρη η μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Ασφαλώς δεν είμαστε σε πρόγραμμα αλλά τα κράτη που υπήρξαν σε πρόγραμμα αξιολογούνται δυο φορές το χρόνο για να επιβεβαιωθεί η καλή πορεία τους και η δυνατότητά τους να εξυπηρετήσουν το δανεισμό που έχουν αναλάβει. Χθες συζητήθηκε η μεταμνημονιακή πρόοδος της Ισπανίας και της Κύπρου. Ξέραμε ότι η αξιολόγηση ήταν θετική. Είχε ήδη κυκλοφορήσει και είχε ήδη συζητηθεί στην ομάδα εργασίας. Συνεπώς αυτό επέτρεψε στο Eurogroup να την επικυρώσει εκφράζοντας την ικανοποίησή του γι’ αυτή την πορεία. Εγώ ανέφερα αυτά που επαναλαμβάνω και στο εσωτερικό και με κάθε ευκαιρία.
Έχουμε διανύσει μια σημαντική απόσταση και η κυπριακή οικονομία ανακάμπτει. Αυτό όμως δεν σημαίνει με κανένα τρόπο ότι οι προκλήσεις έχουν αντιμετωπιστεί πλήρως και ότι δεν υπάρχουν δυνητικοί κίνδυνοι και ότι μπορούμε δηλαδή να χαλαρώσουμε ή να επανέλθουμε στα παλιά. Θεωρώ ότι έχουμε δέσμευση να κρατήσουμε αυτή την πορεία και να μην επιστρέψουμε στα παλιά. Οι κυπριακές αρχές είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν αυτή την προσπάθεια να μην υπάρξει χαλάρωση στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Όσον αφορά των ιδιωτικό δανεισμό (δηλαδή τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες, σημαντικό μέρος των οποίων είναι μη-εξυπηρετούμενα της μιας ή της άλλης μορφής) και εδώ υπάρχει πρόοδος. Ο συνολικός ιδιωτικός δανεισμός στο τέλος του 2012 ήταν 72 δισεκατομμύρια ενώ σήμερα είναι 52 δισεκατομμύρια (δηλαδή μειώθηκε κατά 30%). Φυσικά αυτό το ποσό δεν είναι μόνο τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια. Υπάρχει λοιπόν μια πρόοδος. Δεν θεωρώ όμως ότι θα μπορούσε ή θα έπρεπε ο ρυθμός της μείωσης του ιδιωτικού δανεισμού να είναι πολύ ταχύτερος. Είμαστε σε επίπεδο χαμηλότερο από αυτό του 2008. Έχει γίνει μια πολύ σημαντική διόρθωση και είμαστε σε επίπεδα χαμηλότερα απ’ ότι το 2008. Τότε πάντως δεν βλέπαμε ότι το ιδιωτικό χρέος ήταν ψηλό αλλά η κατεύθυνση προς τις τράπεζες ήταν να παραχωρήσουν και άλλα δάνεια. Τώρα αναγνωρίζουμε όλοι ότι ο ιδιωτικός δανεισμός παραμένει ψηλός. Από την άλλη, αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να δίνονται και καινούρια δάνεια. Έχουν δημοσιευτεί χθες και τα δεδομένα για τα δανειστικά επιτόκια, που είναι στο χαμηλότερο σημείο που υπήρξαν ποτέ στην Κύπρο. Αυτό είναι θετικό διότι βοηθά την ανάπτυξη καθώς δίνει τη δυνατότητα παραχώρησης χαμηλότοκου δανεισμού (έτσι κινείται η οικονομία). Από την άλλη όμως πρέπει να υπάρχει και μια ικανοποιητική λογική μείωση στον παλιό δανεισμό που είχε διογκωθεί.
Ερώτηση: Γιατί δεν δίνονται λεφτά και για την προστασία της πρώτης κατοικίας;
Απάντηση: Έχει χαθεί καμιά πρώτη κατοικία ευάλωτου συμπολίτη μας; Έχουν επιβεβαιωθεί όλες αυτές οι υπερβολές που ακούγαμε τα προηγούμενα χρόνια ότι συμπολίτες μας θα μείνουν άστεγοι; Μήπως έχει επιβεβαιωθεί έστω και μια περίπτωση που να δείχνει ότι χάθηκαν τα σπίτια του κόσμου (όχι οι επαύλεις που είναι χτισμένες με δανεικά); Αν έχεις χτίσει μια πολυτελή έπαυλη με δανεικά που δεν μπορείς να ξεπληρώσεις, τότε οφείλεις να παραδώσεις τα κλειδιά. Αυτή η περίπτωση όμως είναι διαφορετική από την περίπτωση μιας οικογένειας που έχει καθυστερήσει στα δάνειά της. Δεν έχει καταγραφεί ούτε μια περίπτωση οικογένειας που έχασε το σπίτι της επειδή καθυστέρησε τα δάνειά της. Ο λόγος που δεν έχει καταγραφεί ούτε μια τέτοια περίπτωση δεν είναι επειδή οι τράπεζες ξαφνικά έγιναν «φιλανθρωπικά ιδρύματα» αλλά επειδή υπάρχουν νομοθεσίες και δεσμευτικές οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας που κάνουν διάκριση ανάμεσα σε συνεργάσιμο και μη-συνεργάσιμο δανειολήπτη. Δεν στέλνουμε δηλαδή ένα μήνυμα ότι όποιος έχει ένα οικιστικό δάνειο και το σπίτι του δεν είναι μεγάλο τότε δεν χρειάζεται να πληρώνει το δάνειο. Υπάρχει όμως διάκριση βάσει νομοθεσίας και εποπτικών κανόνων που κάνουν διάκριση ανάμεσα σε συνεργάσιμο και μη συνεργάσιμο δανειολήπτη και από τη στιγμή που ο δανειολήπτης είναι συνεργάσιμος και έχει δείξει τη διάθεση να προβεί σε κάποια λογική αναδιάρθρωση τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Επίσης, η προστασία της πρώτης κατοικίας δεν είναι ζήτημα 25 εκατομμυρίων. Δυστυχώς μιλάμε για δισεκατομμύρια. Ανέφερα επίσης ότι ο υφιστάμενος δανεισμός, παρά τη σημαντική μείωσή του, είναι γύρω στα 52 δισεκατομμύρια. Συνεπώς, ας μην αρχίσουμε τώρα που είναι εκλογές να τάζουμε ότι θα βάλουμε 25 εκατομμύρια «για να γλυτώσουμε τα σπίτια του κόσμου».
Τα σπίτια του κόσμου θα τα γλυτώσουμε αν παραμείνουμε σοβαροί και κρατήσουμε την οικονομία σε πορεία ανάπτυξης. Ο κόσμος χρειάζεται δουλειές για να μπορεί να εξυπηρετεί τα δάνειά του και πρέπει να βοηθηθούν και οι τράπεζες σταδιακά για να έχουν περιθώριο να διαχειριστούν τα δάνειά τους και να κάνουν τις αναδιαρθρώσεις τους χωρίς αφόρητη πίεση. Συνεπώς, πρέπει να διατηρήσουμε ένα πλέγμα κινήσεων και πολιτικών για να εξυπηρετήσουμε αυτές τις ανάγκες και όχι να προβαίνουμε σε «εύηχες» υποσχέσεις ότι θα ρίξουμε 25 εκατομμύρια για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα.