Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χάρης Γεωργιάδης απάντησε σήμερα σε ερωτήσεις, στο πλαίσιο της εκπομπής «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος ραδιοφώνου του ΡΙΚ, αναφορικά με τις εξελίξεις στον Συνεργατισμό, μετά και από την απόφαση της Κυβέρνησης να καταθέσει 2,5 δισεκατομμύρια στον Συνεργατισμό.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτοαπαντήσεων.
Ερώτηση: Τι έχει αλλάξει μετά από την απόφαση της Κυβέρνησης να καταθέσει 2,5 δισεκατομμύρια στον Συνεργατισμό;
Απάντηση: Έχουν ηρεμήσει τα πράγματα, αυτό είναι το σημαντικό. Αυτή ήταν μια έμπρακτη μορφή στήριξης προς την τράπεζα, αν και δεν ήταν ακριβώς στήριξη. Ήταν κάτι που χρειάζονταν οι συμπολίτες μας, να δουν δηλαδή εμπράκτως – και όχι με λεκτικές διαβεβαιώσεις όπως αυτές που είχαν εκφραστεί από όλους κατά το προηγούμενο διάστημα – να δουν με πρακτικό τρόπο και με μαθηματική βεβαιότητα ότι δεν μπορούν να κινδυνεύσουν οι καταθέσεις του κόσμου σε κανένα θεωρητικό ενδεχόμενο.
Είναι γνωστό ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη επενδυτικές κινήσεις σε συμμόρφωση πολύ ξεκάθαρων και αυστηρών εποπτικών απαιτήσεων. Αυτές οι αλλαγές που έρχονται είναι σημαντικές, αλλά δεν συνεπάγονται με κανένα τρόπο κινδύνους για τους πελάτες ή τους εργαζόμενους της τράπεζας. Θα γίνει απλά μια ομαλή μετάβαση σε ένα νέο καθεστώς, που τελικά θα είναι προς όφελος και της οικονομίας, και των καταθετών, και των δανειοληπτών, επειδή αυτές τις αλλαγές επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές εποπτικές Αρχές. Αυτές οι αλλαγές είναι δύσκολες και απαιτητικές, αλλά με αυτές δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ενός πολύ πιο υγιούς και σταθερού τραπεζικού συστήματος και είναι αυτό που τελικά χρειαζόμαστε στη χώρα μας. Στην πορεία της υλοποίησης αυτών των αλλαγών ξέρουμε πως είχε προκύψει μια αδικαιολόγητη ανησυχία εκ μέρους συμπολιτών μας. Ακόμη και κόσμος που είχε ένα μικρό ποσό κατατεθειμένο στην τράπεζα έμπαινε σε σκέψεις μήπως μέσα από αυτές τις αλλαγές που έρχονται κινδυνεύσουν ξανά καταθέσεις, όπως πράγματι έγινε το 2013.
Είχαμε εξηγήσει ότι για μια σειρά από λόγους, που σχετίζονται και με ευρωπαϊκές νομοθεσίες, κάτι τέτοιο δεν ίσχυε και δεν θα μπορούσε να ισχύσει. Εξάλλου, παρά την πίεση και την ανάγκη αλλαγών, η κατάσταση ακόμα και στη Συνεργατική Τράπεζα σήμερα, δεν έχει καμιά σχέση με το 2013. Το 2013 αυτή η τράπεζα είχε αρνητικά κεφάλαια. Δηλαδή, όχι έλλειμμα στο ύψος των απαιτούμενων κεφαλαίων – δηλαδή, να απαιτείται να έχει π.χ. κεφάλαια ενός δισεκατομμυρίου ενώ έχει 700 εκατομμύρια και να πρέπει να τα συμπληρώσει – αλλά είχε αρνητικά κεφάλαια.
Ερώτηση: Παραμένει το σενάριο να αλλάξει χέρια ολόκληρος ο Οργανισμός;
Απάντηση: Όποιο κι αν είναι το σενάριο, το θέμα είναι να επενδυθούν καινούρια κεφάλαια. Προσφέρονται δυο επιλογές. Το ένα σενάριο, είναι να επενδυθούν τα κεφάλαια στην ενιαία τράπεζα όπως είναι σήμερα και το άλλο σενάριο, είναι να επενδυθούν σε μια διαχωρισμένη τράπεζα.
