ΠτΔ: Λήψη μέτρων για πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης των παιδιών

Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που ανταποκρίνομαι και φέτος στο κάλεσμα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, φίλης κυρίας Λήδας Κουρσουμπά, για να χαιρετίσω την επετειακή εκδήλωση που διοργανώνεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Σταθμός στην ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπήρξε και η υιοθέτηση το 1989 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία επαναπροσδιορίζει τις υποχρεώσεις του κράτους και της κοινωνίας στις σχέσεις με το παιδί, δεσμεύοντας το σύνολο των πολιτειακών θεσμών αλλά και της κοινωνίας να λαμβάνουν αποφάσεις και να ενεργούν κατά τρόπο που να υπηρετείται το συμφέρον του παιδιού, πέρα από διακρίσεις και κοινωνικές προκαταλήψεις.

Η κυπριακή πολιτεία προχώρησε από το 1991 στην ενσωμάτωση στην εθνική μας νομοθεσία της εν λόγω Σύμβασης, σημειώνοντας έκτοτε αξιοσημείωτα βήματα σε ό,τι αφορά την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού.

Έμπρακτη απόδειξη της αποφασιστικότητας της κυπριακής πολιτείας να προωθήσει την καλλιέργεια μίας κουλτούρας σεβασμού των δικαιωμάτων του παιδιού, τόσο στο θεσμικό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο, αποτελεί η εγκαθίδρυση του θεσμού του Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού το 2007.

Ο θεσμός αυτός ως ανεξάρτητος εθνικός οργανισμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι επιφορτισμένος με την ευθύνη παρακολούθησης και εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών σε εθνικό επίπεδο.

Αναγνωρίζοντας ότι τα παιδιά είναι μία από τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, εστιάσαμε ως Κυβέρνηση την προσπάθειά μας στην άμεση και έμμεση στήριξη των παιδιών μέσω των γονιών τους, προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που αντιμετώπισε το κράτος, αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυση και προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού στην Κύπρο μέσα από συγκεκριμένες και ειδικά στοχευμένες πολιτικές.

Προς τον σκοπό αυτό, με πλήρη σεβασμό στον ελεγκτικό ρόλο του θεσμού, αναπτύξαμε μία άριστη και στενή συνεργασία με την Επίτροπο Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Αξιοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό την πλούσια και μοναδικής αξίας, για τα δεδομένα της Κύπρου, εμπειρογνωμοσύνη της κυρίας Κουρσουμπά και των συνεργατών της γύρω από θέματα που άπτονται των δικαιωμάτων του παιδιού, αντιδράσαμε θετικά στις κριτικές παρατηρήσεις της Επιτρόπου, υλοποιώντας τις περισσότερες από τις προτάσεις και τις εισηγήσεις της.

Φίλες και φίλοι,

Γι’ αυτό και σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού, νιώθω ιδιαίτερα ικανοποιημένος για το πολυεπίπεδο έργο που έχουν να επιδείξουν οι διάφοροι θεσμοί της Κυβέρνησης και η Κυβέρνηση βεβαίως σε θέματα που αφορούν είτε άμεσα είτε έμμεσα στα παιδιά.

Ενδεικτικά θα ήθελα να σημειώσω πως το Υπουργείο Υγείας έχει αναπτύξει για πρώτη φορά την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα του Παιδιού στον χώρο της Υγείας και έχει προχωρήσει στην κατάρτιση πρωτοκόλλου παρουσίας γονέων κατά τις ιατρικές εξετάσεις παιδιών.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων σχετικών με την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης των παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, προχώρησε στη δημιουργία νέας νομοθεσίας τον Ιούλιο του 2014 και στην κύρωση της Σύμβασης Λαζαρότε του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ παράλληλα ανέπτυξε στρατηγική και σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.

Είναι πολύ σημαντικό θεωρώ να αναφέρω ότι τον Ιούλιο του 2015 με απόφαση του Υπουργικού Συμβούλιου συστάθηκε ad hoc υπουργική επιτροπή, η οποία ετοίμασε την Εθνική Στρατηγική για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση, τη σεξουαλική κακοποίηση και την παιδική πορνογραφία και η οποία εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2016.

