Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνάς Νικολάου κατά την παρουσίασή του Προϋπολογισμού του υπουργείου του για το 2018, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αναφέρθηκε στα μέτρα που λαμβάνονται για επίτευξη ταχύτερης και απρόσκοπτης απονομής της δικαιοσύνης, στα μέτρα για αντιμετώπιση του φαινομένου της διαφθοράς καθώς και στα μέτρα που εφαρμόζονται και δρομολογούνται για εμπέδωση της αξιοκρατίας και της ίσης μεταχείρισης στην Αστυνομία.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίας της Επιτροπής, ο κ. Νικολάου ανέφερε:
«Παρά τις ερωτήσεις που τέθηκαν κατά την παρουσίαση του Προϋπολογισμού του Υπουργείου για το 2018, υπήρξε αναγνώριση του σημαντικού έργου που έχει επιτελεστεί στο Υπουργείο, ειδικότερα στην προσπάθεια που γίνεται για εκσυγχρονισμό των Δικαστηρίων και για επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών. Έγινε αναφορά σε συγκεκριμένα μέτρα που λήφθηκαν και με αποτελέσματα καταδείξαμε ότι μπορούμε η εκτελεστική με τη δικαστική εξουσία και τη συνδρομή της Βουλής των Αντιπροσώπων να διαμορφώσουμε συνθήκες όπου η απονομή της δικαιοσύνης στον τόπο μας να γίνεται με ταχύτερους ρυθμούς.
Κάνοντας αναφορά σε οκτώ μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί και τα οποία έχουν επιφέρει αποτελέσματα, καταδείξαμε την ορθότητά τους. Για παράδειγμα, έγινε αναφορά στην καινοτόμο ρύθμιση σύστασης του Διοικητικού Δικαστηρίου, το οποίο επιτελεί ένα σημαντικότατο έργο, αποδεκτό από όλους τους φορείς και το οποίο πέτυχε να αποφορτίσει το Ανώτατο Δικαστήριο με σημαντικό δικαστικό χρόνο. Ως αποτέλεσμα, τα Δικαστήρια σήμερα να εκδικάζουν τον τριπλάσιο αριθμό εφέσεων και η μονομέλεια των δικαστηρίων να περιορίζεται σε μόνο μια εβδομάδα τον μήνα, ενώ προηγουμένως οι μονομέλεια ήταν για τρεις εβδομάδες και εκδίκαζαν εφέσεις μόνο για μία βδομάδα τον μήνα.
Επίσης, έγινε αναφορά στις αλλαγές που έγιναν για επιτάχυνση των διαδικασιών, διαφοροποιώντας την δυνατότητα καλύτερης διαχείρισης των υποθέσεων. Τρία συγκεκριμένα μέτρα αποδεδειγμένα έχουν επιφέρει εξοικονόμηση χρόνου και επιτάχυνση των διαδικασιών – έχουμε αυξήσει τον αριθμό των δικαστών από το 2013 κατά 18, το 2017 έχουν προσληφθεί πέντε πρόσθετοι επαρχιακοί δικαστές και έχει αυξηθεί ο αριθμός των διοικητικών δικαστών κατά δύο. Με την αύξηση του αριθμού των διοικητικών δικαστών θα επιταχυνθεί η διαδικασία ώστε να διεκπεραιωθούν οι υποθέσεις που παραχωρήθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο στο Διοικητικό και θα διευκολυνθεί περαιτέρω η διαδικασία με τη σύσταση ενός ακόμα Δικαστηρίου – του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, που θα αναλάβει την εκδίκαση κάθε προσφυγής από αιτητές ασύλου, με αρμοδιότητα ελέγχου και της ουσίας, όπως προνοεί και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Επιπρόσθετα, έκανα ειδική αναφορά σε πρόσθετα μέτρα που θα διευκολύνουν την απονομή της δικαιοσύνης, όπως είναι η σύσταση του Εμπορικού Δικαστηρίου στη Λεμεσό, το οποίο θα αναδείξει την Κύπρο περαιτέρω ως ένα κέντρο παροχής υπηρεσιών. Θα λειτουργεί στα πρότυπα δικαστηρίων άλλων χωρών όπως στην Ιρλανδία και οι υποθέσεις αυτές θα διεκπεραιώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα – περίπου σε 9-10 μήνες. Αυτό θα αποτελέσει κίνητρο να καταχωρούνται τέτοιες υποθέσεις στην Κύπρο, παρά σε δικαιοδοσία άλλων χωρών. Επίσης, πρέπει να πω ότι έχουμε αυξήσει τον αριθμό των στενοτυπιστών σε 25, γεγονός που θα αυξήσει την παραγωγικότητά μας.
Περαιτέρω, αναφερθήκαμε στον εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου και ειδικότερα στο γεγονός ότι τα διαζύγια πλέον θα δικάζονται από ένα δικαστή και όχι από τρεις, καθώς και στη μεταρρύθμιση που επιχειρείται στα δικαστήρια μας και ειδικότερα στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η μεταρρύθμιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και των Επαρχιακών, στη σύσταση των εφετείων – όπου θα γίνει διαχωρισμός του Ανωτάτου ώστε να υπάρχει το δευτεροβάθμιο εφετείο και το ανώτατο από την άλλη.
Μιλήσαμε, επίσης, για την ίδρυση της Σχολής Επιμόρφωσης των Δικαστών, την απαίτηση και τη συνδρομή της εκτελεστικής εξουσίας στην αναθεώρηση των θεσμών πολιτικής δικονομίας, καθώς και για την ανάγκη για μηχανογράφηση των δικαστηρίων και την ηλεκτρονική δικαιοσύνη. Γι’ αυτό το τελευταίο μέτρο φαίνεται ότι φθάσαμε στο τέλος και στις 29/9/2017 έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής των προσφορών και βρισκόμαστε στο στάδιο της αξιολόγησης. Σύντομα ο στρατηγικός επενδυτής θα αρχίσει τη διαδικασία υλοποίησης του έργου, η οποία θα κρατήσει 12 μήνες, και αφού παρέλθουν έξι πρόσθετοι μήνες δοκιμασίας θα τεθεί στην υπηρεσία της δικαιοσύνης. Σημαντικό επίσης, είναι το μέτρο για προώθηση επίλυσης εξώδικων διαφορών που θα αποφορτίσει τα δικαστήρια μας από υποθέσεις.
Στη συνέχεια ειδική αναφορά έγινε και στα θέματα της αξιοκρατίας, όπου ήδη συγκεκριμένες διαδικασίες και αξιοκρατικά μέτρα εφαρμόζονται στον τόπο μας και απόδειξη αυτού είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει καταρτιστεί ο πίνακας διοριστέων αστυνομικών, με πλήρη αντικειμενικά κριτήρια, χωρίς προσωπικές συνεντεύξεις, οι οποίες επέτρεπαν παρεμβάσεις στις διαδικασίες επιλογής, επιτελώντας μάλιστα ρουσφέτι. Εάν συγκρίνουμε τις σημερινές διαδικασίες με τις διαδικασίες που ακολουθούνταν στο παρελθόν, θα αντιληφθούμε πόσο σημαντική είναι η αλλαγή.
Επεσήμαναστους Βουλευτές το γεγονός ότι διενεργείται μελέτη για την διαφοροποίηση των κριτηρίων επιλογής των μελών της Αστυνομίας, το οποίο θα συμβάλει στο να προάγονται οι καταλληλότεροι και όχι με κριτήρια ξένα όπως καθορίζονται από τη νομοθεσία. Για να μπορέσουμε να έχουμε ασφάλεια στον τόπο μας – κάτι που αποτελεί μέριμνα αυτής της Κυβέρνησης – απαιτείται να έχουμε μια καθόλα επιχειρησιακή και αποτελεσματική Αστυνομία και για να έχει όμως αυτή αποτέλεσμα, πρέπει τα μέλη της να γνωρίζουν ότι η προσφορά τους αξιολογείται κατά τρόπο θετικό. Εάν δηλαδή επιδείξουν ζήλο κατά την υπηρεσία αυτό θα εκτιμηθεί στη διαδικασία των προαγωγών».
Ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε, παράλληλα, στη βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης στην Αστυνομία, στο γεγονός ότι τα νεοπροσληφθέντα μέλη θα εκπαιδευτούν για ένα εξάμηνο στο Παν/μιο Κύπρου. Επίσης, πρόσθεσε, έχουμε εισάγει την απαίτηση για εκπαίδευση των λοχιών που προάγονται στον βαθμό του υπαστυνόμου από το πανεπιστήμιο. Νομοσχέδια που θα ρυθμίσουν αυτές τις καινοτομίες θα κατατεθούν σύντομα στη Βουλή, συμπλήρωσε.