Ερώτηση: Με ποια εξέλιξη θα μπορεί το κράτος να σηκώσει την κατάθεσή του;
Απάντηση: Το σενάριο διαχωρισμού συνεπάγεται σύσταση του φορέα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν λοιπόν δεν προκύψει ανάγκη ή ευκαιρία να συσταθεί αυτή τη στιγμή Φορέας Διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσα από τον διαχωρισμό του χαρτοφυλακίου του Συνεργατισμού, τότε είναι στη διακριτική μας ευχέρεια να χρησιμοποιήσουμε αυτό το ποσό για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Μπορεί να επανέλθουμε αμέσως μετά στο σενάριο ενός Φορέα και να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κεφάλαια, αλλά όχι μέσα από το σενάριο του διαχωρισμού. Αν όμως προκριθεί και μέσα από τη συγκεκριμενοποίηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το σενάριο του διαχωρισμού και της επένδυσης των καινούριων κεφαλαίων σε μια διαχωρισμένη τράπεζα, χωρίς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αυτό σημαίνει ότι το κράτος θα αποκτήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε ένα Φορέα Διαχείρισης. Δηλαδή, τα μη εξυπηρετούμενα να μην είναι στην τράπεζα, αλλά να μεταφερθούν σε ένα Φορέα. Αυτό συνεπάγεται ότι αυτό το ποσό που έχουμε καταθέσει, θα χρησιμοποιηθεί για την απόκτησή τους. Συνεπώς, αυτό είναι το ένα σενάριο, το οποίο και πάλι δεν σημαίνει ότι θα αλλάξει κάτι την επόμενη μέρα στην καθημερινότητα του καταθέτη ή του δανειολήπτη. Ο καταθέτης θα εξακολουθήσει να έχει την κατάθεσή του, αλλά σε μια νέα οντότητα, στην οποία θα μεταφερθεί η κατάθεσή του με τους ίδιους όρους και τις ίδιες προϋποθέσεις.
Ερώτηση: Αλλάζει αυτό που έλεγαν ότι ο Συνεργατισμός ήταν τράπεζα με «κοινωνικό πρόσωπο»;
Απάντηση: Για την κατάθεση δεν βρίσκω και ιδιαίτερη σημασία στο «κοινωνικό πρόσωπο» όταν είσαι καταθέτης. Σίγουρα, το λεγόμενο «κοινωνικό πρόσωπο» ίσχυε στα πρώτα βήματα του Συνεργατισμού, όπου είχε και νόημα και ουσία αυτό το «κοινωνικό πρόσωπο», διότι ήταν τότε παλιές δεκαετίες και ήταν μέσα από τον Συνεργατισμό που οι Κύπριοι πολίτες είχαν πρόσβαση στην χρηματοδότηση. Αυτό ήταν το σημαντικό, θετικό, «κοινωνικό πρόσωπο» του Συνεργατισμού.
Με τα χρόνια, ο ρόλος και τα δεδομένα άλλαζαν και ίσως πίσω από αυτό το «κοινωνικό πρόσωπο» προέκυπταν, με τα χρόνια, οι στερήσεις, κακή διαχείριση, ίσως και χειρότερα. Γεγονός παραμένει ότι ο Συνεργατισμός βοήθησε την Κύπρο, είχε μια θετική συμβολή στις παλιές δεκαετίες κυρίως, αλλά αυτή η μορφή λειτουργίας ενός τραπεζικού ιδρύματος δεν θα μπορούσε να έχει συνέχεια στο σύγχρονο απαιτητικό ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι είχαν γίνει λάθη κατά τον διορισμό στελεχών του Συνεργατισμού;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς, η Κυβέρνηση δεν διορίζει ούτε διοίκηση ούτε διεύθυνση στη Συνεργατική Τράπεζα. Ένας βασικός όρος για την παραχώρηση της κρατικής ενίσχυσης ήταν και παραμένει ότι η Κυβέρνηση θα κρατήσει κάποια απόσταση: δεν θα παρεμβαίνει στα της διοίκησης/διεύθυνσης της τράπεζας. Αν προχωρήσουμε στο σενάριο του Φορέα Διαχείρισης, του διαχωρισμού του χαρτοφυλακίου, επειδή η κάθε μας κίνηση πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τις εποπτικές Αρχές, πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως ούτε και στον κρατικό φορέα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων θα υπάρχει εμπλοκή του κράτους. Αυτό θέλω να το ξεκαθαρίσω: ο Φορέας δεν θα είναι τράπεζα. Θα διαχειρίζεται δάνεια, αλλά θα υπάρχει αυστηρή προϋπόθεση όπως το κράτος να παραμείνει μακριά. Στην περίπτωση της Συνεργατικής, η Κυβέρνηση εφάρμοσε τη νομοθεσία που λέει ότι διορίζεται Διοικητικό Συμβούλιο ως εξής: η Κυβέρνηση προτείνει μέλη για το Διοικητικό Συμβούλιο με την έγκριση της Κεντρικής Τράπεζας και της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Δεν είμαι εναντίον της ολοκλήρωσης της περιόδου της κρατικής ενίσχυσης. Θεωρώ δεδομένο ότι το συντομότερο δυνατόν, η περίοδος της κρατικοποίησης πρέπει να ολοκληρωθεί. Δεν ήταν δική μας απόφαση. Ήταν και όρος ευθύς εξαρχής, ο οποίος με βρίσκει σύμφωνο. Είχα αναφέρει εξάλλου από το βήμα της Βουλής ότι είχα τις ανησυχίες μου για μια εξέλιξη στην Συνεργατική Τράπεζα, που θα την μετέτρεπε σε ημικρατικό οργανισμό. Δεν θα ήμουν σύμφωνος σε μια επ’ αόριστον κρατικοποίηση.
