Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εκφωνώντας τον επιμνημόσυνο λόγο για τους πεσόντες ήρωες της Κυπερούντας, έκανε λόγο για αξιώσεις «οι οποίες καταφανώς υπερβαίνουν τα όρια της εθνικής μας αξιοπρέπειας και οι οποίες σε καμία των περιπτώσεων δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτές, αλλά ούτε και να παρουσιαστούν ως πρόταση λύσης στον κυπριακό λαό από μέρους μας».
Αυτούσιος ο επιμνημόσυνος λόγος του Προέδρου:
Με αισθήματα υπερηφάνειας, συνείδηση εθνικής ευθύνης και ιστορικού χρέους, αποτίνουμε σήμερα τον οφειλόμενο φόρο τιμής στα ηρωικά παλληκάρια της Κυπερούντας, τα οποία υπηρέτησαν την πατρίδα προασπίζοντας την Ιστορία, τουςαγώνες, τις αρχές και τα ιδανικά του έθνους μας.
Η Κυπερούντα αξιώθηκε να γαλουχήσει άξια τέκνα, τα οποία τάχθηκαν να υπηρετούν την πατρίδα και την ελευθερία, δηλώνοντας παρόντα στο όποιο κάλεσμα για την προάσπιση της.
Γαλούχησε παλληκάρια που συμμετέχοντας στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-‘59 και την Τουρκική Εισβολή του 1974, προέταξαν τη γενναιότητα τους απέναντι σε μεθοδεύσεις και επιβουλές εναντίον της εθνικής ακεραιότητας εκπληρώνοντας ακέραια το ηθικό τους χρέος.
Με τη θυσία τους στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955–1959, οι ήρωες Χριστόδουλος Καννάουρος, Γεώργιος Χαραλάμπους, Κυριάκος Ν. Χαραλάμπους και Σάββας Αυγουστή, διατράνωσαν τη βούληση τους, το ηρωικό πνεύμα, την ετοιμότητα, την προσήλωση, αλλά και το απόλυτο δόσιμο για την απόκτηση της ελευθερίας. Και το κατόρθωσαν έστω και αν η αποτίναξη του αγγλικού ζυγού δεν έφερε το πολυπόθετο τέλος, Γέννησε όμως το ανεξάρτητο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ανάλογη ήταν και η φιλοπατρία που επέδειξαν αντιστεκόμενοι στις ορδές του Αττίλα το 1974, οι ήρωες Χαράλαμπος Ελευθερίου, Νεόφυτος Ευθυμίου Κουππή, Στυλιανός Ανδρέα Αντωνίου και Σωτήρης Νικόλα Προκοπίου, αλλά και οι Γεώργιος Στυλιανού Αλλαγιώτης, Δημήτρης Νικηφόρου Κωνσταντίνου, Σάββας Δημήτρη Διάκου, Έλλη Ευγενίου, Ευγένιος Σοφοκλέους και Ανδρέας Σοφοκλέους, οι οποίοι αγωνίστηκαν και πέρασαν στο μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων που δημιούργησε η Τουρκική Εισβολή.
Αποτιμώντας σήμερα τους αγώνες και τη θυσία των ηρώων της κοινότητας σας, αλλά και των εκάστοτε ηρώων μας στις αποφασιστικές ιστορικές στιγμές της πατρίδας, το θάρρος, την εθνική αξιοπρέπεια και τον ηρωισμό που επέδειξαν, αναλογιζόμαστε τις δικές μας ευθύνες που καθορίζουν το δικό μας χρέος τιμής.
Χρέος που αφορά τόσο τον αγώνα για την επίλυση του δράματος των αγνοουμένων όσο και τον αταλάντευτο και ανυποχώρητο αγώνα για τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής.
Συναισθανόμενος πλήρως το βάρος της σκληρής προσωπικής ιστορίας που κουβαλά η κάθε μία οικογένεια αγνοουμένου ξεχωριστά, εκείνο για το οποίο θεωρώ χρέος μου να σας διαβεβαιώσω είναι πως ως Κυβέρνηση θέτουμε την επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού προβλήματος, μία από τις πιο οδυνηρές συνέπειες της εισβολής στην Κύπρο, στην ύψιστη βαθμίδα των προτεραιοτήτων μας.
Προσηλωμένοι στη διακαή επιθυμία της εξακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε προς τον τερματισμό της απαράδεκτης στάσης που επιδεικνύει η Τουρκία στο θέμα αυτό, η οποία συνιστά πρόκληση απέναντι στην πολιτισμένη ανθρωπότητα.
Προς τούτο θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και γενικότερα τη διεθνή κοινότητα, να ασκήσουν την απαραίτητη πίεση και να υποδείξουν στην Τουρκία τη νομική και ηθική ευθύνη που φέρει.
Ευθύνη να συνεργαστεί στην προσπάθεια αποκατάστασης των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των αγνοουμένων και των οικογενειών τους στην Κύπρο, έτσι όπως διαλαμβάνεται εξάλλου και στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Παράλληλα, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε και να ενισχύουμε πρακτικά το έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, αλλά και όλες εκείνες τις προσπάθειες που συνδράμουν προς το σκοπό αυτό.
Ανάλογες είναι και οι προσπάθειες που καταβάλλουμε εργαζόμενοι με αφοσίωση και υπευθυνότητα, ώστε να δικαιώσουμε τη θυσία των ηρώων του ’55 αλλά και του ’74, προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα κράτος σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, απαλλαγμένο από στρατεύματα, εγγυήσεις, επεμβατικά δικαιώματα και στρατούς κατοχής.
Ένα κράτος, στο οποίο όλοι ανεξαίρετα οι νόμιμοι των κατοίκων του, θα απολαμβάνουν τα αυτονόητα δικαιώματα που έχει ο κάθε Ευρωπαίος πολίτης και αφορούν το δικαίωμα της ασφάλειας, της ευημερίας και των βασικών αρχών ελευθερίας.
Και όπως ακριβώς εμείς ως ελληνοκυπριακή πλευρά λαμβάνουμε υπόψη τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων, το ίδιο θα πρέπει να πράξει και η δική τους πλευρά χωρίς να παραγνωρίζει τις δικές μας προσδοκίες, της δικές μας ευαισθησίες.
Είναι αδιανόητο ως ελληνοκυπριακή πλευρά, να δεχθούμε τις παράλογες θέσεις της Τουρκίας, η οποία αξιώνει να συνεχίσει να ελέγχει, να κηδεμονεύει το κράτος μας εμμένοντας στη διατήρηση των επεμβατικών δικαιωμάτων, στρατιωτικής βάσης, αλλά και στην εσαεί παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.
Αξιώσεις. οι οποίες καταφανώς υπερβαίνουν τα όρια της εθνικής μας αξιοπρέπειας και οι οποίες σε καμία των περιπτώσεων δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτές, αλλά ούτε και να παρουσιαστούν ως πρόταση λύσης στον κυπριακό λαό από μέρους μας.
Εκείνο το οποίο πρέπει να γίνει αντιληπτό εντός και εκτός των συνόρων της χώρας μας, είναι η απαράδεκτα αδιάλλακτη και αρνητική στάση της Τουρκίας, στάση, η οποία ευθύνεται για το ναυάγιο, στο οποίο οδηγηθήκαμε κατά τον τελευταίο κύκλο συνομιλιών στο Κραν Μοντανά.
Και αυτό είναι που επιδιώξαμε και πετύχαμε στην τελευταία σύνοδο για το Κυπριακό.
Τόσο στις 4 όσο και στις 30 Ιουνίου ο ΓΓ του ΟΗΕ υιοθέτησε τη δική μας θέση πως το αναχρονιστικό σύστημα εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων θα έπρεπε οριστικά να τερματιστεί και να αντικατασταθεί με ένα νέο σύστημα ασφάλειας που θα συνάδει με την ιδιότητα της Κύπρου ως κράτους μέλους του ΟΗΕ αλλά και της ΕΕ. Ένα σύστημα ασφάλειας που δεν διασφαλίζει τους μεν και θα αποτελεί απειλή για τους δε.
Αυτό πετύχαμε να γίνει κατανοητό και κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό που έχω καταστήσει σαφές τόσο προς τον ΟΗΕ όσο και προς τους ξένους ομολόγους μου είναι η πρόθεση αλλά και η ετοιμότητα της δικής μας πλευράς για άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, μια επανέναρξη για την οποία όμως απαιτείται ενδελεχής και επαρκής προετοιμασία όσον αφορά τουλάχιστον την πτυχή της διεθνούς Διάσκεψης. Και ακόμα, αυτό που τόνισα και απαιτείται είναι η αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση από όλους και όχι μόνο από τη δική μας πλευρά. Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει ένας αξιοπρεπής συμβιβασμός, μια λύση που να δημιουργεί ένα κράτος που να λειτουργεί και που να είναι βιώσιμο, που να εγγυάται ειρήνη, που να εγγυάται πρόοδο, που να εγγυάται ότι επιτέλους και ελευθερώνεται η πατρίδα μας και απαλλάσσεται από κατοχικούς στρατούς και αποκαθίσταται η αξιοπρέπεια του Κυπριακού Ελληνισμού, χωρίς την ίδια ώρα – θέλω να το επαναλάβω – να παραγνωρίζουμε τις έγνοιες των συμπατριωτών μας.
Και όταν γίνει κατορθωτό μέσα από την ενότητα να πετύχουμε επιτέλους την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας μέσα από μια λύση όπως την έχω περιγράψει τότε και μόνο θα δικαιούμαστε πραγματικά με έργα και όχι λόγια να τιμούμε τους ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία αυτής της πατρίδας.