Θέλω να εκφράσω την ευαρέσκεια μου για το έργο που έχουν παράξει η Υπουργός Εργασίας, ο Υπουργός Παιδείας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Υπουργός Υγείας, αλλά και να επισημάνω και να εξάρω το έργο της Ειδικής Συμβούλου κας Αναστασίας Παπαδοπούλου, την οποία και θέλω θερμά να ευχαριστήσω για τη συμβολή της στην ετοιμασία της Εθνικής Στρατηγικής για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση.

Κυρίως όμως θα ήθελα να συγχαρώ την «Ένωση Ελληνίδων Κυριών», η οποία συνέβαλε τα μέγιστα στην άμεση προώθηση της πρώτης προτεραιότητας της Εθνικής Στρατηγικής που είναι η δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού, προχωρώντας στην ευγενή δωρεά ακινήτου προς την Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο με έξοδα της «Ένωσης» ανακαινίζεται για να παραδοθεί στο κράτος μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού, με βάση την καλή πρακτική της Ισλανδίας, έχει σκοπό την άμεση πρόσβαση των παιδιών σε όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες σε ένα μόνο χώρο και τη μείωση της οποιασδήποτε πιθανότητας επαναθυματοποίησης και στιγματισμού τους.

Το Σπίτι του Παιδιού θα δίνει τη δυνατότητα μιας πολυθεματικής, φιλικής προς το παιδί προσέγγισης όσον αφορά στη διαχείριση ζητημάτων σεξουαλικής κακοποίησης, στη βάση καλών πρακτικών που ήδη εφαρμόζονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η διαχείριση του Σπιτιού θα ανατεθεί στον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό «Hope For Children» με την παραχώρηση κρατικής ενίσχυσης μέσω προγράμματος του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Κυρίες και κύριοι,

Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι από σημερινά δημοσιεύματα.

Η ανάγκη για σφαιρική αντιμετώπιση των αναγκών ανήλικων ουσιοεξαρτώμενων και η δημιουργία δομών που θα παρέχουν επαρκή στήριξη και προστασία σε αυτά τα ευάλωτα παιδιά έχει ήδη διαγνωστεί από το κράτος. Προς το σκοπό αυτό έχει δημιουργηθεί κέντρο ασφαλούς νοσηλείας στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για ανήλικους που παρουσιάζουν παραβατική συμπεριφορά, περιλαμβανομένων και των ανήλικων χρηστών.

Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εγκρίνει πρόσφατα νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα επιτρέψει στο Υπουργείο Υγείας τη δημιουργία και λειτουργία ξενώνα για ανήλικους ουσιοεξαρτώμενους χρήστες που θα στελεχώνεται με έμπειρους επαγγελματίες, οι οποίοι θα παρέχουν σφαιρική στήριξη, καθοδήγηση και προστασία σε αυτά τα ευάλωτα παιδιά.

Κυρίες και κύριοι,

Το Υπουργείο, πέραν των άλλων δράσεων, με την επιδοματική του πολιτική στηρίζει μέσω του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες, ενώ πλέον λήπτες του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος είναι και τα παιδιά με μέτρια νοητική αναπηρία ή άλλη αναπηρία.

Επιπλέον, όλοι οι μαθητές οι οποίοι είναι λήπτες του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος ή άλλου δημοσίου βοηθήματος δικαιούνται δωρεάν διακίνηση με τα λεωφορεία.

Τροποποίησης και εξορθολογισμού έχει τύχει και η νομοθεσία που προνοεί την παροχή επιδόματος τέκνου και μονογονίας, περιλαμβανομένης και της αύξησης του εισοδηματικού κριτηρίου ανάλογα με τον αριθμό τέκνων της οικογένειας.

Πρόσθετα, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος με τελικό αποδέκτη των αποτελεσμάτων τον μαθητή.

Ήδη μέσα από τις δράσεις που υιοθετήθηκαν παρατηρείται η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, η διασφάλιση της ισότητας και της δίκαιης μεταχείρισης, η διασφάλιση των δικαιωμάτων ατόμων με ειδικές ικανότητες, η δραστική αντιμετώπιση της ρατσιστικής συμπεριφοράς, η αξιοποίηση και η ενίσχυση των ταλέντων των μαθητών, η βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους, ο συνδυασμός της δημιουργικής απασχόλησης και μάθησης, ο συσχετισμός της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας κ.α.