Αυτό που γίνεται τώρα όμως δεν λέγεται “bail-out”. Αυτή είναι η διαφορά μιας πιθανής απόκτησης μη εξυπηρετούμενων δανείων για να συσταθεί Φορέας, ενώ κατά τ’ άλλα θα μπουν στην τράπεζα ιδιωτικά κεφάλαια. Αυτή είναι η διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί, αλλά αυτά δεν ήταν λεφτά που έχουμε ξοδέψει: είναι λεφτά που καταθέσαμε στην τράπεζα. Επομένως, η καθαρή θέση χρέους – net-debt, όπως αναφέρουν πολύ συχνά και οι οίκοι αξιολόγησης – σήμερα, που δεν έχουμε χρησιμοποιήσει αυτά τα λεφτά, είναι εκεί κατατεθειμένα για να διασφαλίσουν την αίσθηση εμπιστοσύνης του κόσμου. Δεν έχουμε βάλει καινούριο κεφάλαιο σε μια τράπεζα. Εξάλλου, αυτό δεν το επιτρέπουν οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Γι’ αυτό και δεν βγάζουν νόημα διάφορες ιαχές, που διαμαρτύρονται διότι ο Συνεργατισμός φεύγει από τον κρατικό έλεγχο. Όσο παραμένει σε κρατικό έλεγχο, σημαίνει ότι δεν έχει την παραμικρή δυνατότητα να αντλήσει νέα κεφάλαια. Ακόμη και η περυσινή κίνηση της Κυβέρνησης που επιδίωξε να διανέμει το 25% των υφιστάμενων μετοχών στον κόσμο είχε σκοπό την εκπλήρωση της βασικής προϋπόθεσης για ένταξη του Συνεργατισμού στο Χρηματιστήριο. Το Χρηματιστήριο είναι η αγορά κεφαλαίων, για να μπορέσει να ξεκινήσει ενωρίτερα η ιδιωτικοποίηση μέσω της άντλησης καινούριων κεφαλαίων, μέσω της ένταξής του σε μια αγορά κεφαλαίων. Βλέπαμε ότι οι εξελίξεις ήταν αναπόφευκτες. Βλέπαμε ότι δεν μπορεί να υπάρχει τράπεζα που να μην έχει πρόσβαση σε κεφάλαια. Ειδικά η Συνεργατική είχε εξ αρχής ρητούς όρους ότι έπρεπε να ξεκινήσει άντληση κεφαλαίων και ο αυτονόητος τρόπος ήταν μέσω χρηματιστηρίων. Αν γινόταν αυτή η κίνηση, σήμερα θα είχαμε όχι μόνο ριζικά διαφοροποιημένα δεδομένα, αλλά και επιπρόσθετες επιλογές. Θα μπορούσε να είχε ήδη αντληθεί κάποιο ποσό. Η εισήγηση αυτή δεν ήταν αντισυνταγματική. Απλώς υπήρχαν ενστάσεις για το ότι έπρεπε να υπάρχει ειδική νομοθεσία γι’ αυτό το θέμα. Σε συμμόρφωση με τις διάφορες Αρχές ετοιμάσαμε ειδική νομοθεσία γι’ αυτό το θέμα, η οποία τώρα εκκρεμεί στη Νομική Υπηρεσία, και τώρα μάλλον θα είναι αχρείαστη.
