Μια ώρα μετά την έναρξη του δείπνου της 6ης Ιουλίου στο Κραν Μοντανά δόθηκε το άτυπο έγγραφο Γκουτέρες και ακολούθως κοινοποιήθηκε σε μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας ανέφερε, σήμερα, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ.
Ο κ. Χριστοδουλίδης πρόσθεσε ότι σχετικά ενημερώθηκε και το Εθνικό Συμβούλιο, χωρίς ωστόσο να γίνει εκτενής συζήτηση.
Το πλήρες κείμενο των δηλώσεων έχει ως ακολούθως:
Ερώτηση: Γιατί μέχρι τώρα δεν έγινε δημοσίως αναφορά για το έγγραφο που κατέθεσε ο κ. Γκουτέρες, ενώ όλοι αντιλαμβάνονται ότι είναι σημαντικό;
Απάντηση: Το άτυπο αυτό έγγραφο δόθηκε μία ώρα μετά την έναρξη του δείπνου της 6ης Ιουλίου. Σας αποκαλύπτω επίσης ότι αμέσως ενημερωθήκαμε εμείς για την ύπαρξη του εν λόγω εγγράφου, που δεν ήμασταν στο δείπνο. Μας δόθηκε αντίγραφο και κοινοποιήθηκε σε κάποια μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας που ασχολούνταν με το θέμα της εφαρμογής της λύσης. Έτυχε σχολιασμού και ενημερώθηκε αμέσως ο διαπραγματευτής για τα πρωταρχικά σχόλια της δικής μας πλευράς.
Το Εθνικό Συμβούλιο είχε ενημερωθεί για εκείνο το έγγραφο. Δεν έγινε εκτενής συζήτηση διότι εκείνο το βράδυ στο δείπνο η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την εμμονή του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών για συνέχιση της συνθήκης ασφάλειας και εγγυήσεων. Θα ήθελα γενικότερα να αναφέρω κάτι για το θέμα του μηχανισμού παρακολούθησης της εφαρμογής της λύσης και να θυμίσω σε όλους ότι αυτό το θέμα τέθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από τη δική μας πλευρά πολύ πριν από το Κραν Μοντάνα. Ο λόγος που τέθηκε είχε να κάνει με τις εύλογες ανησυχίες πολλών συμπατριωτών μας σε σχέση με το αν η Τουρκία θα εφάρμοζε όλα αυτά που θα έπρεπε να εφαρμόσει στο πλαίσιο μιας ενδεχόμενης λύσης.
Σας θυμίζω ότι ήταν μέσα σε αυτό το πλαίσιο που εντάσσεται και η γνωστή μας θέση να υπαχθεί η λύση κάτω από το κεφάλαιο 7 του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ), έτσι ώστε το ΣΑ να παρακολουθεί την εφαρμογή της λύσης. Επομένως, δεν είναι κάτι άγνωστο. Αντιθέτως, η συζήτηση προέκυψε από δικές μας προτροπές.
Θυμίζω ότι στις 30 Ιουνίου, στο Κραν Μοντάνα, έγινε συνάντηση τεχνοκρατών για το συγκεκριμένο θέμα. Η συνάντηση, δυστυχώς, δεν είχε συνέχεια διότι η συνέχεια των συζητήσεων επικεντρώθηκε στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, μέχρι το βράδυ του δείπνου, όταν μια ώρα μετά την έναρξή του κοινοποιήθηκε σε όλους τους παρευρισκομένους το εν λόγω μονοσέλιδο του ΓΓ ΟΗΕ. Όλοι είχαν ενημερωθεί και αυτό επιβεβαιώνεται και από δηλώσεις αρχηγών κοινοβουλευτικών κομμάτων. Κάποιοι ενδεχομένως να μην το θυμούνται διότι δεν έγινε εκτενής συζήτηση. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στο πλαίσιο του ΓΓ και στις θέσεις της Τουρκίας όσον αφορά στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Ερώτηση: Και γιατί δεν μιλά κανείς γι’ αυτό το έγγραφο;
Απάντηση: Διότι οι συζητήσεις μέχρι στιγμής επικεντρώνονταν στο πλαίσιο Γκουτέρες. Αν δει κανείς τις θέσεις της δικής μας πλευράς προσεκτικά, αναφέρονται στο θέμα της παρακολούθησης της εφαρμογής της λύσης και υπενθυμίζω ότι είναι σε αυτό το πλαίσιο που έγινε η γνωστή πρόταση για να υπαχθεί η λύση κάτω από το κεφάλαιο 7 των Ηνωμένων Εθνών. Φυσικά και είναι σημαντικό έγγραφο και θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο ενδεχόμενο επανέναρξης ή συνέχισης των συνομιλιών και δεν υπάρχει απολύτως καμία διαφορετική προσέγγιση ανάμεσα στη Λευκωσία και την Αθήνα, ούτε για το συγκεκριμένο θέμα, ούτε για άλλο θέμα που αφορά στον τρόπο που διαπραγματευτήκαμε στο Κραν Μοντάνα. Οι ενέργειες Αθήνας και Λευκωσίας είναι συντονισμένες και γι’ αυτό ανέδειξαν, για πρώτη φορά από το 1974, το σημαντικό κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Ερώτηση: Θεωρείτε ότι αυτό το έγγραφο είναι μέρος του πλαισίου Γκουτέρες;
Απάντηση: Δεν συγκαταλέγεται σε έξι σημεία του πλαισίου Γκουτέρες, αλλά είναι κεκτημένο των διαπραγματεύσεων που έγιναν στο Κραν Μοντάνα. Είναι ένα άτυπο έγγραφο του Γενικού Γραμματέα. Υπάρχουν σημεία που μας ικανοποιούν και σημεία που δεν μας ικανοποιούν. Το ότι κάποια δεν μας ικανοποιούν έχει προκύψει βάσει της ανάλυσης που έγινε από τους τεχνοκράτες μας εκείνο το βράδυ. Σίγουρα όμως είναι ένα δεδομένο των διαπραγματεύσεων και σίγουρα θα πρέπει ν’ απασχολήσει τη συνέχιση και την επανέναρξη των συνομιλιών.
Ερώτηση: Ποιά είναι η πλέον βασική ένσταση ή παρατήρηση πάνω σ’ αυτό το άτυπο έγγραφο;
Απάντηση: Υπάρχουν παρατηρήσεις σε διάφορα επίπεδα. Υπάρχουν πέντε επίπεδα παρακολούθησης της εφαρμογής της λύσης: συνταγματικές πρόνοιες της λύσης, υποχρεώσεις των εγγυητριών δυνάμεων, ευθύνες που θα έχει η ΕΕ και άλλα. Κάποια σημεία δεν μας ικανοποιούν απόλυτα. Π.χ. δίδεται ή αφήνεται προς συζήτηση κάποιος ρόλος στις εγγυήτριες δυνάμεις. Είναι θέματα που θα έπρεπε να συζητηθούν, έτσι ώστε να διερευνήσουμε αν υπάρχουν προοπτικές να υπάρξει σύμφωνη προσέγγιση απ’ όλες τις πλευρές. Δυστυχώς, δεν συζητήθηκε για να ξέρουμε ποια εξέλιξη θα είχε αυτό το άτυπο έγγραφο.
Ερώτηση: Δηλαδή αυτό το έγγραφο αφήνει κάποιο ρόλο στης εγγυήτριες δυνάμεις;
Απάντηση: Αφήνεται προς συζήτηση αυτό το θέμα. Εξάλλου, ο κ. Γκουτέρες δεν έχει ρόλο επιδιαιτησίας γι’ αυτό το θέμα. Δεν παίρνει συγκεκριμένη θέση σε κανένα έγγραφο, το ίδιο και σ’ αυτό καθώς δεν μπορεί να έχει ρόλο επιδιαιτησίας στις συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού. Είναι μια γενική αναφορά που χρήζει συζήτησης από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Το πλαίσιο Γκουτέρες και αυτό το έγγραφο είναι δεδομένα που προέκυψαν από τις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντάνα και αν υπάρξει συνέχιση της προσπάθειας ή άμεση επανέναρξη σίγουρα θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που θα γίνει.