Επιπρόσθετα, ο κ. Νικολάου αναφέρθηκε στην έμφαση που δόθηκε στα θέματα καταπολέμησης και πρόληψης της διαφθοράς. Πέραν από τις υποθέσεις που έχουν προωθηθεί σε σχέση με τη διερεύνηση των καταγγελιών / υποθέσεων που σχετίζονται με την κατάρρευση της οικονομίας, είπε, έχουν ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο ολιστικά. «Με το σημαντικό έργο που επιτελείται από πλευράς Γενικού Εισαγγελέα και Νομικής Υπηρεσίας και από πλευράς και της ανακριτικής ομάδας που έχει συσταθεί, με τη συνδρομή και του Γενικού Ελεγκτή, καταφέραμε υποθέσεις που για χρόνια συγκαλύπτονταν, σήμερα να αποκαλύπτονται, να διερευνώνται και μάλιστα κάποιοι να διώκονται αλλά και κάποιοι να καταδικάζονται», τόνισε. Και εξήγησε: «Δώσαμε αρμοδιότητα στον Γενικό Εισαγγελέα να διορίζει ποινικούς ανακριτές και μέχρι σήμερα έχουν διοριστεί 25 για διερεύνηση παρόμοιων υποθέσεων. Ο αριθμός υποθέσεων για διερεύνηση δωροδοκίας, διαφθοράς και άλλων σχετικών θεμάτων έχει διπλασιαστεί – το 2016 και το 2017 οι υποθέσεις είναι διπλάσιες από προηγουμένως. Έχουμε ενισχύσει τις εξουσίες δέσμευσης και δήμευσης περιουσιών που προήλθαν από παράνομες δραστηριότητες και δεκάδες είναι οι υποθέσεις που εκκρεμούν για έκδοση παγοποίησηςλογαριασμών και δήμευσης περιουσιών από παράνομα έσοδα».
Επίσης, ο κ. Νικολάου, υπογράμμισε ότι στη βάση των εξαγγελιών της Κυβέρνησης για λογοδοσία και διαφάνεια στη πολιτική ζωή, ενισχύθηκε η αποτελεσματικότητα του ελέγχου του πόθεν έσχες των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων και αξιωματούχων, ως καθορίζεται στη νομοθεσία.
Σε σχέση με την ανάγκη για ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος της διαφθοράς, ο κ. Υπουργός είπε ότι έχει ολοκληρωθεί η σύνταξη της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς και προχωρά ο καταρτισμός του Σχεδίου Δράσης με το οποίο όλες οι υπηρεσίες θα συνεργαστούν. Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, εκκρεμεί στη Βουλή το νομοσχέδιο που αφορά την προστασία των πληροφοριοδοτών – καταγγελλόντων πράξεων διαφθοράς, ότι ετοιμάστηκε νομοσχέδιο για σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, όπως και νομοσχέδιο που ρυθμίζει τις περιπτώσεις σχετικά με το lobbying.
Καταλήγοντας, ο κ. Νικολάου αναφέρθηκε στα μέτρα εκσυγχρονισμού που έχουν γίνει από μέρους του Υπουργείου, όπως είναι η προώθηση αναπτυξιακών έργων της δικαστικής εξουσίας. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στα έργα που βρίσκονται υπό εξέλιξη, δηλαδή στην ανέγερση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου και στην αποκατάσταση του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, που θα ολοκληρωθούν το 2019. Επίσης, τόνισε, σημαντική είναι η συμβολή σε θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που απουσίαζε από τον τόπο αφού δεν υπήρχε οργανισμός που οριζόντια να παρακολουθεί αυτή την κοινωνική απαίτηση.
Τέλος, ανέφερε, έχει δημιουργηθεί στο Υπουργείο Γραφείο Ευρωπαϊκών Θεμάτων, ενώ για πρώτη φορά από το 1960 γίνεται προσπάθεια για εκσυγχρονισμό της Αστυνομίας, με βάση την αξιολόγηση των κινδύνων.