Εξηγώ όμως ότι ακόμη και αυτή η κίνηση, διαβλέποντας πως οι ανάγκες σε κεφάλαια θα είναι συνεχείς, είχε σκοπό την ένταξη του Συνεργατισμού σε ένα χρηματιστήριο για να αντληθούν κεφάλαια, να υπάρχει και αυτή η επιλογή της άντλησης κεφαλαίων μέσω χρηματιστηρίου. Αυτό δεν κατέστη εφικτό. Την ίδια ώρα, οι εποπτικές Αρχές προτιμούσαν πρώτα να έρθουν θεσμικοί επενδυτές και γι’ αυτό, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, ξεκίνησε η διαδικασία με τη διεθνή επενδυτική τράπεζα «CITYBANK» για προσέλκυση των θεσμικών επενδυτών που θα έβαζαν λεφτά στην τράπεζα. Συνεπώς, και με αυτό τον τρόπο το κράτος θα έφευγε από τη δεσπόζουσα θέση που έχει σήμερα στον Συνεργατισμό.
Έχουν προκύψει όμως στο μεταξύ ενδεχόμενα ακόμη μεγαλύτερων εποπτικών απαιτήσεων, διότι αλλάζουν εποπτικές και λογιστικές παράμετροι. Τα δεδομένα δεν είναι τα ίδια με αυτά που ήταν το 2013-2015. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε εποπτικά και λογιστικά δεδομένα, κανόνες και τρόποι υπολογισμών. Η Κυβέρνηση δεν έπεσε έξω σε κάποιους στόχους. Όλοι οι στόχοι που είχαν καθοριστεί στην πορεία επιτυγχάνονταν. Τον περασμένο Δεκέμβριο έγινε έλεγχος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και όσον αφορά στην κεφαλαιουχική επάρκεια είχε θετικό αποτέλεσμα. Έχουν εν τω μεταξύ αλλάξει εποπτικές παράμετροι και λογιστικές παραδοχές που αυξάνουν ακόμη περισσότερο τις ανάγκες. Συνεπώς, εκείνη η διαδικασία που ούτως ή άλλως ήταν σε εξέλιξη συνεχίζεται. Προστίθεται όμως μια επιπρόσθετη επιλογή, δηλαδή η επένδυση – όχι στην ενιαία, αλλά στη διαχωρισμένη τράπεζα. Αυτό είναι και το σενάριο που ανοίγει και την προοπτική σύστασης Φορέα μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στο σενάριο της σύστασης του Φορέα, η τράπεζα παύει να υπάρχει με τη μορφή που υπάρχει σήμερα. Είχα πει πολλές φορές ότι ο Φορέας είναι καλή ιδέα, αλλά πρέπει να είναι εφικτός. Σήμερα, δεδομένου του ύψους των προβλέψεων για τις κυπριακές τράπεζες που είναι γύρω στο 50%, σημαίνει ότι: για να μπορέσει μια κυπριακή τράπεζα να αποκόψει και να διαχωρίσει από το χαρτοφυλάκιό της τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά της, πρέπει να πάψει να υπάρχει ή να συγχωνευτεί με κάποια άλλη. Πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός του καλού και του κακού χαρτοφυλακίου. Το κακό χαρτοφυλάκιο θα είναι σε αυτόν τον Φορέα και το καλό χαρτοφυλάκιο θα πάει κάπου αλλού. Δεν μπορεί να προκύψει αυτή τη στιγμή Φορέας χωρίς αυτή τη μεγάλη επίπτωση στα κεφάλαια μιας τράπεζας. Εξού και το ότι η Συνεργατική ψάχνει να βρει κεφάλαια, και στο ένα και στο άλλο σενάριο.
Αυτή η διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη πάει καλά, υπάρχει ενδιαφέρον και θα ολοκληρωθεί στις επόμενες εβδομάδες. To σημαντικό, που πρέπει να γίνει κατανοητό, είναι πως η σύσταση του Φορέα δεν είναι απλή υπόθεση. Συνεπάγεται μεγάλη αύξηση στα κεφάλαια, που στην πράξη σημαίνει ότι πρέπει να γίνει διαχωρισμός του καλού από το κακό χαρτοφυλάκιο, για να υπάρξει συγχώνευση της καλής τράπεζας με μια άλλη και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να ενταχθούν σε έναν Φορέα. Δεν μπορεί δηλαδή η Α ή Β κυπριακή τράπεζα να διαχωρίσει δυο – τρία δισεκατομμύρια μη εξυπηρετούμενων δανείων και να τα μεταφέρει σε έναν Φορέα σήμερα. Αυτό είναι ένα δεδομένο, κι όχι δική μου θέση ή άποψη, που σχετίζεται με το ύψος των προβλέψεων. Γι’ αυτό λέμε ότι σταδιακά αρχίζουν να δημιουργούνται κάποιες προϋποθέσεις, αλλά δεν είναι τόσο απλή υπόθεση. Υπάρχει το κόστος στο κράτος και βλέπετε ότι το κόστος αυτό είναι σημαντικό, μιλάμε για δισεκατομμύρια. Υπάρχει και ένα αντίστοιχο κόστος και για την τράπεζα η οποία, για να διαχωρίσει το χαρτοφυλάκιό της, θα πρέπει και η ίδια να αναπληρώσει τα κεφάλαιά της. Συνεπώς, αυτό που φαίνεται να είναι εφικτό σήμερα σε σχέση με τον Φορέα, είναι η σύστασή του μέσα από τις εξελίξεις που θα προκύψουν ενδεχομένως στη Συνεργατική Τράπεζα.
Αυτή είναι η επιλογή που φαίνεται να είναι εφικτή σήμερα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως αν αυτό το σενάριο επιβεβαιωθεί δεν θα μπορούμε σταδιακά, με τη βελτίωση των δεδομένων και στις υπόλοιπες τράπεζες σε ό,τι αφορά στο ύψος των προβλέψεών τους και με απαραίτητη προϋπόθεση την ταυτόχρονη βελτίωση του νομοθετικού μας πλαισίου, να καταστήσουμε εφικτή και τη μεταφορά και άλλων μη εξυπηρετούμενων δανείων από άλλες τράπεζες.
Ερώτηση: Υπάρχουν νομοσχέδια γι’ αυτό το θέμα;
Απάντηση: Ετοιμάζονται νομοσχέδια. Είμαστε σε προχωρημένο στάδιο της προπαρασκευής. Θα πρέπει να μεσολαβήσει νομοτεχνικός έλεγχος, αλλά μιλάμε για απλές αλλά και αναγκαίες αλλαγές. Δεν πρόκειται για ριζική διαφοροποίηση του νομοθετικού μας πλαισίου. Υπάρχουν κάποιες αδυναμίες. Έχουν εντοπιστεί κάποια παραθυράκια. Χρειαζόμαστε ακόμη λίγο χρόνο. Ο κόσμος πρέπει να έχει υπομονή, αλλά να δείξει και εμπιστοσύνη στους χειρισμούς. Έχουμε διαχειριστεί και πιο δύσκολα πράγματα και οι αλλαγές δεν πρέπει να μας φοβίζουν. Μέσα από τις αλλαγές είναι που δημιουργούμε νέα προοπτική και όχι μέσα από δογματική άρνηση και τα συνθήματα. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν πρέπει να προχωρήσουμε. Η πρόθεση αυτών των αλλαγών επιβάλλεται. Το εγχείρημα πάει καλά. Είχε προκύψει μια ανησυχία στον κόσμο, την οποία θεωρώ ότι έχουμε καθησυχάσει. Επομένως, δεν υπάρχει καμιά δυσκολία τώρα και είμαι βέβαιος ότι οι εξελίξεις τις επόμενες εβδομάδες θα επιβεβαιώσουν αυτά που λέω. Μέσα από την επιβεβαίωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος θα γίνουν οι αλλαγές, θα υπάρξει απόλυτη συμμόρφωση με όλες τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής εποπτείας και του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου και με αυτό τον τρόπο θα πραγματοποιήσουμε άλλο ένα καθοριστικό βήμα προς την κατεύθυνση της μεταρρύθμισης και της εξυγίανσης του τραπεζικού μας συστήματος. Αυτός είναι ο στόχος και κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχουν δυσκολίες. Οι διαδικασίες είναι απαιτητικές και στο εποπτικό και στο πολιτικό και στο τραπεζικό επίπεδο, αλλά τα πράγματα είναι απολύτως υπό έλεγχο. Προχωρούν κανονικά και θα αλλάξουν πράγματα, αλλά αυτές οι αλλαγές θα είναι προς όφελος της οικονομίας μας και των συμπολιτών μας.
Πηγή: ΓτΠ