Οι απόψεις που εκφράστηκαν εκείνο το βράδυ ήταν μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και από τον κ. Κοτζιά. Όσον αφορά δε στη δική μας πλευρά, σας αποκάλυψα ότι έτυχε σχολιασμού από τους τεχνοκράτες μας, έτσι ώστε η τοποθέτησή μας να ήταν στοιχειοθετημένη επί σχολιασμού ατόμων που εξειδικεύονται σε τέτοια θέματα. Από εκεί και πέρα, δεν συνεχίστηκε η συζήτηση, ακριβώς διότι η Τουρκία επέμενε στη συνέχιση της συνθήκης ασφάλειας και εγγυήσεων και η συζήτηση συνεχίστηκε επί του συγκεκριμένου θέματος.
Ερώτηση: Αφού υπήρχαν λοιπόν όλες αυτές οι δυσκολίες, γιατί ο κ. Γκουτέρες εφάρμοσε έγγραφο με θέμα την εφαρμογή της λύσης;
Απάντηση: Γι’ αυτό το θέμα καλύτερα να ρωτήσετε τα Ηνωμένα Έθνη. Η συζήτηση στις 30 Σεπτεμβρίου σε επίπεδο τεχνοκρατών, για πρώτη φορά για τον μηχανισμό παρακολούθησης της εφαρμογής της λύσης, δυστυχώς δεν είχε συνέχεια λόγω των θέσεων που εξέφρασε η Τουρκία για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Το ίδιο έγινε και εκείνο το βράδυ σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα. Δηλαδή, δεν φτάσαμε σε συμφωνία, έτσι ώστε να πάμε και στο επόμενο στάδιο που θα ήταν ο μηχανισμός εφαρμογής της λύσης. Μόνο η δική μας πλευρά και ο Έλληνας ΥΠΕΞ. σχολίασαν το συγκεκριμένο έγγραφο.
Σε σχετική ερώτηση, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε:
Υπάρχουν οι διμερείς μας σχέσεις με κάποια από τα κράτη που είχε συναντήσεις ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η επίσκεψη στη Μόσχα μετά από πρόσκληση του Προέδρου Πούτιν και επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου στην Κύπρο και ακολουθεί τριμερής σύσκεψη με την Ελλάδα –η οποία ενδέχεται να γίνει τετραμερής, δηλαδή να προστεθεί ακόμα μια χώρα.
Εκείνο που προκύπτει σε σχέση με το Κυπριακό είναι κατ’ αρχάς οι συζητήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Ρώσο και τον Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών και αργά το απόγευμα σήμερα με η Βρετανίδα Πρωθυπουργό. Είναι σημαντικό που όλοι βλέπουν την ανάγκη συνέχισης της προσπάθειας πάντοτε εντός του πλαισίου των ψηφισμάτων των ΗΕ. Θεωρούμε ότι είναι σημαντική εξέλιξη, λαμβάνοντας υπόψη και δηλώσεις που γίνονται από τουρκικής πλευράς. Το δεύτερο σημαντικό είναι η ανάγκη όπως ο ΓΓ ΟΗΕ και τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ να εργαστούν προς την κατεύθυνση που θα δημιουργήσει τα δεδομένα να καταλήξουμε σε ένα θετικό αποτέλεσμα.
Εκείνο που έχει περισσότερη σημασία είναι να ενημερωθούμε την Παρασκευή από τον ΓΓ ΟΗΕ για τα αποτελέσματα της συζήτησης εν σχέση με το Κυπριακό. Έχουμε ενημερωθεί από τη Γραμματεία ΟΗΕ ότι έγινε συζήτηση για το Κυπριακό και πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. Η προσοχή μας επικεντρώνεται εκεί, για ν’ ακούσουμε την Παρασκευή από τον ίδιο το ΓΓ.
Ερώτηση: Ο κ. Κοτζιάς θεωρεί συνολικά το πλαίσιο Γκουτέρες ως κεκτημένο;
Απάντηση: Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους του κ. Κοτζιά. Μπορώ όμως να σας μεταφέρω ότι στη σημερινή συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ενημέρωσε ενδελεχώς για τα όσα μετέφερε εκ μέρους της ελληνικής Κυβέρνησης στον ΓΓ ΟΗΕ. Όσα μετέφερε είναι απόλυτα συμβατά και απόλυτα στη γραμμή που εκφράζεται και από τη δική μας γραμμή όσον αφορά στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών.