ΠτΔ: Να αποφασίζουν οι Κύπριοι για το πώς θέλουν να πορευτούν στο μέλλον

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, στον επιμνηνόσυνο λόγο του στο Εθνικό Μνημόσυνο του ήρωα Παντελή Κατελάρη, τόνισε ότι “καταβάλλω προσπάθειες ώστε να υπάρξει τέτοια επιρροή πάνω στην Άγκυρα, ώστε να κατανοήσει όχι μόνο ότι μια λύση του Κυπριακού θα είναι προς όφελος του λαού της Κύπρου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά και για την ίδια, με ένα όρο, ότι επιτέλους θα μας αφήσουν να αποφασίζουμε για την τύχη μας εμείς, να αποφασίζουν οι Κύπριοι για το πώς θέλουν να πορευτούν στο μέλλον”

“Αποδίδουμε σήμερα τον προσήκοντα φόρο τιμής στη θυσία του ηρωικού αγωνιστή του Επισκοπειού Παντελή Κατελάρη συναισθανόμενοι πλήρως το μέγεθος της προσφοράς του, συνεπεία της δράσης που ανέπτυξε κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-’59 λαμπρύνοντας την ιστορία τούτου του τόπου.

Η εθελούσια, καθολική και ολοκληρωτική συμμετοχή της νεολαίας της Κύπρου στον αγώνα που διεξήγαγε η ΕΟΚΑ το 1955-’59, υπήρξε καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου της απαλλαγής από τον Αγγλικό ζυγό, της ελευθερίας και της εθνικής δικαίωσης, που έθεσε η Οργάνωση άμα τη δημιουργία της.

Ο φλογερός νέος Παντελής Κατελάρης, μεγαλωμένος σε πολυμελή, αγροτική οικογένεια η οποία τον γαλούχησε με τα ελληνικά ιδεώδη και τη βαθιά χριστιανική ευσέβεια, δεν θα μπορούσε παρά να συμπορευθεί με τους στόχους της ΕΟΚΑ.

Ενταγμένος στις τάξεις της ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1955 ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο θέτοντας ως βασική του προτεραιότητα την ελευθερία της πατρίδας που ως αποτέλεσμα θα είχε την Ένωση με την Ελλάδα.

Επιφορτισμένος με το δύσκολο έργο της συγκέντρωσης οπλισμού και αφοσιωμένος ολόψυχα στην ευόδωση του αγώνα, ανέπτυξε πολύπλευρη επιχειρησιακή και οργανωτική δράση τόσο από τη θέση του ομαδάρχη, ως μέλος ομάδας κρούσεως στη Λευκωσία, όσο και ως αντάρτης μετέπειτα.

Χάρις στην ικανότητα του κατάφερε να φέρει εις πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε, ενισχύοντας το οπλοστάσιο της οργάνωσης με τη συγκέντρωση κυνηγετικών όπλων, την κατασκευή ναρκών, χειροβομβίδων και άλλων εκρηκτικών μηχανισμών, ως επίσης και την απόσπαση όπλων από Άγγλους στρατιωτικούς με την αυτοθυσία και το θάρρος που τον διέκρινε.

Πρόσθετα, με τη συμμετοχή του σε βομβιστικές και άλλες επιθέσεις κατάφερνε καίρια πλήγματα στον αγγλικό στρατό, ενισχύοντας παράλληλα το φρόνημα και το ηθικό των συναγωνιστών του.

Η σύλληψη του τον Οκτώβριο του 1957 μαζί με μέλη της οικογένειας του, κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους να αποκρύψουν χειροβομβίδες, τις οποίες είχαν κατασκευάσει ως επίσης και το σθένος που έδειξαν στις εξαντλητικές ανακρίσεις στα φρικτά βασανιστήρια που τον υπέβαλαν οι Άγγλοι στρατιώτες στα κρατητήρια Ομορφίτας, φώτισαν ακόμη περισσότερο την ανεκτίμητη προσφορά ολόκληρης της οικογένειας στη διεξαγωγή του Αγώνα.

Πιστός στον όρκο της ΕΟΚΑ και φλεγόμενος από το πάθος να συνεχίσει τη δράση του, ο Παντελής καταφέρνει λίγες μέρες αργότερα προσποιούμενος ότι θα αποκαλύψει στους Άγγλους κρύπτη οπλισμού, να αποδράσει και να ενωθεί με το αντάρτικο στην περιοχή του Μαχαιρά.

Η καταδίκη του αδερφού του σε εξάμηνη φυλάκιση προσδίδει έκτοτε στον αγώνα του προσωπική διάσταση, μετατρέποντας σε ακόμη πιο σπουδαία τη δράση που ανέπτυξε από τα διάφορα κρησφύγετα στην περιοχή της Ορεινής.

Η έκρηξη βόμβας που κατασκεύαζε ο ίδιος στις 18 Ιανουαρίου του 1958 σε κρησφύγετο στον Άη Γιάννη της Μαλούντας διαμελίζοντας τον ήρωα, σφράγισε ένα από τα σοβαρά ατυχήματα στην ιστορία της ΕΟΚΑ.

Λόγοι ασφαλείας της Οργάνωσης και ενώ οι Άγγλοι ακόμη τον καταζητούσαν, επέβαλαν την αναγκαιότητα να κρατηθεί ακόμη και από την οικογένεια του μυστικός ο θάνατος και η ταφή του ήρωα.

Με τη λήξη του Αγώνα, τα μέλη της οικογένειας του, πρωταγωνιστές και οι ίδιοι του αγνού και ένδοξου Αγώνα της ΕΟΚΑ, αντιμετώπισαν το θάνατο του ήρωα με περηφάνια, θεωρώντας ύψιστη τιμή την προσφορά και τη θυσία του ήρωα για την πατρίδα.

Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι στην τόλμη και τον ηρωισμό των νέων αυτών που αψηφούσαν τον θάνατο οφείλεται τα μέγιστα η επιτυχία του αγώνα.

Μπορεί η κατάληξη του Αγώνα να μην ήταν η επιθυμητή από τους αγωνιστές, όμως ο αγώνας τους οδήγησε στην απαλλαγή από την αγγλική αποικιοκρατία και την απελευθέρωση της πατρίδας μας δίνοντας μας το δικαίωμα να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα τα αγαθά της ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

Ηθική μας επιταγή, ελάχιστο δικό μας χρέος και φόρος τιμής τόσο απέναντι στον μεγάλο αγωνιστή της ΕΟΚΑ 1955-1959, τον Παντελή Κατελάρη όσο και απέναντι σε όλους τους άλλους αγωνιστές του Έθνους, είναι να σταθούμε με ευλάβεια μπροστά στο παράστημά τους και να αντλήσουμε διδάγματα από τη θυσία τους.

Εκείνο που επιβάλλεται ετούτη την ώρα είναι μέσα από την ενότητα και την οδό του ειρηνικού διαλόγου, να επιτύχουμε μία δίκαιη και βιώσιμη λύση για το κυπριακό πρόβλημα.

Μία λύση η οποία σαφώς θα προϋποθέτει την επανένωση της πατρίδος μας, την απαλλαγή της από την κατοχή, τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα και την εξάρτηση από την Τουρκία.

Μία λύση που θα μετεξελίσσει παράλληλα το κυπριακό κράτος και θα δημιουργεί εκείνες των συνθηκών που θα επιτρέπουν στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους να συμβιώσουν ειρηνικά και να διασφαλίσουν την πρόοδο και την ευημερία τους.

Η βούληση μας αυτή, οι προσπάθειες και η όποια καλή διάθεση επιδείξαμε στη διάρκεια αυτών των 43 χρόνων της τουρκικής κατοχής, τόσο οι προγενέστεροι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και ο ίδιος προσέκρουσαν στην τουρκική αδιαλλαξία η οποία επέμενε σε προτάσεις που θα επέτρεπαν τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα από τις αξιώσεις για διατήρηση των επεμβατικών και εγγυητικών δικαιωμάτων και τη δημιουργία στρατιωτικής βάσης με μόνιμη παρουσία εσαεί, όπως αξιούσαν, τουρκικού αγήματος.

Ακόμη και ύστερα από την επιλογή του κ. Ακκιντζί για την ανάληψη της ηγεσίας της τουρκοκυπριακής κοινότητας η οποία επέτρεψε την εντατικοποίηση των προσπαθειών για την επίλυση του Κυπριακού, και παρά την πρόοδο και σημαντικές συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν, οι παράλογες αξιώσεις τόσο της Τουρκίας όσο και των Τουρκοκυπρίων, μέσα από τις διαφορές που ανεδείχθησαν κατά τη διάρκεια τυ διαλόγου δεν επέτρεψαν δυστυχώς να πετύχουμε κατά την τελευταία προσπάθεια που κατεβλήθη στο Κραν Μοντανά.

Η παράλογη εμμονή της Τουρκικής πλευράς στη συνέχιση των επεμβατικών δικαιωμάτων και στο αναχρονιστικό σύστημα των εγγυήσεων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν από τις Συνθήκες του ’60, δεν επέτρεψαν να φτάσουμε σε ένα σχέδιο δίκαιης υπό τις περιστάσεις, αλλά ιδιαίτερα βιώσιμης και λειτουργικής λύσης για το κράτος που θα μετεξελισσόταν.

Δεν ήτο δυνατόν σε καμία των περιπτώσεων να φέρω ενώπιον του κυπριακού λαού μία λύση η οποία δεν θα ανταποκρινόταν στις προσδοκίες και των Ελληνοκυπρίων και η οποία θα υποβίβαζε την εθνική μας αξιοπρέπεια.