Βεβαίως, δεν λέω ότι έχουμε καταφέρει να φτάσουμε στην ολική αντιμετώπιση προβλημάτων ή να επιτύχουμε πλήρως τον στόχο. Η ουσία είναι ότι τροχοδρομούνται πολιτικές με βάση και τις παρατηρήσεις της Επιτρόπου του Παιδιού αλλά και γενικότερα [για την προστασία] των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως καθορίζονται και έχουν αναπτυχθεί από τη Σύμβαση των ΗΕ.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι, πέρα από όσα έχω ήδη αναφέρει, τo Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης έχει προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό και την αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου ετοιμάζοντας πρόταση 8 νομοσχεδίων που αποσκοπούν στην εναρμόνισή του με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη την ισότητα φύλων. Και τα οκτώ βρίσκονται ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας για νομοτεχνικό έλεγχο προτού υποβληθούν στη Βουλή.

Έχει ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση και βρίσκεται στο τελικό στάδιο ετοιμασίας προτού υποβληθεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο, σχετικά με νόμο που εγκαθιδρύει ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά που βρίσκονται σε σύγκρουση με τον Νόμο και ρυθμίζει θέματα αναφορικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση της παραβατικότητας των παιδιών στο πλαίσιο του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης.

Πρόσθετα, νόμος που προνοεί για τη Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Υποθέσεις βρίσκεται ήδη ενώπιον της Βουλής.

Ανάλογες δράσεις αναπτύσσει και το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο με ακόμη μεγαλύτερη ευαισθησία και με αυξημένο αίσθημα ευθύνης στέκεται δίπλα στα παιδιά που φθάνουν στην Κύπρο σε μια προσπάθεια να αναζητήσουν ένα ασφαλές αύριο, μακριά από την καταστροφική λαίλαπα του πολέμου.

Πρώτιστο μέλημα είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον τους. Το κράτος προνοεί για πρόσβαση στην εκπαίδευση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, για εξασφάλιση ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και για τη δυνατότητα επανένωσης του ανήλικου με την οικογένεια του.

Κυρίες και κύριοι,

Έχουμε επίγνωση ότι επενδύοντας στην ποιοτική παιδική ηλικία θεμελιωμένη στο σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού οικοδομούμε μια κοινωνία με κριτικούς και ενεργούς πολίτες, ανοικτή στο διάλογο και τις δημοκρατικές διαδικασίες.

Μια κοινωνία που στέκεται με αποφασιστικότητα απέναντι σε κάθε μορφή βίας και κακοποίησης, που αντιμάχεται την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και επιδιώκει την κοινωνική δικαιοσύνη, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και την ισότητα.

Εμπράκτως λοιπόν καταθέτουμε το ιδιαίτερο μας ενδιαφέρον και σεβασμό στα παιδιά και τα δικαιώματά τους, όπως αυτό άλλωστε διαφαίνεται και μέσα από το έργο των Υπουργείων αλλά –θα πρέπει να τονίσω– και της Βουλής, του συνόλου των κομμάτων. Θα πρέπει να είμαστε δίκαιοι. Εις όσα των νομοσχεδίων έχω κάνει αναφορά ή εις όσες πολιτικές χρειάζονταν νομοθετική ρύθμιση ή έγκριση της Βουλής ποτέ και κανένα κόμμα δεν υστέρησε στη στήριξη ανάλογων πολιτικών. Εξάλλου, θα πρέπει να πω ότι η για πρώτη φορά δημιουργία του θεσμού του Επιτρόπου του Παιδιού έγινε το 2007 επί άλλης κυβέρνησης, του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου.

Συνεπώς, αυτό που θέλω να πω είναι ότι η πολιτεία ενδιαφέρεται γενικότερα να δει ότι επιτέλους τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών, όπως έχουν καθοριστεί και όπως μετεξελίσσονται προκειμένου να δημιουργήσουν μεγαλύτερη και ασφαλέστερη ασπίδα προστασίας, είναι μια πολιτική που γίνεται δεκτή και φέρνει τη χώρα μας αρκετά βήματα μπροστά σε σχέση με άλλες χώρες.

Αυτά λέγοντας, θα ήθελα να επαναλάβω τις θερμές μου ευχαριστίες στην Επίτροπο και σε όσους έχουν συμβάλει στην ετοιμασία της Εθνικής Στρατηγικής, της εθνικής ευρύτερα πολιτικής που αναφέρεται στα δικαιώματα και την προστασία των παιδιών μας.

Σας ευχαριστώ θερμά.