Είχα καταστήσει σαφές από την αρχή ανάληψης της διακυβέρνησης της χώρας και προς τους τρίτους που μεσολαβούσαν για την επίλυση του Κυπριακού ότι η τυχόν συνέχιση των εγγυήσεων, η τυχόν συνέχιση των επεμβατικών δικαιωμάτων και η παρουσία κατοχικού στρατού δεν θα επέτρεπε να γίνει μια λύση αποδεκτή από τον Κυπριακό Ελληνισμό. Και τούτο γιατί με τις αξιώσεις των ΤΟυκροκιυ0πρίων να έχουν σημαντικό λόγο και ρόλο στη λήψη αποφάσεων, την εξάρτηση τους απόλυτα δυστυχώς είτε οικονομικά είτε πολιτικά είτε και δια της παρουσίας του στρατού προσέδιδε μια άλλη διάσταση, αλλά και σημαντικούς ορατούς κινδύνους της βιωσιμότητας της λύσης.

Εκείνο που υποσχέθηκα είναι ότι στις διαπραγματεύσεις θα κινηθώ μέσα στα όρια εθνικής αξιοπρέπειας, θα καταβάλω προσπάθειες με τόλμη και αποφασιστικότητα να υπάρξει στις δομές του κράτους τέτοια λύση που να ανταποκρίνεται και στις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων αλλά να μην παραγνωρίζει ποτέ τις δίκαιες αξιώσεις των Ελληνοκυπρίων.

Την ίδια ώρα θεώρησα πως προκειμένου να λειτουργήσουμε ως πραγματικό ευρωπαϊκό κράτος θα έπρεπε να ήμασταν απόλυτα ανεξάρτητοι, απόλυτα κυρίαρχοι ώστε οι Κύπριοι να αποφασίζουν για την Κύπρο και όχι η Τουρκία δια των Τουρκοκυπρίων.

Τήρησα την υπόσχεση. Και λυπούμε διότι πραγματικά η αδιαλλαξία δεν οδήγησε στην ποθούμενη επανένωση σε αυτή τη δύσκολη, την αποφασιστική προσπάθεια που καταβάλαμε.

Αυτό που έχω διαμηνύσει στον ΓΓ του ΟΗΕ, στα πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, στους Ευρωπαίους εταίρους αλλά και σε όλη τη διεθνή κοινότητα από του βήματος της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ είναι πως είμαι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να παρακαθίσω σε ένα νέο διάλογο όσον αφορά τις εσωτερικές πτυχές, να δούμε αν είναι δυνατόν να ξεπεραστούν προβλήματα που δημιουργούν υπερβολικές αξιώσεις των Τουρκοκυπρίων, αλλά ιδιαίτερα όσον αφορά τη Διάσκεψη για την Κύπρο αυτό που απαιτείται είναι επαρκής προετοιμασία ώστε να είναι ξεκάθαρες οι θέσεις της Άγκυρας όσον αφορά τα θέματα ασφάλειας. Θέματα που μέσα από τις ενέργειες μας έγινε κατορθωτό να υιοθετηθούν απόλυτα από τον ΓΓ, ο οποίος τόσο στις 4 Ιουνίου 2017 όσο και στις 30 Ιουνίου κατέστησε σαφέστατο ότι χωρίς την επίλυση του θέματος της ασφάλειας δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο Κυπριακό. Αυτές είναι οι παράμετροι μέσα στις οποίες κινηθήκαμε και θέλουμε να κινηθούμε.

Καταβάλλω προσπάθειες ώστε μέσα και από την παρουσία των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας να υπάρξει τέτοια επιρροή πάνω στην Άγκυρα, ώστε να κατανοήσει όχι μόνο ότι μια λύση του Κυπριακού θα είναι προς όφελος του λαού της Κύπρου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά και για την ίδια, με ένα όρο, ότι επιτέλους θα μας αφήσουν να αποφασίζουμε για την τύχη μας εμείς, να αποφασίζουν οι Κύπριοι για το πώς θέλουν να πορευτούν στο μέλλον, και να πάψουν να θεωρούν ότι μπορεί να κάνουν προτεκτοράτο την Κύπρο μέσα από την επιβολή της θέσης τους στους Τουρκοκύπριους.

Θέλω να ελπίζω ότι θα υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας, ότι θα υπάρξει αλλαγή της στάσης γιατί αυτό που θέλουμε δεν είναι νέους ήρωες, αυτό που θέλουμε είναι τους συμπατριώτες μας, τους νέους να εργάζονται να προκόβουν, να δημιουργούν για την πατρίδα μας. Αλλά μέσα σε συνθήκες ειρήνης, σταθερότητας, και ιδιαίτερα μέσα σε ένα κράτος απόλυτα ταυτισμένο με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει όλοι ενωμένοι αν κινηθούμε διότι μόνο έτσι μπορούμε να τμήσουμε τις θυσίες των ηρώων, τη θυσία του Παντελή Κατελάρη.

Προς αυτή την κατεύθυνση είμαι αποφασισμένος, αν ο λαός με τιμήσει με την ψήφο του, να συνεχίσω τις προσπάθειες. Με την ελπίδα ότι επιτέλους θα αποκαταστήσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα. Έτσι πιστεύω ότι υπηρετώ το καλώς νοούμενο συμφέρον της πατρίδας μου, διασφαλίζοντας τους Ελληνοκύπριους, αλλά αποτίνοντας με έργα φόρο τιμής στους ήρωες μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη του Παντελή Κατελάρη.”